Geenstijl

Wil de overheid nu per kwartiertje gaan kijken of beide ouders wel netjes op hun werk of studie waren tijdens de opvang?

De afhandeling van de eerste toeslagaffaire blijkt wederom helemaal vastgelopen. Zelfs de honderden schrijnende gevallen moeten wachten. Van de 26.000 getroffen gezinnen zijn 40 testcases gehaald, alleen die worden komende maanden behandeld. Katvanger van Huffelen mag over de hete kolen huppelen, terwijl voormalig minister Asscher en premier Rutte iedere associatie met dit onderwerp zorgvuldig vermijden.

Er is een nieuwe Uitvoeringsinstelling Herstel Toeslagen opgericht, er is een miljoentje aan sommige ouders uitgekeerd, er is twee miljoen afgefikt aan externe consultants. Van de 220 miljoen die begroot was, wordt 120 miljoen euro doorgeschoven naar volgend jaar. De baantjescarrousel draait overuren, terwijl de bankrekeningen van kaalgeplukte gezinnen op de nullijn blijven.

Vervolgens blijkt de knevelarij zich niet beperkt te hebben tot teruggevorderde en misgelopen kinderopvangtoeslagen. Slachtoffers van illegale ambtelijke afpersing blijken ook huur- en zorgtoeslag kwijtgeraakt te zijn. Daarmee klopt het budget niet, nog voor het betalen van smartengeld, proceskosten en gevolgschade, is het volstrekt ontoereikend.

Zeker na de strafrechtelijke aangifte tegen de belastingdienst is een angstcultuur ontstaan. Ruim de helft ziet de heksenjacht op fraude vanuit de politiek als oorzaak. Een derde wijst op de complexiteit van het toeslagencircus, slechts 15% denkt aan bewust onrechtmatig of onbehoorlijk handelen door ambtenaren.

De tweede toeslagaffaire ontstond toen het kabinet vanaf de kansel afgelopen maart iedereen opriep de kinderopvang door te betalen, iedereen zou gecompenseerd worden. Nu blijken sommige groepen nog niks gehad te hebben, soms is er zelfs nog geen besluit genomen. Er zijn groepen achteraf buitengesloten en duizenden mensen zitten met een gigantische schade.

Ondertussen wordt wel de derde toeslagenaffaire op poten gezet. Kinderopvangorganisaties moeten de daadwerkelijk afgenomen uren doorgeven, (NB: niet het aantal vooraf overeengekomen uren) en het UWV en DUO moeten ook gegevens aanleveren waar de ouders waren. Was het kind wel op de opvang? Waren de ouders wel op hun werk? Wat was uw alibi om niet zelf voor uw kroost te zorgen?

Wil de overheid nu per kwartiertje gaan kijken of beide ouders wel netjes op hun werk of studie waren tijdens de opvang? Gaan we dan ook de dagelijkse files erbij pakken of de kinderen snel genoeg worden opgehaald om kosten te besparen? Hoe gaan we dan om met onbetaald overwerk in de hoop op contractverlenging?! Met werkgevers die weigeren ieder uur te boeken?!

Hier zit de aanname in dat de aangeleverde gegevens vanuit werkgevers kloppen. Dit is met de loonaangiftes al niet het geval. Regelmatig worden fouten hersteld door loon in een andere week of zelfs ander jaar alsnog te betalen, vooral bij tijdelijke oproepkrachten is dit een volstrekte arbeidsintensieve puinhoop. Perfectie is in de private sector een onbetaalbare hobby.

Er valt op deze manier ook weinig te voorkomen. Toeslagen hebben als basis iemands jaarinkomen, daarvan moet een flexwerker vooraf een inschatting maken, om het recht en hoogte van toeslagen te bepalen. Die arbeider weet niet of die volgende week werkt, hoeveel dat is, laat staan die andere tientallen weken per jaar. Die glazen bol bestaat niet, al helemaal niet in dit coronajaar.

Ouders uit de flexibele schil hebben ook een ander probleem. Plekken op de opvang zijn schaars, er moeten meer uren worden gereserveerd dan afgenomen. Het contract van de opvang is minder flexibel dan deze loonslaaf zonder onderhandelingspositie. Het verschil daartussen afstraffen is geen optie, dan zakt deze groep onder het bestaansminimum.

Deze oplossing om nog meer gegevens te verzamelen, nog minder privacy, nog meer mierenneuken. Alleen zijn die gegevens nooit met dit in het achterhoofd opgesteld of verzameld, en daarom helemaal niet zo compleet of correct. Discussie erover met de belastingdienst is onmogelijk, zoveel ambtenaren zijn er niet. We moeten terug naar een veel simpeler systeem, bijvoorbeeld het vorige.

Fundamenteel probleem blijft dat vanuit het minimumloon geen gezin te onderhouden is. Salarissen alleen vanuit gemaakte kosten zoals huur, zorg en kinderopvang per losse euro aan te vullen is te arbeidsintensief om uit te keren, controleren of handhaven. Burgers die ooit (on)terecht mochten terugstorten, durven daarna niets meer aan te vragen en zakken onder het minimum. (PDF)

Pieter Omtzigt ziet dat dit debacle de Groningse gasbel achterna gaat. In 1959 werd er gas bij Slochteren gevonden, in 1963 voorspelde men al een meter bodemdaling, in 1986 kwam de eerste serieuze aardbeving, dertig jaar bevingen, praatclubjes, debatten, en in december 2015 een gefaalde richtlijn om nieuwbouw aardbevingsbestendig te maken, maar de schade is nog steeds niet volledig betaald.

Procederen tegen de overheid is een uitputtingsslag, zodra de hype voorbij is, mag de burger in de stront zakken. Getroffen kinderopvangorganisaties zoals gastarbeiderbureau's wordt aangeraden te gaan procederen, wat niet kan zonder liggende gelden. Deze sector was nooit een vetpot, de weinige reserves verdampten door ouders in betalingsonmacht en beslagleggingen door de fiscus.

Natuurlijk kunt u deze karavaan van giertanks aan u voorbij laten trekken, maar wie is er dan voor u, als u mag bukken in het volgende dossier?