Laat Henk Krol het niet horen

De een zijn dood is de ander zijn meevaller voor de schatkist. Wopke Hoekstra en zijn mensen hoefden in april van dit jaar 220 AOW's minder uit te keren dan in maart. In negen provincies steeg het aantal AOW-gerechtigden gewoon, maar in Noord-Brabant (980) en Limburg (430) kon Vadertje Drees de hand wat vaker op de knip houden. Het Nieuwe Normaal heeft niet lang geduurd, want in mei groeide het Nederlandse dor hout reservoir weer als vanouds. Scheelt toch weer mooi 0,00085% van onze staatsschuld! (via)

Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk.

Deze titel is natuurlijk een totale rip van Adam Fergusson, maar het dekt de lading van deze column. Zoals vorige week is besproken, denkt Ray Dalio dat we op weg zijn naar een nieuw monetair systeem. Hij verwacht weer een soort Bretton Woods moment waar de grote machtsblokken een nieuw soort geld gaan bedenken. Het proces naar dit moment is nu in de versnelde fase gekomen door de corona lockdown. De economische depressie die dit teweeg brengt heeft overheden en centrale banken groots doen uitpakken. 

Deze noodpakketten zijn niet overal hetzelfde, maar de meeste behelzen simpelweg zeer sterk verhoogde overheidsuitgaven, belastinguitstel of zelfs verlaging van de belastingen (yess!) enerzijds en enorme monetaire verruiming anderzijds. Het extra geld wat “geprint” wordt, wordt gebruikt om de enorme toevloed aan staatsschulden op te kopen. Dit is monetaire financiering van de overheidsuitgaven. Iets wat we nooit zouden doen in de eurozone (Maastricht criteria, EMU-pact), maar we gaan het toch doen. Ondanks dat de Duitsers door de Weimar-hyperinflatie een genetische afkeer hebben voor inflatoir monetair beleid, zijn nu zelfs zij om. 

Gratis geld bestaat natuurlijk niet. Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk. Nee, er is een rekening en de vraag is waar die komt te liggen. Grofweg zijn de strijdlijnen tussen oud en jong (schuldenaren versus vermogenden), arm en rijk, werkenden en niet werkenden. Deze strijdlijnen gelden zowel binnen landen als tussen landen (dan wel machtsblokken).

Het verloop van deze fase op weg naar een nieuw monetair systeem zal dus asymmetrisch zijn. Op macroniveau zijn er eigenlijk twee specifieke strijdlijnen: landen met een wereldreservemunt-status versus de rest en landen met militaire macht versus de rest. De eerste is duidelijk waarneembaar: de VS en de eurozone. Hierbij is Amerika de absolute nummer één. De dollar is de grootste in internationale handel en de grootste in de buitenlandse reserves van landen. Op zeer grote afstand volgt de euro (zie hieronder).

De enorme hulppakketten vanuit de overheid en centrale banken komen voor het grootste gedeelte niet terecht bij het MKB, de zzp-er of de consument.

De inkt is nog niet droog van haar laatste hulpplan of de ECB komt met een nieuw plan: nog meer geldprinterij. Waar de ECB eerst gebonden was aan bepaalde opkoopgrenzen, zijn deze nu geheel losgelaten (is trouwens een soort omzeiling van de eurobonds). De Amerikaanse Fed komt ook steeds weer met meer hulp (alleen legt de Fed het beter uit dan Lagarde). Tezamen met de nog steeds uitdijende steunpakketten vanuit overheden, is er dus een enorme stimulans. Zal deze stimulans werken zoals beoogd en zal dit niet leiden tot (hyper-)inflatie?

Zoals eerder in dit blog is betoogd, is dit ingrijpen nodig om een systeemcrisis te voorkomen. Centrale bankiers hebben daar wel kaas van gegeten, maar politici begrijpen hier niets van. Wat hen echter bijblijft is dat zij meer geld mogen en kunnen uitgeven. Daar ligt voor de lange termijn sowieso een groot gevaar, maar zelfs op de korte termijn kan dit problemen geven. Immers, zolang de lockdown en de dreiging van covid-19 blijft bestaan, moeten politici blijven ingrijpen. Het perverse gevolg is dat de regeringspartijen het hierdoor beter doen in de peilingen. Sheeple zijn namelijk bang en te laf om zelf verantwoordelijkheid te nemen dus scharen zij zich achter de fiere sterke leider Mark Rutte. Het ironische is dat Rutte zich weer zit te verschuilen achter het RIVM! The circle of sheeple of zo iets.

