Geenstijl

Een nieuwe Britse premier heeft helaas geen enkele oplossing gebracht. De onderhandelingen met Brussel zitten al jaren muurvast, de onderhandelingen in Westminster ook.

31 oktober is nu zo dichtbij dat zelfs als Boris Johnson na het zomerreces wordt afgezet door het parlement, er te laat verkiezingen zijn. Een no-deal Brexit met een demissionaire premier.

Ruwweg zijn er drie opties die ieder op steun van een derde van het Britse parlement kunnen rekenen. Een deel wil de Brexit annuleren. Een deel is voorstander van snelle duidelijkheid door de EU zonder deal te verlaten. Een deel ondersteunt het enige compromis dat de EU accepteert, overeengekomen met remainer Theresa May. Geen optie krijgt ooit een meerderheid.

De grens tussen Noord-Ierland en Ierland moet volledig openblijven. Daaruit volgde dat alleen deals mogelijk zijn waarbij in Noord-Ierland en Ierland dezelfde regels gelden. Lid van de Europese single market, vrij verkeer van goederen, personen en diensten. Met dit principiële punt mag een deel van het Verenigd Koninkrijk de EU nooit verlaten. Zo'n splitsing zal het VK nooit accepteren.

Binnen de huidige procedure kan een lidstaat de EU verlaten binnen een afzienbare termijn zonder medewerking van de EU. Bij het laatste voorstel kan dat alleen met toestemming van de EU. De EU belooft plechtig na een deal voortvarend en redelijk die onderhandeling in te gaan, alleen zorgt de huidige harde opstelling ervoor dat de geloofwaardigheid daarvan steeds verder afbrokkelt.

Het aanbod van de EU om de Brexit vijf jaar uit te stellen geeft dezelfde indruk. Het Brexitreferendum zag vooral ouderen voor een exit stemmen en vooral jongeren voor een Europese toekomst. Voorstanders van de EU inclusief VK hopen dat door de Brexit lang genoeg uit te stellen de ouderen overlijden, er meer jongeren bijkomen en daarmee een meerderheid voor remain ontstaat.

Daarom zijn Brexiteers nogal huiverig de regie over het proces uit handen te geven. De deal van Theresa May kent een open einde, alleen een Brexit bij een nieuw compromis, tot die tijd een tandeloze vazalstaat. Het is voor hun een drietrapsraket van nog meer uitzichtloos onderhandelen, uitstel en dan afstel. De EU weigert een tijdspad, deadline of escape-clausule op te nemen.

De harde opstelling over een buitengrens van de EU is bijzonder. De grens tussen het VK en Nederland zit potdicht, aan twee kanten paspoortcontrole, want Ierland en het VK zijn geen lid van Schengen. Deze eilanden hebben hun eigen common travel area compleet los van de EU. Brussel accepteert de ene grens, maar weigert pertinent een andere grens. 

Ierland zat vroeger in het VK, maar is nu helemaal kamp-EU. Dublin is de thuisbasis van de Double Irish with a Dutch Sandwich belastingontwijkingsmethode, waardoor bedrijven met vooral activiteiten buiten Ierland ervoor kiezen winst te verhuizen naar Ierland en daar winstbelasting af te dragen. Ierland is voor de EU het duurste belastingparadijs (PDF).

De misgelopen belastingen worden aangevuld met Europese subsidies. In 2003 was Ierland de grootste netto-ontvanger, dankzij de toevoeging van nog armere lidstaten is Ierland die toppositie kwijt. De EU heeft sowieso een probleem dat het draagvlak voor federalisering gekocht is. Niet argumenten of idealen maken de dienst uit, maar smeergeld.

Voor forse nettobetalers heeft de EU een andere regeling. Slikken of stikken als je iets wil. De EU riskeert openlijk, eensgezind en met vertrouwen een harde Brexit, wat het ook kost. Een schril contrast met hoe de EU aanmoddert met de rechtsstaat in subsidiespons Polen of met de mensenrechten in Turkije. 

Het zou leuk zijn als de politici in Brussel ook eens op die manier met de buitengrenzen met Afrika, het Midden Oosten en Azië zouden omgaan. De grens tussen Finland en Rusland is een denkbeeldige lijn in een bos. De grens tussen Canada en de VS is grotendeels open. Maar in de Brexit is hetzelfde onmogelijk. Eigenlijk ontkent de EU dat een ex-lid, een soeverein land, een grens mag hebben. 

Labour voert harde oppositie, maar zit nog steeds 'on the fence'. Pas als ze de macht terug hebben willen ze hun partijleden raadplegen om daarna te vertellen wat hun Brexit-standpunt is. Net zoals Boris belooft Jeremy Corbyn dat hij wel even in Brussel een utopische deal zal regelen en daarmee als Messias de oplossing brengen. Wat hij in die deal wil, zegt hij niet.

Door een stelling in te nemen, zou hij een deel van zijn huidige electoraat kunnen afschrijven. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Bij de vorige verkiezingen beloofde Corbyn nog duidelijk dat hij het referendum zal volgen, dat Labour ook een Brexitpartij was. Nu is hij minder duidelijk. De kiezer blijft achter zonder alternatief, nieuwe verkiezingen geven alleen verdere versplintering. 

Dit dossier kent geen oplossing.