Voormalig BVD-baas Arthur Docters van Leeuwen "waarschuwt dat de kans op aanslagen groter wordt als de sleepwet niet doorgaat", zei hij bij WNL zondag. De tegenstanders van het sleepwetreferendum gooien dus nu al met vacuümbommen.

De uitspraak van Docters van Leeuwen schept namelijk een valse tegenstelling, en dezelfde redeneerlijn hebben we al van meer Haagse voorstanders van massatappen gehoord. Net zoals bij het vorige referendum, probeert het partijkartel om staatskundig enorme kwesties (zoals het burgerrecht op privacy) met karikaturen tot iets heel kleins te reduceren, om het daarna weg te kunnen wuiven als iets onbelangrijks of, zoals Docters van Leeuwen dus doet, een valse tegenstelling te scheppen om sleepwetcritici te brandmerken als bedreigers van de staatsveiligheid. 

Staatssubversieven die zich als aanslagplegers kunnen ontpoppen, zijn spelden in de maatschappelijke hooiberg. Als je van iedereen alle data gaat verzamelen, maak je van die hooiberg een stapel spelden. Zoeken wordt alleen maar moeilijker. De sleepwet gaat zodoende geen enkele aanslag voorkomen, want het zal de zoektocht alleen maar lastiger maken terwijl de kans op 'luie diensten' toeneemt: Als je over alle informatie beschikt, kweek je de schijn dat de juiste informatie er ook tussen zit en dat die zich "automatisch" aan zal dienen. 

Maar zonder goed, ouderwets handwerk weet je niet waar je moet beginnen. Laten we dat wat praktischer formuleren: als je aanslagen in de echte wereld wilt voorkomen, zul je verder komen met het volgen van Telegram-lijntjes tussen salafistengroepen in Amsterdam en Almere dan met het aftappen van een buurtwhatsapp in Surhuisterveen of een Facebookgroep voor paardenmeisjes in Bresken. Zoek éérst de juiste doelgroep voor je aan het tappen slaat, voordat je iedereen tapt en dan hoopt dat de doelgroep zich vanzelf aan je kenbaar maakt.

Maar hardop zeggen dat terreur tegenwoordig veelal alsook voornamelijk uit islamitische hoek komt, is niet politiek correct en wordt dus hardop verzwegen, zoals het voorbeeld van de betonnen Amsterdamse D66-barricaden vandaag weer onderstreepte. Liever alle burgers tappen dan eerlijk zijn, dus. En zo krijg je dus dat voorstanders van massataps met valse tegenstellingen komen, zoals ook Ronald Prins van Fox-IT deed toen hij vorige week in een interview zei dat hij "liever de AIVD op internet, dan de Russen in mijn laptop" heeft. Alsof "de Russen" bij elke burger in z'n laptop willen - precies wat de AIVD dus wel wil en mag doen vanaf 1 januari. Angst gebruiken om angst aan te wakkeren, is wat hier gebeurt. Als de sleepwet er niet komt, vallen er volgens Docters van Leeuwen straks doden. De discussie over effectiviteit van een massale en ongerichte datacollectie, wordt chronisch vermeden en het debat over privacy achteloos weggewuifd.

De sleepwet is bovendien niet zozeer een middel in de strijd tegen terreur, het is ook een fijn stuk gereedschap voor (supranationale) staten om een oogje op hun in toenemende mate kritische bevolking te kunnen houden. Dat is wat in het licht van de groeiende crackdown op (online) uitingsvrijheid, nog de meeste zorgen baart. De sleepwet is geen keuze tussen privacy of veiligheid, het is een megalomane opporingsmethode die de privacy van alle burgers offert voor de schijn van toenemende veiligheid. Maar aanslagen gebeuren niet op internet, die gebeuren in het echte leven - en hoe slimmer de aanslagpleger in spé, hoe kleiner de kans dat hij internet of andere vormen van digitale communicatie zal gebruiken om zijn daad voor te bereiden.

