Knip, plak van Nieuwsuurs wobwezel Siebe Sietsma: "Uitkeringsinstantie UWV betaalt werkloosheidsuitkeringen aan werknemers zonder te controleren of ze zijn ontslagen. Volgens bronnen van Nieuwsuur leidt dat tot grootschalige fraude, met name onder arbeidsmigranten. De uitkeringsinstantie zou al jaren op de hoogte zijn van de problemen." Kan ook echt alleen in Nederland: je eigen werk opzeggen en toch een werkloosheidsuitkering wegens ontslag hebben. Het gaat om mensen die net lang genoeg werken om binnen het WW-recht te vallen, dan zelf ontslag nemen en vervolgens een outkierieng aanvragen bij een vriendelijke maar hondsnaïeve meneer of mevrouw van het UWV, die te dom, te lui of te raamambtenaar is om te checken of de cliënt in kwestie wel echt ontslagen is. Ongetwijfeld doen autochtonen het ook, maar Nieuwsuur-onderzoek wijst uit dat het vooral gaat om 'arbeidsmigranten uit onder meer Polen, Bulgarije, Roemenië, Turkije en Marokko'. Wij krijgen onderhand het idee dat in die landen complete opleidingstrajecten bestaan waarin burgers kunnen leren dat je in het land van Kaas, Polders & Goedgelovige Overheidsdienaren alles voor altijd gratis kunt krijgen uit de staatsruif, en hoe je dat precies moet aanpakken voor maximale profit. JOEHOE. Hardwerkende belastingbetaler. IEMAND NOG EEN BANAAN? Video na de breek.

Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee. Laten we een onderzoek doen naar WW-fraude onder Polen. Ja, goed idee.

Dat u erachter kwam dat het aantal woorden en volzinnen om te verbloemen dat u werkelijk geen fuck had gedaan aan de groepsopdracht eindig was? Nou, dat had Fred Paling dus gisteravond tijdens een BBQ-sessie door Nieuwsuur en dat zag er als bovenstaand uit. We hebben het eventjes voor u de gewone Nederlander ondertiteld, want mals was het allemaal niet. Onderstaand een bingokaart, winnaar krijgt een jaar lang gratis WW, te verzilveren bij uw betere UWV-kantoor. Doet het filmpje u trouwens sterk aan iets denken, weet u niet precies waaraan, maar heeft u wel ineens een onbedwingbare zin huisartikelen te kopen? Antwoord op het mysterie, na de breek.

Het houdt niet op, niet vanzelf, bij het UWV. Wat we nou weer lezen. "De uitkeringsinstantie verstrekt ten onrechte uitkeringen aan grote aantallen gevangenen." Maar natuurlijk. Omdat er bij het UWV nogal wat mensen heel erg slecht zijn in op 'Enter' drukken, lachen Snuf & Snuitje zich de ballen uit de broek. Ten minste 550 criminelen kregen van het UWV iedere maand braaf hun uitkering overgemaakt, terwijl ze aan het overnachten waren in Hotel De Staat. Geen idee hoe het met de backhand van de criminelen zit, maar hun bankrekening is in ieder geval op orde. Tijd voor een aanpassing in de werkprocessen!

Het UWV, uw waardepapiertjes verdamper sinds 2002. Goh verrassing surprise tadaaaa wisten we al, dat die knuppeltechneuten bij het UWV geen dikke deuk in de gesmolten ICT-boter rammen - misschien dat ze die cybercourtisane van Centric eens kunnen opsnorren. Want bij de gedetineerden 'stonden de systemen uit' (dat gaat mogelijk om miljoenen euro's, maar als de systemen uit stonden, waarom werden die uitkeringen dan uitgekeerd) en die onmetelijke clusterkurwa met die Polen is ook genoegzaam bekend. Blijkt dat vrees voor IMAGOSCHADE een grote rol speelt bij het UWV. Wie het imago heeft van een mossige baksteen op de bodem van de IJssel heeft andere problemen dan zich druk te maken om een imago. Enfin, de Inspectie SZW heeft twee invallen gedaan in Helmond. In Helmond. Druk je een boel geld achterover. En zit je nog steeds in Helmond. Dan heb je eigenlijk dus gewoon verloren. Wel veel zin om met geld een paar liter Zubrowka en wat potjes Albastine Muurglad te kopen, nu.

