De markt heeft wat onder de leden

De aandelenbeurzen zijn vaak mooie thermometers: elk stukje nieuws wordt verdisconteert in de koersen. Of het nu een tweet van Trump is, de groeicijfers van de Duitse economie, of de kansen dat Salvini weer aan de macht komt, de beurs pakt het allemaal op en reflecteert de bevindingen in de koersen. Vaak heeft 'de markt' gelijk, mits er niet op al te korte termijn gekeken wordt. De echte grote missers zijn meestal geen kwestie van iets fout zien, maar een kwestie van op het verkeerde been gezet worden. Nu met het Corona virus, is het naar mijn mening vooral dat laatste wat speelt. De kans dat dit in een neerwaartse klapper eindigt is zeer reëel. 

De Corona-pandemie wordt vanuit elke mogelijke hoek belicht. Het is vaak moeilijk om te bepalen wat nu echt en wat fake news is. Eerst werd er beweerd dat het virus van slangen afstamde; iets wat wel heel erg snel werd geopperd. Dit vonden anderen weer verdacht en zij wezen op een chemisch lab van de hoogste orde dat toevallig ook in Wuhan is gevestigd. Berichten dat het virus ontworpen zou zijn (met HIV-kenmerken) en dus een biologisch wapen zou zijn, kregen dan ook tractie. De Chinese dokter die voor dit virus waarschuwde in december, werd in januari kaltgestellt door de Chinese overheid. Hij moest op papier even tekenen dat hij paniek aan het zaaien was. Welnu, de beste dokter is nu echt kaltgestellt want hij is aan het Coronavirus overleden. 

De Chinese overheid staat er om bekend dat ze cijfers manipuleert. Zo worden economische cijfers door (de betere) marktvorsers altijd met een korreltje zout genomen. Dit gegeven, tezamen met de onterechte aanpak van deze dokter, zou iedere analist toch zorgen moeten baren met betrekking tot de Chinese cijfers over het Coronavirus. Wellicht is het aantal infecties te laag ingeschat en, belangrijker, het aantal dodelijke slachtoffers. Een cruiseschip voor de kust van Japan kan in dezen wellicht 'mooi' vergelijkingsmateriaal opleveren: hoeveel geïnfecteerden ontstaan er in welke tijdsspanne en hoeveel sterven eraan?

Dit is deel 20 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Eerste halfjaar 2008

Ooit, ergens in de jaren '90, is de complete basisadministratie van UWV-voorganger GAK gestolen. Degene die dat heeft gedaan zal er een smak geld aan hebben overgehouden, want de buit bestond uit de persoonsgegevens en de dienstverbanden van de helft van de werkende bevolking van Nederland. Natuurlijk bleef dit schandaal onder de pet.

Nu, in 2008, is de potentiële buit veel groter. Van bijna iedereen die werkt of een uitkering of pensioen ontvangt, hebben we de persoonsgegevens plus de maandelijkse inkomsten. Zelfs mijn tienerdochter die zaterdags bij de bakker werkt, staat erin. Wie deze goudmijn achteroverdrukt en aan de hoogste bieder verkoopt, kan vele miljoenen scoren. Inbrekers, chanteurs, geheime diensten (1, 2, 3, …), bedrijfsspionnen, echtscheidingsadvocaten, journalisten, marketeers – voor Jan en alleman zijn deze data goud waard. 

Ik zie tientallen mensen die deze data voor het grijpen hebben. Eén criminele, verslaafde of chantabele insider is genoeg. En wat ik zie is slechts het topje van de ijsberg, want overal wordt gewerkt met kopieën. Dat het UWV dit laat gebeuren is beangstigend. Ook ik heb in de wilde tijd onbeveiligde CD-ROMS in brievenbussen gedeponeerd, maar nood brak wet en die tijd ligt achter ons.

Ik begin met mijn eigen straatje schoon te vegen. Eens zie ik dat een onbekende bezig is om een dump te maken van de tabel met personen. Ik zoek uit wie het is en vind iemand die bezig zegt te zijn met een performancetest. Als ik zeg dat het verdomd veel lijkt op een poging tot datadiefstal wordt het leegtrekken afgebroken. Ik bluf dat wij alles zien dat er gebeurt en vertrek. Het is natuurlijk dweilen met de kraan open. Er lijkt nauwelijks enig besef te zijn van het belang van privacy, zelfs niet bij de toezichthouder, de Inspectie Werk en Inkomen (IWI).