Ondertussen verdwijnen wel alle interacties van alle internetgebruikers in de fuik van de overheid. Meer slepen voorkomt echt geen aanslagen zolang er geen grondig en gericht inlichtingenhandwerk bij komt kijken (en zolang er geen eerlijk debat over de islamitische oorzaak van veel terreur wordt gevoerd), maar ondertussen staat wel het hele internet in een dubieuze database van Den Haag, waarbij de burgers niet mogen weten op welke basis, met welke steekwoorden en bij wat voor (online) gedrag de rode vlaggetjes achter je naam ineens  kunnen opduiken. Het recente verleden leert: ook zonder sleepwet kan een cartoon al genoeg zijn om van je bed gelicht te worden, ook/zelfs in Nederland en zeker met het CDA in de regering. Er is voorshands alle reden om je zorgen te maken.

Al je privacy opgeven voor een beetje meer veiligheid is alsof je vrijwillig een bom onder je burgerrechten legt, en dan gaat zitten hopen dat-ie nooit afgaat. Schimmige figuren als Arthur Docters van Leeuwen, Ronald Prins en MinPres Rutte proberen burgers zo bang te maken dat ze uit zichzelf die vacuümbom onder hun fundamentele rechten willen neerleggen. Als wij een sleepnet beheerden, zouden we een paar flinke rode vlaggetjes achter de namen van deze bedreigers van onze open en vrije democratie zetten. Helaas hebben zijzelf het geweldsmonopolie (en de daarbij behorende inlichtingendiensten) en niet wij - dus we kunnen alleen maar hopen dat Nederland in verzet komt tegen de sleepwet, en bij het referendum in maart 2018 massaal tégen de wet stemt. Ons enige wapen is de democratie - zolang die nog bestaat onder het antidemocratische Rutte III.

Nou landgenoten. Dit is hoe de nieuwe CDA-minister van Veiligheid en Justitie denkt over kiezers in een democratie, die niet stemmen wat de nieuwe CDA-minister van Veiligheid en Justitie graag zou zien.

Mirror, alvast, want die tweets konden wel eens verdwijnen. Sowieso, als we d'r over nadenken, is het toch wel heel debiel dat alle zombies uit het recente verleden worden opgegraven uit het graf van Balkenende om te worden bijgezet in kunstelkabinet Rutte III. Als je een minister zoekt van búiten de bubbel, dan zou je toch denken dat je iemand zoekt met ter zake doende kennis van zaken. Dat je bijvoorbeeld Marco Kroon belt om MinDef te worden. Maar neeeee, Rutte en Buma trekken Ank Bijleveld uit een CDA-tombe in de provincie om die post te vullen met al haar *kuch* kennis en kunde van militaire dingessen. Of doe als D66, dat voor de belangrijke post Binnenlandse Zaken een ouwe getrouwe van Rutte uit Amsterdam vist: Kasja "hoofddoek bij de politie moet kunnen" Ollongren, de adellijke dame die al haar hele leven in de baantjesmolen van het partijkartel zwiert - met de ogen op Brussel en "Europese integratie". Ze líjkt zelfs op Guusje ter Horst, de akeligste akela van weleer op die post. Rutte III wordt als Rutte II maar dan met nóg meer dichtgetikte eeuwige borrelaars uit de Haagse bubbel. Ferd Grappahausse heeft trouwens in die bubbel nog een weddenschapje lopen, die hij zo goed als zeker over drie maanden gaat verliezen (mirror). In 2012 zat ie er ook al fors naast over Wilders, dus misschien wil ie een flesje goeie declareerwijn zetten op hoe lang zijn eigen nieuwe beste vrienden het met elkaar gaan volhouden. Gratis wijntips bij Mark Verheijen. Het kan ons in ieder geval niet snel genoeg voorbij zijn met die opgewarmde lijken uit het spookhuis van het partijkartel.

Rutte III is bijna rond. Dat mocht u zogenaamd nog niet weten maar Kees Berghuis lekt elke dag twee namen op een manier die doet denken aan hoe RTL deelnemers voor nieuwe spelshows bekend maakt.