De meeste grote centrale banken die onze wereld rijk (ahum) is, hebben een lijst aan maatregelen aangekondigd en geëffectueerd. Heel kort door de bocht gesteld, gaan ze de geldprinter overuren laten draaien (digitaal dan). De geldprinter aanzetten en probleem is opgelost toch? De econoom Krugman is dol op dit soort ideeën, want volgens hem is het economisch onschadelijk om zo iets te doen. Gezien de klappen die de wereldwijde economie nu heeft gekregen, krijgen dit soort gratis geld ideeën weer tractie, maar het zijn gevaarlijke ideeën.   

De afgelopen weken ging het in dit bankblog over het voorkomen van een systeemcrisis en dat centrale banken en overheden flink moeten bijspringen. Normaal verafschuw ik dit soort Krugmaneske interventies. De paradox is dan nu dat, gegeven de al bestaande kromme situatie en de waanzinnige corona lock-up, ingrijpen wel vereist en gewenst is. Dit betekent echter niet dat het nu opeens wel kosteloos is; de optie om het niet te doen (wat dus een systeemcrisis zou inluiden) is alleen veel duurder.

Als er gekeken wordt naar het pre covid-19 tijdperk, dan waren er genoeg donkere wolken waar te nemen. De meeste van deze onderliggende problemen hebben een gedeelde oorsprong: te veel (slechte) schulden. De grote drijvende krachten achter deze schuldtoename zijn de overheden, centrale banken en, laten wij eerlijk zijn, wijzelf.

Fiat-geld is gebaseerd op vertrouwen, en blijven mensen nog in deze munten geloven?!

Triomfantelijk werd aangegeven dat er geen eurobonds kwamen, maar wat er wel gebeurde, is erger. Via het ESM wordt 500 miljard uitgeleend in deze eerste tranche van de coronacrisis, de voorwaarden uit de twitter-berichten van onze minister, zitten niet in de schriftelijke overeenkomst. Sowieso was het allemaal theater voor de bühne, want de ECB koopt onbeperkt Italiaanse staatsschuld op.

Centrale Banken gaan steeds verder. Ooit was er een directe koppeling tussen hoeveel goud er in de kluis lag, en hoeveel bankbiljetten er in omloop waren. Dat werd losgelaten, en nog meer geld kwam in omloop. De waarde tussen bankbiljet en goud lag nog vast. Die waarde werd ook losgelaten. Steeds meer geld werd door primaire banken verzonnen en de markt opgeduwd.

Nu, een halve eeuw later, werkt dat niet meer. Centrale Banken moesten na de kredietcrisis staatsschulden van economisch sterke landen en obligaties van gezonde bedrijven opkopen, om op die manier nog meer geld de markt op te duwen. Maar ook dat werkt niet goed genoeg. Zelfs als primaire banken negatieve rente moeten betalen voor opgepot geld, weigeren ze uit te lenen.

De kogel is door de kerk in the Good Ol’ US of A. De centrale bank aldaar (Fed) heeft namelijk besloten om onbeperkt leningen op te kopen. Dit komt dus bovenop het fiscale steunpakket van USD 2,5 biljoen (en groeiende). De Amerikaanse economie zal worden overspoeld met liquiditeiten. Hoe gaat zo iets in zijn werk? Is het een goede beslissing gegeven de corona situatie? En is het een goede beslissing op lange termijn? 

Voor de mensen die niet bekend zijn met de financiële sector zal het wellicht een stukje betekenisloos nieuws zijn geweest, maar voor de financiële intimi, is de Fed nu echt een grens over gegaan (iets met Weimar). Simpel gezegd gaat zij nu geld printen waarmee zij allerlei schulden (obligaties) gaat opkopen. Deze schulden zijn nu in het bezit van banken, verzekeraars, pensioenfondsen en andere beleggers. Deze krijgen dus geld van de Fed in ruil voor de leningen die zij in bezit hebben. En gezien het geld er eerst niet was, neemt het aantal liquiditeiten in de markt toe. 

Gezien deze beleggers niet per se in geld (cash) willen blijven zitten (pensioenfondsen mogen dat regeltechnisch niet eens), zullen zij de opbrengsten weer aanwenden om financiële instrumenten te kopen (aandelen, obligaties, futures, ETF’s en zo verder). Temeer, omdat ze weten dat de Fed elke dag van alles zal opkopen. Immers, als een belegger weet dat er een grote koper zal zijn, dan weet hij dat de prijs omhoog zal gaan ceteris paribus. Hij gaat er dus “voor liggen”. Dit heeft front running en is normaal illegaal (je benadeelt je klant, de kopende partij). Maar in dit geval, wil de Fed dat je haar gaat benadelen! Daarom maken ze het ook wereldkundig. Iedereen hoort/leest/ziet dit, dus iedereen gaat bijkopen (of houdt op met verkopen), waardoor de financiële markten ophouden met crashen.