Knipperdeplak uit de mail

Docenten staken voor de derde keer in een jaar weer voor meer geld en een verlaging van de werkdruk. Helaas luisteren politici niet. Ze pompen telkens weer geld in het onderwijs, maar dat lost blijkbaar niets op. Ik heb zelf bijna 20 jaar voor de klas gestaan. Geloof me: de geldverspilling, de inefficiëntie, de bureaucratie, de vergadercultuur, het anti-docentbeleid, de periodieke veranderingen en de administratieve last zijn weerzinwekkend.

Het ministerie van onderwijs vaardigt om de gemiddeld drie à vier jaar nieuwe kwalificatiedossiers voor het MBO uit. Een kwalificatiedossier schrijft per opleiding gedetailleerd voor wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Een redelijk succesvolle invoering van een nieuw kwalificatiedossier duurt doorgaans drie jaar. Voordat een onderwijsprogramma goed en wel staat, kondigt het ministerie nieuwe kwalificatiedossiers aan en start meteen de voorbereiding van de invoering van die nieuwe dossiers. Schoolbesturen zien in de komst van nieuwe kwalificatiedossiers altijd een aanleiding tot bezuinigingen. Kortom, er is nooit rust in de tent. Stop de periodieke onderwijsveranderingen.

5 x Hoe & Waarom Alexander Sassen van Elsloo De Belastingen HAAT

Ik heb een hekel aan post. De brieven die ik namelijk krijg, zijn meestal rekeningen. En de envelop die ik het meest vrees, is die blauwe. Brrrr. Maar het is niet zozeer dat ik geld moet overmaken waarom ik zo pissig word. Nee, mijn afkeer van onze belastingen is vijfledig. 

**Reden 1: inefficiëntie
**We betalen belasting, maar voordat het zo ver kan komen, moeten we de fiscalist, advocaat en de accountant inschakelen om een degelijke aangifte te doen. Kost bakken met geld en is zeer tijdrovend en leidt de ondernemer af van ondernemen. Maar daar begint de inefficiëntie pas. Het geld wat binnenkomt moet worden gecheckt, net als de aangifte. De ambtenaar die het checkt, moet dan gecheckt worden door een andere ambtenaar. Dan gaat het verschillende IT-systemen in, die er een zooitje van maken, en de implementatie van nieuwe ICT-systemen bij de belastingdienst lopen iedere keer uit op een fiasco (in 2014 werd EUR 200 miljoen gewoon weggegooid). Nu heeft de overheid er een handje van om dingen te verprutsen en al helemaal op ICT gebied; miljardje meer of minder is normale kosten bandbreedte bij onze overheid. In het bedrijfsleven had je gepekeld buiten gestaan met je doosje bezittingen in de hand. Dus alleen al voor het ontvangen van ons geld, maakt de overheid enorme (onnodige) kosten. Als een maatschappij geld wil aanwenden voor bepaalde projecten, dan heeft de overheid het in ieder geval voor elkaar gekregen om dit op de meest inefficiënte wijze te bewerkstelligen.

Dit is deel 19 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2008

Niet alleen voor mij maar ook voor het UWV is de stressfase eind 2007 voorbij. De aangiften over 2006 zijn – niet zonder schade – verwerkt. De belangrijkste afnemers hebben hun data en ze horen dat de bouw en de vulling van de nieuwe polisadministratie snel vordert. Het sein ‘brand meester’ is voor het UWV het signaal om de bakens te verzetten. De hoop is vervlogen dat de overdracht van werk naar de Belastingdienst wordt afgeblazen door een mislukt project. Maar de redenen om de divisie UWV Gegevensdiensten op afstand te zetten en te laten leiden door katvangers van buiten zoals divisiedirecteur Dirix is nu ook verdwenen. Gegevensdiensten moet terug in het UWV-gareel.

