Geenstijl

Maandag beginnen de examens. Vorige maand meldde de onderwijsinspectie dat het niveau van het onderwijs al twintig jaar terugloopt. Met als vers dieptepunt valse geodriehoeken van de HEMA. De inspectie komt met een waslijst aan pijnpunten, maar vergeet twee belangrijke actoren: Kinderen en hun verzorgers.

Voor kinderen is de afgelopen twintig jaar een hoop veranderd. Vroeger kwamen ze nieuwsgierig naar school, nu is die nieuwsgierigheid door sociale media, spelletjes en video al volledig verzadigd. In vergelijking daarmee komt de leerplicht als mosterd na de maaltijd. Van kinderen worden hersenloze mediaconsumenten gemaakt. 

De tijd van zelf creëren in de vorm van tekenen, schrijven, sporten en spelen met elkaar is naar de achtergrond. Ze zijn gedrild om snel en impulsief te reageren om te scoren. Of het nu in een actiespelletje is of een groepschat, de primaire reactie wordt ongefilterd geuit en onderling afgerekend.

Kinderen kwamen vroeger thuis tot rust, nu is zelfs onderweg een plek waar ze geprikkeld worden met nieuwe informatie. Achter het stuur appen ze door. Allerlei zaken worden aangewezen als oorzaak van ADD, ADHD en andere concentratieproblemen, behalve de overdosis informatie en het gebrek aan rust. Onderzoek ontbreekt.

1 op de 9 kinderen krijgt een vorm van jeugdzorg. Koploper is Leeuwarden, waar 18% van de jongeren hulp kreeg. U mag zelf een schatting maken hoeveel kinderen onvoldoende, verkeerde of inefficiënte hulp krijgen. Om daarna een schatting te maken hoeveel kinderen hulp nodig heeft, maar niet in beeld is bij de juiste instanties. 

Het klassieke gezin is in een paar varianten uiteengevallen. De regering wilde graag een hogere arbeidsparticipatie van vrouwen, wat tweeverdieners heeft gegeven. Het gevolg zijn sleutelkinderen, complexe opvangconstructies en parkeren achter schermpjes. Het geeft dezelfde uitdaging als eenoudergezinnen. 

Aan de onderkant van de samenleving gaf het een hoop gezinnen waarbij beide ouders van de arbeidsmarkt zijn verdrongen. Kinderen krijgen daar een voorbeeld dat werken niet hoeft en in het verlengde daarvan onderwijs toch geen zin heeft. Die ouders staan half buiten de maatschappij en hun koters dus ook. 

\

Binnen een klas zitten deze kinderen met compleet verschillende achtergronden en behoeftes gewoon door elkaar. De aandacht van een docent zit voor 80% in opvoeden, 10% in kennisoverdracht en 10%  in een half beschreven zorgvraag. Docenten mogen dat  proberen op te lossen zonder opleiding uit de zorgsector.

Scholen zijn in concurrentie met elkaar, dus directies zijn bezig met marketing en imago. Complete techniek-, sport- en theaterverenigingen verschijnen binnen scholen. Regulier onderwijs verdwijnt naar de achtergrond. Pen en papier worden vervangen door podia, grasmatten en laptops.

Zembla kwam met een kritische noot over de iPad-scholen van Maurice de Hond. Zijn bedrijven begonnen zich op te stellen als een commerciële uitgever. De wurgcontracten hadden een looptijd van drie jaar, boeteclausules, overstegen een normaal schoolbudget en dat allemaal voor een softwareproduct in aanbouw. 

Als je dat vergelijkt met een conventionele uitgever van papieren schoolboeken vertoont de contractstructuur gelijkenissen. Daar is de looptijd meestal vier jaar, is de boete bij contractbreuk niet zes maanden, maar de resterende looptijd. Boeken zijn meestal nog net betaalbaar en overstappen op de digitale variant geeft een beperkte besparing.

\

Het ontbreken van schaalvoordelen en falende ICT lijken de echte redenen waarom Maurice de Hond zijn onderwijsmethode duur uitvalt. Dat is gelijk ook de reden waarom onderwijsland gegijzeld wordt door een paar uitgevers, in die markt stappen kent een lange dure aanloopperiode. Dat geeft weinig concurrentie, innovatie en prijsdruk.

De enige alternatieve optie voor scholen en hun docenten is het schrijven van een eigen lesmethode. Geeft een hoop extra werk wat vooral in roostervrije weken gedaan wordt, net zoals de rest van wat blijft liggen. Binnen de discussie over het aantal weken vakantie binnen het onderwijs wordt een week zonder klassikaal onderwijs verwart met een week waarin niet wordt gewerkt.

De meivakantie is de beroemdste fake-vakantie binnen het onderwijs. Aanmelding voor de digitale omgeving om examens na te kijken, leerlingenlijsten in die omgeving controleren op compleetheid, de verzegelde enveloppen met examens ontvangen en in de kluis doen, allemaal zaken die het Cito niet voor elkaar krijgt buiten de vakantie te houden.

Dit jaar heeft het OCW het advies uitgebracht een eventuele tweeweekse meivakantie tot en met 13 mei te houden, terwijl 14 mei de eindexamens beginnen. Dit is een “vakantie” waar eindexamenkandidaten zitten te blokken en docenten online bereikbaar zijn voor vragen. Een lesweek tussen leerweken en het examen ontbreekt op de meeste scholen.

Dit gaat een splitsing geven in resultaten. Leerlingen die zich zelfstandig kunnen voorbereiden gaan het beter doen dan pubers die meer sturing nodig hebben. Daarmee wordt het examen dit jaar deels een test van karakter, leeromgeving thuis en aandacht van verzorgers. Het onderwijs ook letterlijk als afvoerputje voor maatschappelijke problemen zonder makkelijke oplossing.

Het niveau zakt jaarlijks, hopelijk slaagt de kandidaat, maar waarvoor?