Geenstijl

Exacte vakken maken plaats voor politieke ideologie

Feestelijk meldde de minister dat MBO-studenten een examen burgerschap mogen doen. Praktische scholing eindigt in een schriftelijk portfolio. Voortgezet onderwijs mag in een bureaucratisch proces aantonen hoe er in elk vak elk jaar wordt gewerkt aan burgerschap. Beetje vreemd, want scholen doen dit al eeuwen succesvol, want zonder normen en waarden kan niemand les geven of volgen.

De kelderende resultaten op leesvaardigheid en rekenen laten goed zien dat leerlingen op basisscholen en voortgezet onderwijs overvraagd worden met zulke politieke wensen. De vorming van de jeugd is ontspoord. De school is geen zorgkruispunt, gebedshuis of politieke speelbal. We moeten terug naar de basis, terug naar evidence based, deze progressieve plannendrift is waanzin (PDF).

De nieuwe leerdoelen van de SLO geven een reductie voor vakken zoals natuurkunde van 18% op het vwo en 30% op de havo. Dan onthoofd je een vak, dan kan je niet meer een vak met voldoende breedte en diepgang aanbieden. De leerling ziet dan nooit meer het echte nut van een vak. Veel natuurkundedocenten van het jaar, over de afgelopen 18 jaar, keuren dit af. De rest ook.

De samenleving schreeuwt om technische oplossingen voor onder andere woningnood, stikstof, waterkwaliteit, klimaat en energietransitie. Er is al een personeelstekort in de bouw, ons kabinet fantaseert al jaren over een verdubbeling van de woningbouw, zonder te starten bij de basis: de technische vorming van de jeugd. Er wordt te weinig techniek en natuurkunde gegeven.

Op het ministerie van onderwijs staan standbeelden van achttien Nederlandse Nobelprijswinnaars. Zoiets win je alleen als je op jonge leeftijd totaal bevangen raakt en de kracht kunt vinden dag en nacht door te werken aan een wetenschappelijke uitvinding. Bij topsport weten we dat je vanaf de puberteit moet beginnen met intensieve persoonlijke begeleiding, dat geldt ook voor mentale topsport.

Als je wil dat meer leerlingen kiezen voor de bouw, de zorg of de techniek, zullen ze op school gefascineerd moeten raken. Dat kan alleen als ze op school al leren programmeren een robotje leren rondrijden. De discussie zou moeten gaan over hoe een leerling een kwart meer lestijd krijgt in techniek en natuurkunde, hoe we ervoor zorgen dat vakken zoals natuurkunde vaker gekozen worden.

Het onderwijs heeft een zwaar tekort aan docenten, hoe ga je mensen vinden met passie voor hun vak, als we aan de voorkant besluiten dat ze het niet in al hun pracht en praal mogen geven? Een kwart van de basis of de kern minder geven is geen optie, dus het mes zal altijd gaan in de kers op de taart. Welke natuurkundedocent wil nog blijven hangen in de zeventiende eeuw?

Dat geeft gelijk de volgende uitdaging: hoe zorgen we voor een verdubbeling van bekwame en bevlogen docenten in exacte vakken? Aangezien we aan meer leerlingen en langer natuurkunde moeten geven? Nu plakken we noodverbandje op noodverbandje qua bezetting, dan komt een vak niet tot zijn recht. Natuurkunde wordt pas echt leuk, wanneer je een fors deel begrijpt.

We geven al decennialang honderden miljoenen uit aan de promotie en verbetering van technisch onderwijs. Hoe besluit een theoretisch fysicus, onze demissionaire minister van een voormalige onderwijspartij zonder voortschrijdend inzicht zo'n controversiële kaalslag te starten? Dit beleid maakt van goed natuurkundeonderwijs een theoretisch idee, voorbehouden aan rijkelui.

Terwijl onze samenleving steeds technischer wordt, gaan we fors minder technisch onderwijs geven. We zitten in de situatie dat bij medische en technische MBO, HBO of universitaire opleiding niet compleet zijn. Voordat iemand volledig zelfstandig kan opereren is bij de eerste werkgevers nog jaren aan interne trainingen nodig. De rek is eruit, daarvoor hebben collega's niet genoeg tijd.

Voor de energietransitie hebben we monteurs nodig die niet alleen elektriciteit compleet begrijpen, maar ook gevoel hebben voor efficiëntie, rendement en dynamische prijzen. Het moet niet alleen werken, maar ook zo zuinig en winstgevend mogelijk zijn. De werkvloer gaat nieuwe dimensies van technisch inzicht eisen, bovenop alle bestaande, we gaan minder natuurkunde geven.

Nederland zou een kenniseconomie worden. Bedrijven zoals ASML zouden de motor worden onder onze economie. Dankzij innovatie hebben we de milieuvriendelijkste boeren ter wereld. De medische wereld wordt steeds afhankelijker van complexe apparaten. De kinderen die vandaag op school zitten zijn de boeren, technici, ingenieurs, verpleegkundigen en artsen van morgen.

Diepgaand fundamenteel begrip hoe alle techniek om je heen echt werkt, moet je over de jaren heen rustig opbouwen, dat kan je niet achteraf snel repareren. Terwijl Mark Rutte van het Torentje naar de NAVO verhuist, -nota bene een docent- besluiten we het mes te zetten in de wortel van de boom die ons voedt, ons verwarmt en ons geneest. Onze kinderen zijn onze toekomst.

Mogen ze een vak leren?