Onbedoeld wordt de eerste stap gezet door diezelfde directeur Dirix. Eind november 2007 stuurt hij zijn tweede man, Jop van Breugel, abrupt de laan uit. Van Breugel is verantwoordelijk voor de polisadministratie en was de baas van Cees B. en GAIA. Er waren spanningen, maar dit verrast. Het is ook verschrikkelijk 'on-UWV'. In deze organisatie waar het intern altijd oorlog is, is het ophouden van de schijn van harmonie een kernwaarde. Maar Paul Dirix is geen UWV'er, maar een ex-militair. En die leren dat besluiteloosheid levens kost.

De sleutel tot het weer onder controle krijgen van de divisie Gegevensdiensten is machtsoverdracht naar de automatiseringsdivisie. Deze divisie, Concern ICT genaamd, heeft het laatste woord op de terreinen waar bij het UWV iets met computers en software gebeurt – bijna overal dus. De mensen van Concern ICT hebben vóór de gunning aan Capgemini ook gedetailleerde en onwerkbare technische voorschriften meegegeven. Tijdens de daaropvolgende bouwfase lag de verantwoordelijkheid bij de divisie Gegevensdiensten en was Concern ICT uit beeld. Nu de faalfase voorbij is moet de controle weer terug. Dat UWV Gegevensdiensten zelf óók een automatiseringsdivisie is, doet er niet toe.

Nieuwe bankblogger van GeenStijl ziet het somber in

Voor mijn werk, lering en vermaak, hou ik zowel de politiek alsmede de centrale banken in de gaten. Voor mij is het al een lange tijd geleden duidelijk geworden dat dit niet twee aparte entiteiten zijn; de zogenaamde onafhankelijkheid van centrale banken is een lachertje. Maar waar ik vroeger met een soort mozaïekbenadering moest bewijzen dat die onafhankelijkheid ver te zoeken was, wordt dat nu gewoon open en bloot gedaan door de centrale banken zelf! U zou kunnen denken dat dit wat technocratisch geneuzel is wat nooit en te nimmer relevant voor u zal zijn, maar dan komt u bedrogen uit.

De Bank of International Settlements (BIS), ook wel de Banco di Tutti Banci genoemd, heeft de woorden van de kersverse ECB-voorzitter Lagarde wat kracht bij gezet. Zoals u hieronder kunt zien is de BIS niet alleen begaan met onze natuur, maar heeft het een narratief gevonden om voortaan ook monetair beleid in te gaan zetten om groene doelen te verwezenlijken.

Dit is deel 18 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2007-2008 en oktober-november 2012

Eind 2007 is de stressfase voorbij. Voor mij dan want mijn teamleden zijn hard aan het werk. De nieuwe database is ontworpen en iedereen is data aan het laden, koppelsoftware aan het bouwen (technoterm: webservices) of gegevensbestanden voor afnemers aan het produceren. Mijn 'bufferbaas' de GVR en zijn secretaresse verzorgen het administratieve handwerk. Ik vind het niet erg. Het geeft mij tijd om het UWV beter te doorgronden. Participatief organisatieonderzoek is harde noodzaak maar ook fascinerend. Jammer dat ik al eens ben gepromoveerd.

Ik ben speciaal geïntrigeerd door de extreme kosten, het bedrag van 270 miljoen euro dat als tussenstand aan de Kamer is gemeld. Zelfs als ik dat deel door onze uurtarieven van 135 tot 170 euro per uur en de BTW meereken zit ik al op duizend mensjaren. En er gaan veel Indiase Capgemini-uren in één uur van ons. De UWV-vingers wijzen echter ook naar IBM. 

Ik sta op scherp als een IBM-manager vertelt dat ons datagebruik van kwaad tot erger gaat. De stand is 26,3 terabytes ofwel dik 26.300.000 megabytes. Ik kan het niet geloven en sla weer aan het rekenen: bijna 2 megabytes per geregistreerde burger voor twee jaar aan aangiften – zeg maar een lijvig leesboek per persoon 

Met onze data opslag-vretende noodvoorziening (plus onze veel zuiniger opvolger daarvan) zijn wij slechts verantwoordelijk voor een fractie van die 26 terabytes. De rest wordt gebruikt door overbodige systemen of is gewoon nooit opgeruimd. Van veel systemen bestaan ook meerdere kopieën en dan gaat het heel hard. Ik denk even dat zelfs IBM het kostenniveau gênant vindt, maar hoor later dat IBM de data-explosie nauwelijks kan bijbenen.

