Geenstijl

Een paar weken terug werd nog 50 jaar internet gevierd, en toch staan we als lemmingen in de file, en als sardientjes in de trein. Waar zijn we precies mee bezig?

De stikstofmaatregelen hebben een gezamenlijk effect van een half procent, terwijl de ambitie is de uitstoot te halveren. Het heeft ruim vijf maanden gekost dit pakket te maken, en het kabinet wil nog honderd keer zo veel ingrijpen in het dagelijks leven. Precies zoals milieufetisjist Johan Vollenbroek voorschrijft. Dit pakket is niet de oplossing, het is de eerste pagina van een boek.

Het kabinet besluit ook om 30% van de vrijgekomen beleidsruimte niet terug te geven aan bouw & voedselvoorziening. Men kiest hier voor verdere natuurverbetering, waardoor er nog zeldzamere plantjes zullen verschijnen in Natura2000-gebieden, zodat we daarna nog minder mogen uitstoten. Dit is een soort tie-wrap om je nek, die steeds verder vastklikt.

Zelfs met PFAS gaat het kabinet soepeler om. Er is besloten de norm voor veilige grond op te rekken naar wat er in normale grond zit. Niet langer is technisch meetbaar de norm, maar de achtergrondwaarde die in alle grond gevonden wordt. Dankzij nieuwe technologie wordt altijd wel iets gemeten, dankzij eeuwen aan industriële revolutie is overal wel wat te vinden.

Nederland zou qua stikstof het slechtste land van de EU zijn. Ten eerste blijkt dat niet uit ons grondwater, dat minder nitraat bevat dan het EU gemiddelde. Zie figuur A uit deze PDF. De uitstoot van NOx en NH3 wordt gedeeld op de oppervlakte van een land, niet op het aantal inwoners. Zou Nederland op papier fuseren met Suriname, zijn we weer het beste jongetje van de klas.

Wat een land of bedrijf mag uitstoten, hangt af van hoe vervuilend dat land of bedrijf op de peildatum is geweest. Deze manier van rekenen straft bedrijven en landen die in een vroeg stadium al milieumaatregelen namen. In de Randstad wordt al hoofdzakelijk 100 of langzamer gereden, waardoor de maatregel 130 af te schaffen daar geen effect heeft, en dus geen oplossing biedt.

Schone bedrijven en regio's moeten nogmaals reduceren tegen enorme kosten, om te concurreren met bedrijven in de Europese Single Market die zijn vrijgesteld van Europese regels, niet hoeven te reduceren vanwege een 140 keer zo hoog plafond of dat kunnen met simpele maatregelen. Dit is economische zelfdestructie, van gezond handelsland tot arm importland.

Het plaatje van het RIVM spreekt boekdelen. Landbouw duidelijk in het zwart, verkeer & industrie verborgen in het grijs. De emissieregistratie vergeet de opname van stikstof door landbouw en stelt hun daarmee in een kwaad daglicht. Waar het verkeer niets van haar uitstoot weer terugneemt, vangen gewassen driekwart van de stikstofverbindingen en inmiddels bijna alle fosfaatverbindingen.

Boeren zijn alleen de grootste als je hun opname van stikstofoxiden en ammoniak vergeet. Als vliegbewegingen boven een hoogte van 914 meter niet meetellen. De regels tijdens het berekenen sturen hier de conclusie. Onze buurlanden doen nu al een derde van de stikstofneerslag cadeau, dat wordt alleen maar meer.

Verkeer veroorzaakt ruim 60% van de uitstoot stikstofoxiden, waarvan de helft door zeevaart. Zeker op schepen is ruimte voor grote installaties om dit tot sterk te reduceren, zoals eerder van auto's en vrachtwagens is geëist. Dat zijn veel grotere stappen dan een maatregel zoals langzamer gaan rijden, dat scheelt maar 0,3%.

Bijna een kwart van de stikstofoxiden komt uit goederenvervoer. Dankzij een verschuiving richting online handel en kleine pakketjes een snel groeiende sector, waar het verplicht stellen van elektrische aandrijving een oplossing is. Stationair draaiende of steeds stoppende dieselbusjes zijn een ramp voor goed motormanagement en milieuvriendelijke verbranding.

Ruim tien procent komt door personenvervoer. Hier moeten we ons echt afvragen of al deze verkeersbewegingen wel nodig zijn. Een autoloze zondag werd geopperd, maar een warmere variant erop werd vergeten. Werknemers moeten van werkgever wisselen of verhuizen om minder te reizen, enorme drempels zonder garantie op langdurig succes. Hier ontbreekt een CAO-recht.

Binnen het arbeidsvoorwaardenmodel zijn reiskosten een ondergeschoven kindje. De kosten worden deels betaald, tijd meestal niet vergoed. Werkgevers zien wel de voordelen van centralisatie, maar niet de verborgen kosten en reistijd van hun personeel. Al helemaal niemand ziet het milieueffect van extra forenzen in filevorming, fijnstof en aanrijdingen.

Een paar weken terug werd nog 50 jaar internet gevierd, en toch staan we als lemmingen in de file, en als sardientjes in de trein. Waar zijn we precies mee bezig? We plukken de vruchten niet van technologische vooruitgang. Archeologen zullen denken dat de dagelijkse files gebedsdiensten zijn onder leiding van Mattie en Marieke. Dit kuddegedrag is niet meer logisch verklaarbaar.

Het kabinet kan ervoor kiezen haar complete ambtenarencorps een thuiswerkdag cadeau te doen. Kans op 40% stijging in arbeidsproductiviteit. Dit geeft een directe besparing van uitstoot, per aanstaande maandag. Scheelt ook stevig in de files en overvolle treinen. Het Rijk hoeft dan ook 20% van de reiskostenvergoedingen niet meer uit te keren.

Reistijd erkennen als werktijd geeft via marktwerking pas echt milieuwinst.