Landgenoten, het is met gepaste trots en zonder enige bescheidenheid dat wij een nieuwe topicreeks aankondigen op GeenStijl, te weten 'UWV: Kroniek van een faalfabriek'. Als u deze website de afgelopen jaren heeft gelezen, dan weet u dat het op ICT-gebied bij het UWV een grote soepzooi is. Als u deze website de afgelopen jaren nog beter heeft gelezen, dan bent u in de UWV-topics regelmatig de naam van criticaster René Veldwijk tegengekomen. Database doctor René heeft met zijn ICT-bedrijf Ockham van binnenuit meegemaakt hoe het UWV werkt, en gaat daar voor ons een uitgebreid digitaal boekje over opendoen.

Speciaal voor alle Kamerleden die willen weten waarom het toch zo vaak misgaat bij uitvoeringsorganisaties van de overheid, en speciaal voor alle belastingbetalers die willen weten waar ze eigenlijk belasting voor betalen, duikt René in de (recente) ICT-geschiedenis van het UWV. Want van alles wat er vandaag misgaat bij het UWV is direct terug te voeren op de 'schitterende ongelukken' op ICT-gebied in de jaren ‘00. In deze serie gaat René van binnenuit laten zien hoe het UWV werkt en dat wat van buitenaf op domheid en falen lijkt, voor de organisatie en de UWV’ers persoonlijk juist goed uitpakt. En dat alles zonder complottheorieën en met heel veel Darwin.

Na de breek een introductie door René, metinclusief een handig nazoekbaar en iedere week geüpdateerd personenregister.

Het is donderdagochtend 8 maart 2007 als de telefoon gaat. Een 020 nummer. Geen naam. Ik twijfel of ik het overlaat aan de voicemail maar neem toch op. Aan de lijn een manager van het UWV, Hans Tromp. Hij vraagt mij om direct naar het UWV-hoofdkantoor te komen. Aan de telefoon wil hij alleen kwijt dat er sprake is van een noodsituatie.

Jaren eerder heb ik met Tromp te maken gehad bij het ontwerp van een groot systeem voor het kort daarvoor opgerichte UWV: de polisadministratie. Al bij het ontwerp was alles ontspoord. Gefluisterde waarschuwingen werden genegeerd. Wie zelfs maar twijfel uitsprak, kon vertrekken. En ik had veel meer gedaan dan mijn twijfel uitspreken. De belichaming van deze cultuur was geen UWV-medewerker, maar een ingehuurde projectleider: Cees B, zelfverklaard expert in problemen “wegmanagen”. Het polisadministratie-systeem was desondanks gebouwd en ondertussen ruim een jaar in productie. Ik had het niet gevolgd. Allemaal negatieve energie.

Een adviseur die zijn opdrachtgever tevergeefs waarschuwt en naderhand gelijk krijgt wordt nooit teruggehaald. Iedere ervaren adviseur weet dat: in te kritisch zijn zit geen verdienmodel. En te kritisch ben je bij UWV al heel snel. Toch ben ik nu op weg naar het UWV-hoofdkantoor bij Amsterdam Sloterdijk.

Daar komt Tromp direct ter zake. Hij is binnen het UWV verantwoordelijk voor het leveren van inkomensgegevens aan organisaties als de Belastingdienst en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Zonder gegevens van het UWV kan de Belastingdienst bijvoorbeeld geen toeslagen berekenen voor zes miljoen burgers. Dat zou op zichzelf al een totale ramp zijn. Tromp zegt dat ik hier nu zit omdat hij zijn bazen een ultimatum heeft gesteld: “erken dat er een ramp op komst is en grijp in, of zoek een nieuwe verantwoordelijk manager”.

Juni 2002 – Maart 2003

Het UWV is vanaf zijn ontstaan in 2002 door vele individuen en bedrijven benadeeld, getild en leeggeplukt, maar Cees B. heeft wellicht de grootste schade aangericht. Medio 2002 werd ik aan hem voorgesteld.

In 2001, al voor de oprichting van het UWV, had ik uitgezocht welk van de vijf fusiebedrijven het meest geschikte kernsysteem had om uit te bouwen tot het kernsysteem van het UWV in oprichting. Dat was een gevaarlijke klus. Door ontbrekende sturing vanuit Den Haag vochten de directies van de fusiepartners elkaar de tent uit, daarbij gesteund door hun medewerkers en ICT-leveranciers. Na de fusie viel de van buiten aangetrokken topman uit. Hij werd vervangen door de man die later naam zou maken met ‘gouden toiletpotten’. Uiteindelijk werd besloten om een compleet nieuw systeem te bouwen: de polisadministratie. Dat was het minst bedreigend.