Handig, voor als je blut bent

TIP 1: Zeg abonnement Volkskrant op.
TIP 2: Ga naar kiosk. Koop geen Volkskrant.
TIP 3: Besteed geen geld aan aanschaffen Volkskrant.
TIP 4: Zet budget 'voor kopen Volkskrant' op 0.
TIP 5: Annuleer via de Volkskrant geboekte vliegreis.
TIP 6: Stuur met Kerst gekregen boekje Volkskrantcolumns Sylvia Witteman terug naar bol.com.
TIP 7: Zet iedere maand 700 euro opzij, en lach alle paupers uit die geen 700 euro in de maand opzij kunnen zetten omdat ze nog steeds de Volkskrant lezen. Beleg in aandelenfondsen.

TIENDUIZEND MILJARD EURO, oftewel 10.000.000.000.000 euro

Daar kun je heel wat mee kopen. Bijvoorbeeld 12.500.000.000.000 raketjes bij Cafetaria Eethuis Thielen, 83.333.333 aan de muur geplakte bananen, 40.241.448.692 kaartjes voor het songfestival, 10.000.000 Democratiefestivals, 105.263.157.895 boetes voor appen op de fiets, 1.748.251.748.252 lidmaatschappen van Ongehoord Nederland, 5.649.717.514.124 liter Euro 95, 270.270.270 uitgestelde lonen van Klaas Dijkhoff, 1.286.008.230 vlogcursussen voor illegalen in Amsterdam, 400.000.000.000 exemplaren van 'De meeste mensen deugen' van Rutger Bregman, 100.000.000 beloninkjes voor het verlinken van Ridouan Taghi, 312.500 naamswijzigingen van ministeries, 20.283.975.659 abonnementen op de Volkskrant, 66.666.666 huizen die de modale Nederlander nog wél kan betalen, 36.776.334 Aston Martin DBI's, 75.471.689.113 campingkaarten voor de Zwarte Cross, 208.333.333 keer de marktconforme huur voor de ambtswoning van Femke Halsema, 4.000.000.000.000 dennenappels bij de Intratuin, 133.333 Frenkies de Jong, zestien kerstdiners bij Ton Elias, drie schaatsprogramma's met BN'ers bij de NPO of één heel duur chocolaatje dat precies tienduizend miljard euro kost.

Economie gaat met 130 per uur de verkeerde kant op

Heeft u ook zo'n zin in de jaren 2022 tot en met 2025? Nou wij niet, want volgens het CPB is al het geld dan op. Allemaal de schuld van de boomers natuurlijk, want die zijn met heel veel en kosten heel duur. De mediaan van de koopkrachtgroei blijft haperen op 0,0 procent, wat betekent dat vanaf 2022 de helft van Nederland er ieder jaar op achteruit gaat. En het erge is: u kunt niks doen. Sparen heeft geen zin want de bank betaalt geen rente, beleggen heeft geen zin want u koopt toch altijd de verkeerde aandelen en hopen dat u dan zelf tenminste een fijne oude dag krijgt heeft ook geen zin want door de slappe knieën van minister Koolmees gaan Henk Krol en de 50+ rovers de pensioenpotten leegstelen. Verdorie. Wij zijn loten kopen.

GOH. HOE ZOU DAT NOU KOMEN?

Hallo, wij zijn van een Goed Doel. Nou ja, wij zijn eigenlijk van een commercieel bureau dat door een Goed Doel wordt ingehuurd, en wij krijgen een dikke commissie van dat Goede Doel als wij u zo gek krijgen om geld te geven waarvan u denkt dat het naar het Goede Doel gaat. Ons Goede Doel werkt verder ook samen met de Postcode Loterij. De Potscode Loterij ja. Van die reclames. En die shows met Linda en Gaston en Winston en die andere goedbetaalde Bekende Nederlanders die het allemaal voor de Goede Doelen doen en al die enveloppen in uw brievenbus en tien nieuwe aanbiedingen als u zich eindelijk een keer probeert uit te schrijven omdat u wel klaar bent met al die enveloppen in uw brievenbus en één keer in de zoveel maanden een 'prijs' als een pak stroopwafels of zoiets. En dan doet ons Goede Doel ook nog een of andere sportwedstrijd waar allemaal narcisten hun vrienden voor lastig kunnen vallen om geld op te halen omdat ze een bergje zijn opgefietst of in een smerige gracht zijn gesprongen of zeventien minuten hinkelend het Wilhelmus hebben gefloten of iets anders als het maar leuk staat op Instagram. En het geld dat dan nog over is, gebruikt het Goede Doel voor filmpjes waarin wordt uitgelegd dat u een racistische klootzak bent die de wereld kapot aan het vervuilen is. Dat Goede Doel dus. Of u daar even wat geld aan wilt geven. Bent u daar nog? Nee? Echt niet?