Dus lezen we vandaag in de Telebelg dat Sander Dekker minister van V&J wordt, en Carola Schouten (van wie we gisteren al vernamen dat ze één van de zestien vicepremiers wordt) de boeren mag berijden verblijden op Landbouw. Goed nieuws voor agrarisch Nederland aangezien zij naast leden van de GrrrristenUnie de laatste Nederlanders zijn die nog wel eens in een kerk komen. Slecht nieuws voor dieren in krappe & licht ontvlambare stallen, want CU (en CDA) stemmen standaard tegen betere diervriendelijkheid & brandveiligheid. Over brandveiligheid gesproken: er komt dus weer een vvd'er op V&J. Omdat echt helemaal niemand de vvd nog vertrouwt op V&J, maar de vvd die positie vanwege de ontelbare lijken in de kast (hasthag Demmink) ook niet kan opgeven, lossen ze dat maar op door twee ministers van V&J aan te stellen, waarbij de vvd hun meest D66-achtige poppetje op de post zet: Sander Dekker. De ander is Ferdinand Grapperhaus van het CDA, een beroepspoliticus die kiezers haat uit een kartelfamilie. Op het plaatje hierboven een paar voorspellingen van de Telebelg, waarbij Amsterdamse D66-wethouder (en deep state partijkartel-prinses) Kasja Ollongren zo goed als zeker lijkt als de nieuwe MinBiZa, want zij wil geen burrie van 020 worden en is dus beschikbaar voor interne promotie bij D66. Nog steeds geen echte kanonnen dus, alleen politieke middengewichten en/of kartel-inteelt met een stamboom. Het lijkt er echt op dat helemaal niemand graag aan boord wil van het onzekere Kabinet Tot de Kerst I...
UPDATE: Arie Slob gaat evolutieleer uit het curriculum slopen als minister van Onderwijs. Huh? Onderwijspartij D66 laat dus wéér een kroonjuweel vallen?

Als allerlaatsten hebben wij (trage lezers met een door jarenlange internetverslaving aangetaste concentratiespanne van een goudvis) het nu ook uitgelezen: ‘Voorlichting loopt met u mee tot het ravijn’.

Dat is dus het hard uit de school klappende schrijfwerk van voormalig vvd backbencher Ybeltje Berckmoes-Duindam, dat vorige maand al verscheen maar wij lezen nou eenmaal langzaam. Is het boek onthullend? Nee. Eerder bevestigend. Over politiek én pers en daarom dus belangrijk. Geen standaardwerk. Wel een bijbeltje.

In de afgelopen weken werd het boek veel besproken. Het kwam uit in de week voordat Jeanine Hennis struikelde over het OVV-rapport over het mortiergranaat-ongeval in Mali, en de inhoud van het boek beïnvloedde de beeldvorming over die kwestie heel sterk. De vvd-respons op wat een mediarel werd, was namelijk een live casus van wat er in het boek besproken wordt over hoe de vvd van binnen werkt. Plotseling keek iedereen dwars door de politieke mediatraining van Hennis heen, ineens zagen we allemaal de voorlichterslijnen waar de minister zich uit alle macht aan vast probeerde te houden, en toen die niet sterk genoeg waren, bleek er onvoldoende inhoudelijke grond onder haar voeten om aan te kunnen blijven als minister. 1 - 0 voor Ybeltje.

Desondanks werd Ybeltje Berckmoes, vvd Kamerlid van november 2011 tot maart 2017, in de meeste reacties op haar boek op de persoon aangevallen. Niet alleen door de beroepsbewoners van het Binnenhof, maar ook door de (parlementaire) pers en in de commentaren. Ze was een onzichtbaar Kamerlid geweest dat ondanks haar grieven over de gang van zaken binnen de vvd lekker was blijven zitten om een riant Kamersalaris te cashen. En nu er geen baantje voor haar was, is ze maar aan het natrappen geslagen. Zit een kern van waarheid in natuurlijk (want waarom niet eerder opstappen als het je allemaal zo principieel raakt wat er gebeurt binnen de partij), maar tegelijkertijd is het te makkelijk om fundamentele fouten in de vvd af te doen als rancune van een gefaald Kamerlid. 