Een zwak geleide organisatie waarin iedereen elkaar naar het leven staat, biedt gouden kansen voor doortastende externen. Externen zijn neutraal en expendable. De schaduwzijde is dat handige inhuurkrachten zelf een aanzienlijke machtspositie kunnen verwerven. Cees B. was zo'n inhuurkracht. Maar hij was zeker niet de enige.

De eerste stap bij het bouwen van een nieuwe systeem is het benoemen van een topmanager. Peter Millecam is een voormalig directeur van PWC en de Algemene Rekenkamer, een zwaargewicht. Buitenstaander Millecam mag de baanbedreigende verbouwing doen, op afstand gadegeslagen door het interne management van de fusiebedrijven. Voor hen valt hier geen eer te behalen: falen is slecht voor je UWV-carrière, slagen nog meer. Voor Millecam is het UWV geen carrière maar een klus. In april 2006, als het grote liegen over de werkende polisadministratie al is begonnen, zal hij de vlucht nemen, om later nog eens hoog op te geven van zijn UWV-successen.

Pakt u de UWV-bingokaart er maar bij, want de organisatie die in Nederland verantwoordelijk is voor het in de soep laten lopen van Van Alles & Nog Wat, heeft weer eens prioriteit aan werkprocessen gegeven waarvan je achteraf kunt constateren dat het helemaal kut is aanpassing in de bedrijfsvoering vereist. Wat nu weer? Het UWV heeft een databank laten bouwen voor de gegevens van mensen met een arbeidsbeperking, die we in Nederland Ons Gave Land toch aan een baan willen helpen. Maar die databank werkt niet, omdat de gegevens voor geen meter kloppen. Er zitten 150.000 mensen in het databestand, maar slechts 8 procent daarvan is beschikbaar voor werk en ook van die 8 procent zijn de gegevens vaak incompleet. De manager die verantwoordelijk is, kan zelf niet bij de informatie. "De manager grasduint dus zelf nooit in de data, en ondertussen is er ook bijna geen werkgever meer die de kandidatenverkenner gebruikt . Dit jaar hebben slechts 54 bedrijven, vooral intermediairs, kandidaten geselecteerd." 54 van 1,8 miljoen bedrijven gebruiken dus de database van het UWV. Dat is toch een beetje alsof je met 14 frikandellen en bak curry die over de datum is de hongersnood in Afrika te lijf gaat. Wij vragen ons daarom af. Hoe kan dat nou?
INSTANT UPDATE: De vacature voor de opvolger van UWV-voorzitter Fred Faling staat al online. Freds contract loopt tot 1 juli 2020, maar dat wordt kennelijk niet verlengd.

12 tot 30 Maart 2007

Op 12 maart, vijf dagen na ons eerste gesprek, mogen we na kantoortijd onze aanpak komen presenteren. Hans Tromp is er samen met Anno Maring, zijn baas en medestander. Marings baas is er ook: Paul Dirix is de directeur van de divisie UWV Gegevensdiensten die begin 2006, tegelijk met de fake invoering van de polisadministratie, is opgezet om dit systeem te exploiteren. Dirix’ divisie van circa 200 medewerkers heeft als kerntaak het beheren van een spooksysteem.

Dirix komt van Tennet en is nog geen 40 – een jonkie. We begrijpen dat hij pas een halfjaar binnen is bij het UWV, ruim nadat het liegen tegen de buitenwereld al was begonnen. Zijn voorganger Millecam heeft tijdig de benen genomen en Dirix heeft bij zijn sollicitatie duidelijk niet de goede vragen gesteld. De ex-militair Dirix is binnengehaald als bestuurlijk kanonnenvoer. Voor het eerst kom ik bij het UWV iemand tegen wiens hoofd op het hakblok ligt. (Opmerkelijk: Dirix is nu de baas van het geplaagde Amsterdamse afvalverwerkingsbedrijf AEB.)

