Geenstijl

Fascinerende reconstructie in het Parool dit weekeinde over hoe Femke Halsema (GroenLinks) burgemeester van Amsterdam werd. Alles komt aan op de laatste uren van de procedure op woensdag 27 juni. Waar de lokale GroenLinks-leider Rutger Groot Wassink meent dat het een gelopen race is, blijkt de realiteit weerbarstiger: de vertrouwenscommissie zet de ervaren Amsterdamse oud-PvdA wethouder Carolien Gehrels op de eerste plek van de voordracht, Halsema op twee. Dit betekent dat op dat moment de meerderheid van de twaalf fracties de PvdA'ster steunt. Het kost 4,5 uur vergaderen totdat het merendeel van de gemeenteraad toch de voorkeur voor Halsema uitspreekt.

Close call dus voor Halsema én Gehrels. Zó close dat onvermijdelijk de vraag opdoemt waarom Nederland op deze manier nog zijn burgemeesters benoemt.

Er staat meer opvallends in het stuk. Zo maakt VVD-voorman Eric van der Burg er een potje van door in maart te stellen dat de nieuwe burgemeester sowieso een vrouw moet worden. Hij doet pogingen Jeanine Hennis en Edith Schippers te verleiden tot een sollicitatie maar beiden hebben daar geen zin in. Wel blijkt Onno Hoes te willen solliciteren (Wat ons al hoopte). Maar Van der Burg heeft dus liever een vrouw dan de juiste persoon als burgemeester en snijdt zich derhalve lelijk in de vingers: elke kans op een VVD-burgemeester is verkeken.

De reconstructie in het Parool blijkt zaterdag aanleiding voor politicoloog en GroenLinkser Meindert Fennema te suggereren dat Forum voor Democratie Amsterdam Halsema aan een meerderheid zou hebben geholpen. Stoot onder de gordel van Fennema omdat hij weet dat fractievoorzitter Annabel Nanninga daar niet op kan reageren. De vertrouwenscommissie is gebonden aan geheimhouding, elke uitspraak leidt tot een bezoek van de Rijksrecherche.

Resumerend: dankzij het Parool weten we dat het weinig had gescheeld of Gehrels was burgemeester geworden en dat de VVD door ondoordacht handelen Onno Hoes buitenspel zette. Bovendien weet een GroenLinkser van de hele situatie zo gebruik te maken dat hij Forum voor Democratie kan aanvallen, wetende dat de partij daar niet op kan reageren.

De hele affaire rondom de benoeming van Halsema is niet fraai. Onderwijl is het kabinet bezig met wetgeving die de gekozen burgemeester mogelijk moet maken. Zeggen ze. Want het is niet meer dan een initiatiefwetsvoorstel om de benoemingsprocedure uit de Grondwet te halen. Daarna is het mogelijk om met een ‘gewone’ wet te komen voor de gekozen burgemeester (waar weer verschillende varianten voor zijn te bedenken). Een proces dat dus nog jaren gaat duren.

Daarom is het zuur dat eerder dit jaar het voorstel van Niesco Dubbelboer van stichting Meer Democratie om een volksraadpleging te organiseren, door interim-burgemeester Jozias van Aartsen (VVD) van tafel is geveegd. Een verkiezing tussen Halsema, Gehrels en Hoes had een hele interessante kunnen worden. De winnaar had zich in dat geval hoe dan ook kunnen bogen op een stevig mandaat. Namelijk dat van de bevolking. 

Maar voorlopig blijft alles bij het oude; de strijd om het burgemeesterschap beslist in een achterkamer van de Stopera, deelnemers aan die discussie verplicht tot zwijgen. En zo gaat het niet alleen in Amsterdam maar in elke stad en dorp in Nederland. 

Het resultaat is hoe dan ook dat Femke Halsema tot 2036 burgemeester van de hoofdstad kan blijven.