De voorspelbare reacties in de media proeven alsof de (parlementaire) pers zich betrapt voelt door de onthullingen van Berckmoes: frequente barhangers in Nieuwspoort weten zelf ook allemaal hoe het er aan toe gaat in de Haagse machine. Niet zelden zijn voorlichters journalist geworden, of journalisten voorlichters. De hoogste spindokter van de vvd hopte nota bene zelf heen en weer tussen RTL Nieuws en de vvd. Iedereen weet hoe het er aan toe gaat aan het Binnenhof, maar niemand schrijft het op. Bang om bronnen te verliezen. Omdat ze denken ‘dat het nou eenmaal zo werkt’. Of omdat ze vrezen om het ‘verkeerde populisme’ in de kaart te spelen als de gordijnen van het partijkartel opzij geschoven worden en Het Volk een ongefilterde blik op de kleedkamers van het Haagse theater krijgen. Nu een Kamerlid het zélf doet, blijken al die Jaap Jansens, Hoedemannen en aanverwanten onder de kaasstolp net zo hard in hun hemd te staan als de partij waartegen de in boekvorm gegoten aanklacht zich richt. Alleszeggend voorbeeld: na het verschijnen van het boek haastte De Volkskrant zich om alle namen van de coalitie-spindoctors te noemen in een artikel waarin erkend werd dat die mensen in onze democratie machtiger zijn dan Kamerleden en ja, dat het journaille zich niet zelden om de tuin laat leiden door deze “bruidegoms van het Binnenhof.”

Toch blijft vooral de negatieve benadering van Ybeltje Berckmoes hangen, en in de beeldvorming hoeft de vvd dankzij hun vrienden van de kartelmedia derhalve weinig reparatiewerk te verrichten. Een paar sneren van Halbe Zijlstra en een verder hardnekkig zwijgen volstond.

Alleen al daarom is het boek een aanrader om te lezen (en schrijven we nu toch nog deze verlate recensie). Maar ook het boek zelf is vlot en zeer leesbaar geschreven - dat kun je aan joostwriter ghostwriter Joost Niemöller wel overlaten. Zijn connectie met het boek, en het feit dat de uitgever uit “het netwerk rond Thierry Baudet” komt, waren overigens ook al reden voor achterdocht bij de MSM.

Enfin, het boek dus. Dat schetst een ontluisterende bevestiging van alles dat we eigenlijk al weten, of vreesden, over de vvd. Berckmoes toont zich een observant die wel graag mee wilde doen, maar mede door haar eigen naïeve onwil om zich aan het politieke spel aan te passen nooit de positie van buitenstaander van zich afgeworpen kreeg. Natuurlijk zit er ook persoonlijke rancune in het boek (Halbe Zijlstra kan werkelijk niets goed doen), maar tegelijkertijd beschrijft Berckmoes haar vvd-ervaringen niet in groteske overdrijvingen of smeuïg opgeklopte anekdotes. Diverse beweringen worden ondersteund met interne brondocumenten (achterin het boek afgedrukt), waardoor het geheel niets minder dan een geloofwaardige getuigenis vormt van een politieke partij die als een kil en liefdeloos bedrijf gerund wordt.

Laten we derhalve niet beginnen met een citaat van Berckmoes, maar met eentje van de vvd zelf, afkomstig uit de memo “Werkafspraken Tweede Kamerfractie” uit 2010. “Uitsluitend voor intern gebruik” en achterin het boek integraal afgedrukt:

Het staat in talloze artikelen beschreven, maar velen wisten het niet: Onze Jongens en Meisjes kopen hun eigen kisten, scherfvesten en handschoenen. Baudet liet het zien. Ogen gingen open. Maar de MSM en het Partijkartel werden boos. Want Baudet.