Ik ben opgelucht dat Cees B. er niet is. Er zit wel een andere, nors kijkende en zwijgzame externe adviseur: Erik Ruiterman heeft naam gemaakt door een tijdelijke noodvoorziening voor de polisadministratie te bouwen. Deze 'Operational Data Store' (ODS) is alleen van nut binnen het UWV en heeft geen banen vernietigd.  Toch is het een knappe prestatie. Voor het eerst kom ik bij het UWV een automatiseerder tegen die echt iets heeft gepresteerd. Tromp heeft er niets over gezegd, maar ik vrees dat Ruiterman in het kamp van Cees B. zit.

Samen met mijn collega Frido van Orden heb ik een presentatie in elkaar gedraaid over onze voorgenomen aanpak. Het is flinterdunne consultancy-bluf. Wij weten niet waar en waardoor gegevens uitvallen. Wij hebben geen kennis van de herstartbak, het berichtenarchief dat de sleutel zou zijn tot het terugvinden van de verloren gegane data. We hebben via-via wel gehoord dat Cees B. dezelfde aanpak wil volgen als wij, maar dan met kennis van zaken en een team van insiders. We weten gewoon te weinig om ons te kunnen onderscheiden. Gelukkig lijken onze gesprekspartners ook niet veel ideeën te hebben.

Maart-April 2007

Eind maart ben ik terug van vakantie. Het UWV-huis staat in brand, maar er is twee weken niets gebeurd. We hebben geen computerserver en we hebben geen toegang tot de archiefdata. Ondertussen is wel de bom ontploft. Het CBS meldt op zijn website dat het over 2006 geen loonstatistieken kan leveren. De metaalwerkgevers melden dat langlopende contracten niet kunnen worden geïndexeerd. Alleen de Belastingdienst – slachtoffer en dader tegelijk – zwijgt nog.

Collega Frido en Hans van der Meer hebben de tijd gebruikt om te kijken of het wellicht toch mogelijk is om de gegevens op te halen bij de bron, de Belastingdienst. Daarmee omzeil je alle gedoe tussen de Belastingdienst en het UWV en – nog belangrijker – binnen het UWV zelf. Helaas komt de voorspelling van Hans Tromp uit: de Belastingdienst bewaart alle gegevens in zijn archief, maar dat archief is niet bedoeld om grote hoeveelheden data uit te halen. We weten nu zeker dat van de Belastingdienst niets valt te verwachten en dat de beste oplossing niet gaat lukken.

Gelukkig krijgen we snel daarna een server en toegang tot het UWV-berichtenarchief, de herstartbak. Kijkend naar de data – documentatie ontbreekt – zien we dat de Belastingdienst en het UWV veel geld en moeite hebben gestoken in het grondig verneuken van de aangiftedata. De bijdrage van de Belastingdienst is dom en kwaadaardig tegelijk. Het domme is dat aangiften van grote bedrijven in stukjes van 2 megabyte zijn geknipt. Navraag leert dat de Belastingdienst werkt met speciale 'postbezorgsoftware' van IBM (MQseries) die alleen kleine postpakketjes kan verwerken, maar wel garandeert dat die bij het UWV aankomen. Beide beweringen kloppen niet. Het opknippen is overbodig en er blijken wel degelijk pakketjes met data zoek. Nu we weten dat de Belastingdienst niets wil doen betekent dit dat we onherroepelijk data kwijt zijn.

Als we vragen waarom de Belastingdienst niet gewoon de ontvangen aangiften opspaart en gecontroleerd doorstuurt naar UWV, horen we dat de postbezorgsoftware juist moet zorgen voor directe doorzending naar het UWV. Waarom dat nodig is weet niemand (in de jaren hierna zal de Belastingdienst bij zijn jaarlijkse software-onderhoudsbeurt de bezorging wekenlang stopzetten). De vermoedelijke echte reden om de data niet ongewijzigd door te sturen is kwaadaardiger. In de aangifte van de werkgever staat, naast alle bedragen per werknemer, ook het totaalbedrag aan loon en loonbelasting. Deze informatie wordt voor het UWV achtergehouden, met als reden een juridisch kulargument. Omdat het UWV wel alle detailgegevens krijgt is dat compleet zinloos. Het enige dat de Belastingdienst bereikt is dat het UWV niet meer kan controleren of de ontvangen aangiften correct en compleet zijn (later zou daarvoor een speciale terugmelding van totaaltellingen worden gemaakt – voor extra complexiteit is altijd ruimte).

\