Geenstijl

Knipperdeplak uit de mail

Docenten staken voor de derde keer in een jaar weer voor meer geld en een verlaging van de werkdruk. Helaas luisteren politici niet. Ze pompen telkens weer geld in het onderwijs, maar dat lost blijkbaar niets op. Ik heb zelf bijna 20 jaar voor de klas gestaan. Geloof me: de geldverspilling, de inefficiëntie, de bureaucratie, de vergadercultuur, het anti-docentbeleid, de periodieke veranderingen en de administratieve last zijn weerzinwekkend.

Het ministerie van onderwijs vaardigt om de gemiddeld drie à vier jaar nieuwe kwalificatiedossiers voor het MBO uit. Een kwalificatiedossier schrijft per opleiding gedetailleerd voor wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Een redelijk succesvolle invoering van een nieuw kwalificatiedossier duurt doorgaans drie jaar. Voordat een onderwijsprogramma goed en wel staat, kondigt het ministerie nieuwe kwalificatiedossiers aan en start meteen de voorbereiding van de invoering van die nieuwe dossiers. Schoolbesturen zien in de komst van nieuwe kwalificatiedossiers altijd een aanleiding tot bezuinigingen. Kortom, er is nooit rust in de tent. Stop de periodieke onderwijsveranderingen.

Nieuwe kwalificatiedossiers gaan hand in hand met de invoering van experimentele onderwijsmodellen. Het afgelopen decennium is klassikaal lesgeven vervangen door het individuele leerproces. Kennisoverdracht aan een klas in een afgesloten veilige ruimte is taboe. Leerlingen urenlang met hun laptop, opdrachten en projectwijzers ophokken is hip. Docenten staan niet meer voor de klas, maar voeren voortgangsgesprekken, ontwikkelen projectwijzers en beoordelen werkstukken aan de hand van correctiemodellen die de dikte van een ouderwets telefoonboek evenaren. Stop met experimenteren in het onderwijs.

Managers in het onderwijs veronderstellen ten onrechte dat zij zinvol bijdragen aan het primaire proces. Ze vinden zichzelf vooral erg belangrijk, bewegen onzichtbaar door het gebouw, spreken een raadselachtige taal die hun onkunde moet maskeren en wuiven inhoudelijke kritiek achteloos weg. Verder blinken ze uit in vergaderen, elkaar mailen en koffie drinken. Tot overmaat van ramp steunen ze hun docenten niet, waardoor het gezag van docenten al jaren afbrokkelt. Docenten zijn last- en kostenposten. Ontsla alle managers en verzelfstandig onderwijsteams.

Managers schofferen en demotiveren hun deskundige docenten door het inhuren van externe adviseurs die zonder enige aantoonbare ervaring vertellen hoe docenten hun onderwijs in moeten richten. Externe adviesbureaus dienen schaamteloos torenhoge facturen in voor hun lachwekkende schijnvertoningen. Stop het inhuren van externe adviesbureaus.

De beheersing van de Nederlandse taal en de rekenvaardigheid van leerlingen is schrikbarend afgenomen. Ze schrijven onbegrijpelijke zinnen, gebruiken nauwelijks leestekens en vertrouwen blindelings op de spellingcontrole van hun tekstverwerker. Voor eenvoudige berekeningen hebben ze hun rekenmachine al nodig. Verbeter het taal- en rekenonderwijs en voer verplichte centrale taal- en rekenexamens op niveau in.

Het aantal leerlingen dat zorg nodig heeft in het onderwijs is fors gegroeid. Evenzo groeide de zorgtaak van een docent uit tot een heus zorgteam. Zo’n zorgteam plakt ongevraagd etiketten op leerlingen, waarna de zorgmolen begint te draaien. Betutteling, gesprekjes, testen, medelijden veinzen, trajecten en externe instanties inschakelen. Rem de ongebreidelde groei van de zorg in het onderwijs af.

Binnen het MBO schrijven docenten zelf examens of kopen onderwijsteams examens in bij erkende externe organisaties. Zelf examens schrijven, vreet kostbare tijd. Een andere docent moet elk examen aan de hand van allerlei protocollen officieel vaststellen. Externe examens bevatten vaak moeilijke teksten en dubbelzinnige vragen, waar leerlingen moeite mee hebben. Bovendien zijn externe examens peperduur. Voer centrale examens in.

De administratieve last is voor docenten ondraaglijk. Voor bijna elke handeling bestaan omslachtige procedures die in vuistdikke handboeken zijn vastgelegd. Docenten moeten bijna al hun handelingen verantwoorden door verslaglegging in meerdere systemen of het invullen van stapels papier. Stop met zinloos vergaderen, schaf zinloze studiedagen af, koppel systemen aan elkaar en vereenvoudig procedures.

Meer geld lost de problemen in het onderwijs niet op. Er zwerft genoeg geld rond in het onderwijs, alleen vindt er geen adequate besteding plaats. Het geld komt nooit bij het primaire proces terecht, maar verdwijnt simpelweg. Pak de schimmige geldstromen aan en stop de nodeloze geldverspilling.

Het onderwijs bezuinigt hoofdzakelijk op personeel. Starters werken in het onderwijs aanzienlijk meer uren dan ervaren docenten en ontvangen daarvoor een lager salaris. Instructeurs en startende docenten beginnen in loonschaal L10 (voorheen LA) en kunnen maximaal doorgroeien tot en met L11 (voorheen LB). Oude(re) ervaren docenten vallen in de riante(re) loonschalen L12 en L13 (voorheen LC en LD). Geen wonder dat starters vanwege een hoge werkdruk en een laag salaris afhaken. Bovendien staan er nauwelijks sancties op ervaren docenten die er de kantjes vanaf lopen. Verdeel de werkdruk gelijkmatig(er) en schop docenten die niet functioneren of zich minimaal inspannen op straat.

Tot slot: alleen een snoeiharde sanering en een radicale reorganisatie van het onderwijs kunnen de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het onderwijs verbeteren. Het onderwijs kan fors goedkoper! Docenten en leerlingen hebben baat bij orde, regelmaat en rust.  

PS Lees eens een kwalificatiedossier van het MBO door en de moed zakt je in de schoenen.

[NAW bij redactie bekend]