Als de democratie een marktplaats voor ideeën is, dan was Thierry Baudet tijdens het Hennisdebat de beste koopman. Hij verscheen ten tonele in een camouflagevest en met een paar legerkisten in de hand. Liep nog even - opzettelijk? - terug omdat hij een velletje tekst vergeten was. En begon toen, terwijl iedereen de adem inhield danwel onmiddellijk boos werd omdat hij over de rug van twee dode militairen een verkleedpartijtje hield, aan een betoog dat hout sneed, inhoudelijk on topic was en de pijnpunten van onze militaire tip of the spear feilloos blootlegde. De verwrongen blik van Jeanine Hennis sprak wat dat betreft boekdelen. 'Onze Jongens hebben slecht materiaal, en kopen dus maar hun eigen spullen om zich veilig te houden', zo legde Baudet uit aan de hand van zijn verkleedkist, 'en dat is de essentie van de ellende bij Defensie'.

Nou. Toen was het bal. NPO'ers, MSM'ers, D66'ers: iedereen en z'n Baudet hatende buurman pislink ende woedend natuurlijk. Want Baudet. En hoe durft ie. En het gaat Hem alleen maar om Hem. De hufter! De ijdeltuit! De schmierende toneelspeler! Zie Marcia Luyte (PvdA, Buitenhof) hierboven. Zie D66 Kamerleden Sjoerdsma en Verhoeven. Scroll eens door de timeline van deze D66-voorlichter. Zelfs JanD werd boos, en haalde zoals zovelen de Jolande Sap stekkerdoosvergelijking van stal. Onterecht en onjuist.

De Stekkerdoos van Sap was lege symboliek. Een metafoor die letterlijk werd uitgevoerd, maar die niets betekende. Het betoog van Baudet was inhoudelijk, zijn outfit ondersteunde het verhaal en de feiten waren correct. De beelden gingen niet voor niets keihard op het web met alleen al in ons netwerk (GS, Dumpert, GS Facebook) meer dan een miljoen views. Da's drie keer Buitenhof in een paar uur. En wat we daarop op internet zagen, was dat bij heel veel mensen het licht aan ging. 'Is het zó erg?' Kijk bijvoorbeeld eens naar de instemmende reactie van deze Afghanistan-veteraan, maar vooral naar de reacties op zijn tweet. Mensen stellen vragen, zijn verbaasd, leren voor het eerst over deze absurde tekorten en spreken hun afschuw uit. Dat heeft Baudet gedaan. En militairen reageren, op social media en in de comments:

Natuurlijk waren er ook militairen en veteranen pissig op de performance van Baudet, maar we konden ons niet aan de indruk onttrekken dat zulks meer te maken had met de man dan met zijn missie. Soit, best begrijpelijk dat je een hekel hebt aan Baudet. Het is ook zonder verkleedkist niet zelden een clown - die vooral optreedt voor zijn eigen vermaak en voldoening.

"Maar hij deed niet mee aan de rest van het debat", klonk er ook nog. Klopt. Waarschijnlijk, maar dat is gissen, had hij zich totaal niet ingelezen in het OVV-rapport. Maar waarom zou je ook in zulke uitgebreide ambtelijke onderzoeksreflecties op haperingen in het uitvoerend beleid duiken, als je wel bent ingelezen in wat de praktische gevolgen zijn van defensiebezuinigingen voor onze boots on the ground. Baudet had derhalve aan vierenhalve minuut genoeg om zijn punt te maken.

Wint Baudet hier persoonlijk mee? Jazeker. Wint zijn partij hier propagandapunten? Uiteraard. Was de Tweede Kamer weer eens het decor voor een facebookfilmpje ter meerdere eer en glorie van hemzelve? Ongetwijfeld. Maar zijn verhaal klopte. Het raakte een snaar. Het entameerde een massa buiten de Binnenhofbubbel en de echokamers van de mainstream media. En de minister vertrok.