Dit is deel 17 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Oktober 2007 – maart 2008

In zijn ik-vertrek mail heeft Hans van der Meer geschreven dat de polisadministratie geen complex systeem is. Zelf heb ik geleerd dat het UWV het wel best vindt dat er voor miljoenen aan specificaties zijn geproduceerd die nu in de prullenbak kunnen. Dat weerhoudt de directie er niet van om het systeem dat wij gaan bouwen de naam “Polis Plus” te geven. Het is geen passende naam voor het Spartaanse systeem dat wij van plan zijn te bouwen.

Niettemin staan we voor een forse uitdaging. Onze noodvoorziening is niets anders dan een stapel aangifteberichten en correcties daarop. Maar wat iedereen wil zien zijn standen; antwoorden op vragen als "hoeveel uren en tegen welk salaris werkte burger X bij werkgever Y in de maand oktober 2008?". Omdat, zoals we zagen, werkgevers massaal eerdere aangiften corrigeren, moet er nog iets bij. Je kunt niet volstaan met vragen naar 'oktober 2008'. Je moet ook aangeven voor welk tijdstip de vraag wordt gesteld. Door correcties achteraf kunnen gegevens immers altijd veranderen, zelfs over eerdere jaren. En omdat de loongegevens worden gebruikt voor het berekenen van uitkeringen, kun je foutieve gegevens ook niet overschrijven. Een correctie achteraf op een aangifte moet leiden tot herberekening van uitkeringen door het UWV, van toeslagen door de Belastingdienst, tot intrekken van een onterecht afgegeven verblijfsvergunning door de IND, enzovoorts. De polisadministratie heeft een perfect geheugen. Het is een Total Recall systeem.

Total Recall systemen zijn een nachtmerrie voor software-ontwikkelaars (en voor politici). Ze komen daarom buiten de wereld van salarissen en pensioenen weinig voor. De software voor een Total Recall systeem is namelijk extreem complex en elk programmeerfoutje leidt tot fouten in de gegevensopslag en daarmee tot verkeerde berekeningen. Veel Total Recall systemen zijn vaak veredelde kaartenbakken vol met foutieve, vaak onbestaanbare gegevens. (Bij pensioensystemen is dit probleem sinds kort ook bekend geworden.)

Dit is deel 16 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Oktober 2007 – medio 2008

Terwijl ketenmanager Franke bij de Belastingdienst de kwaliteitscontroles weer aanzet en ons noodsysteem zijn werk doet, moeten wij nieuwe afnemers aansluiten op dat noodsysteem en tegelijk een nieuw duurzaam systeem ontwerpen, bouwen en vullen met twee jaar aan loonaangiften. Maar wat moet er eigenlijk allemaal worden gebouwd? We weten dat er veel meer is ontworpen dan een simpel systeem dat alleen aangiftes inleest, uitkeringen berekent en gegevens doorstuurt. Capgemini is met tweehonderd man twee jaar bezig geweest om te bouwen wat er allemaal was ontworpen. Het is niet dat we op extra werk zitten te wachten, maar je wilt toch weten wat voor eindproduct de klant wenst.

De chef documentatie is Peter-Paul Feijen, Hoofd Informatiemanagement. Feijen is heel duidelijk. “Ik heb hier ongeveer tweeduizend ontwerpdocumenten liggen. Er zit geen enkel systeem in. Begin er niet aan.” Hier zit iemand die weet dat hij in een open inrichting werkt, een lachende cynicus. Opvallend veel UWV-medewerkers, ook het intelligente type, weten dat niet. Weken later vertrekt Feijen naar een nieuwe werkgever: Capgemini.

Ik besluit om het initiatief verder aan mijn UWV-opdrachtgevers te laten, maar ik ben ook geïntrigeerd. Hoe kun je jarenlang met honderden mensen een berg specificaties zonder samenhang produceren plus software die niet werkt? Hoe organiseer je zoiets? Waarom doen zoveel mensen eraan mee? Hoe groot kan zo’n software-gezwel groeien voordat iemand ingrijpt?

Capgemini begrijp ik nog. Capgemini heeft een misselijke praktijk geperfectioneerd waarbij slecht ontworpen softwareprojecten tegen een vaste prijs worden aangenomen om daarna te worden omgezet in een uurtje-factuurtje-orgie. De overheid is het ideale slachtoffer. De ontwerpen zijn vaag en moeten van “Europa” door een andere partij dan de softwarebouwer zijn gemaakt. Kamer en Kabinet stellen wetgeving bijna nooit uit als een project ontspoort. Een leverancier dumpen is een garantie voor grote vertraging en rechtszaken. Kortom, gunning van een groot softwareproject door de overheid betekent kiezen door wie je wilt worden gegijzeld. Heel vaak valt die keuze op Capgemini. Naar verluidt heeft Capgemini de polisadministratie verworven voor ongeveer acht miljoen euro, een bedrag dat ondertussen misschien wel tienmaal over de kop is gegaan.

Op de valreep (en dat zeggen we echt niet omdat ie dik gedoneerd heeft)

Al meer dan tien jaar lees ik GeenStijl, sinds een paar jaar reaguur ik sporadisch, en met 2020 voor de deur hoop ik nog minstens tien jaar van jullie toetsenbordschrijfsels te mogen genieten. Om de kans daarop te vergroten lijkt zo’n Premium lidmaatschap de gewezen weg, maar een tienjarig lidmaatschap zie ik zo gauw niet tussen de opties, en eerlijk gezegd: lid worden van iets is best een ding zeg maar voor deze mensenschuwe reaguurder op drie hoog in zijn roze onesie. Een kroontje hoef ik niet voor mijn naam (leve de republiek!), andere reaguurders blocken zou ik niet willen kunnen (je zou sommige hoogstandjes tussen het geraaskal maar missen), korting op een koe hoef ik niet (de vriezer puilt al uit met veel te verantwoord natuurvlees dat ik niet fatsoenlijk kan klaarmaken), en wat moet ik met (nog meer) lego in mijn drukke schema met andere schizotypische zolderkamerhobbies? En die advertenties, daar kijk ik dan maar langs (of ik klik er eens lukraak op), de perfecte wereld bestaat niet, dat heb ik op jullie roze website al eerder geleerd.

Lang verhaal kort, ik heb zojuist dus maar het equivalent van tien jaar lidmaatschapsgeld overgeboekt. Doe er mee wat jullie goeddunkt, verbras het desnoods direct op de nieuwjaarsborrel, zolang het de muze kietelt om artikelen als “Flatgebouw Nederland (nu met glasvezel)” te blijven maken is alles geoorloofd.

Ongezien allemaal … een dikke knuffel? (niet van dat pubergefrunnik in een te koud fietsenhok, niet van dat vastklampen in klimaatrouwcirkels, maar zo’n lodderige arm die je impulsief maar welgemeend om de nek van je laatst overgebleven drinkebroeder in de kroeg slingert, haastig weer terugtrekt, veinzend dat je hem met spoed moest attenderen op toch nog binnenwandelend vrouwelijk schoon wat er toch niet bleek te zijn, gevolgd door die onvermijdelijke ongemakkelijke stilte die alleen verbroken kan worden met een vertwijfeld “Biertje?”).

En ik ook niet van jullie.

Goede jaarwisseling!
Wetenschopper

'schopper! Fijne mail. We roepen wel eens heel stoer en luid 'we doen lekker wa we zelluf willuh en als je dat stom vindt dan begin je maar lekker je eigen blog'. Maar hier doen we het natuurlijk nog veel meer voor. Dingen schrijven, is pas echt blijven, als die dingen ook gelezen worden. Door een, elf of elfendertig mensen doet er dan niet toe - maar als er ook maar eentje blij mee is, of van wordt, dan heb je wel gewonnen. Gelukkig maken we op die manier miljoenen mensen blij. En als ze dan, zoals jij, ook nog een dikke duit in het doneerbakje droppen, dan hebben we een handig haakje voor een collectetopic dan kunnen we er ook in het komende decennium stug mee door gaan. Want wij van GeenStijl, vinden GeenStijl ook best geoorloofd.

Dank en een goede jaarwisseling,
De Redactie