"Marketingdemocratie!", werd er gepikeerd geroepen. Sure. Maar dat doet de vvd ook, met hun 'kom een bakkie doen' koffiekarretjes waar ze de valse indruk wekken dat ze naar je luisteren. Of de PvdA, met hun deur tot deur rozenverkoop. En alle andere partijen op het Binnenhof doen het ook, iedere dag. Alleen verpakken zijn hun marketing in voorlichterstaal die net zo lang gewikt en gewogen wordt tot het voorschrijft wat zij, de verkooppraatjesmakers, willen dat jij, de kiezer, er in leest. Zodra een marketingdemocraat echter zijn saaie grijze pak en dito sprekerstoon van zich afwerpt en met veel poeha in een camo-vest het spreekgestoelte bestijgt, begint ineens iedereen te steigeren. 'Ja maar wacht eens even, deze populist staat een politiek praatje voor zijn eigen partij te houden!' Natuurlijk. Dat doen ze toch allemaal? En bij het Hennisdebat deed Baudet het als beste.

Op de democratische marktplaats voor ideeën had hij de beste presentatie. Daarmee bracht hij de Kamer naar de koffieautomaat. En bij de koffieautomaat spraken de mensen over de pijnlijke praktische gevolgen voor onze militairen, die met een slechte uitrusting hun leven moeten wagen voor ministers die om politieke redenen in Mali willen zijn. Want het verhaal klopte en sloeg daarom aan. (Als het niet klopt, zoals zeg maar het meeste wat DENK bijvoorbeeld roept, dan slaat het ook aan maar dan prikt iedereen er doorheen. Want in tegenstelling tot wat pers en politiek vaak lijken te denken: de meeste mensen zijn niet dom of gek.)

De winst voor Baudet? De meer dan een miljoen mensen die hem met zijn legerboots en groene bodywarmer hoorden spreken, zagen daarna de minister de verantwoordelijkheid nemen voor gemaakte fouten, en opstappen. Het leek wel of hij haar eigenhandig uit haar stoel schoot, want ontelbaar veel meer mensen zagen wel zijn filmpje maar niet het hele debat, terwijl iedereen aan het einde van de avond wel vernam dat Hennis ontslag nam. Daarom is het partijkartel pissig en daarom zijn de MSM aan het morren: de electorale bonus-bijvangst van dit debacle voor de vvd, verdwijnt in de vestzakken van Thierry Baudet. De fascist, de xenofoob, de Kultur-Kraker van Koolhaas.

Waarom wij dat allemaal zo vermakelijk vinden? Omdat wij weer een mooi inkijkje kregen in het partijkartel en de media-mores. Dankuwel, dames en heren grijze muizen, voor dit stekkerdoosmomentje. Op naar het volgende toneelstukje van Thierry, de meest verfrissende ijdeltuit van de Tweede Kamer, die weet hoe je de democratie uit de klauwen van het partijkartel en haar mediamachine trekt, en terug naar de mensen brengt.

Daar is de witte vrouw vlag. Jeanine Hennis treedt op af als minister van Defensie. Twee onnodige slachtoffers van miskleunmortieren zijn het strootje die de kamelenrug doet breken. Het incident blijkt endemisch, en daarmee teveel voor Hennis.

Te vaak en te lang ging er te veel fout op haar departement en in het zicht van de finish van Rutte II, maar vooral in het zicht van een nieuwe prestigefunctie in Rutte III, moet de MinDef alsnog uit haar door PR-zandzakken afgeschermde schoeversputje klimmen om zich over te geven aan de politieke verantwoordelijkheid. We zouden willen dat we konden zeggen dat we haar gingen missen, want ze begon zo goed: Hennis verwierf ooit faam als Europarlementariër die goede zaken deed voor privacy & bankgeheim (verwerping van SWIFT - terechte applaus-video). Ze werd derhalve door de vvd naar Den Haag gehaald, waar ze alsnog snel door de mand viel op het dossier 'Weigerambtenaar'. Ze streed fel voor afschaffing, maar omdat de eerste (gedoog-) coalitie van Mark Rutte niet kon overleven zonder de steun van de SGP, stemde ze uiteindelijk tégen afschaffing. Met een lulverhaal. Ze werd voor die loyaliteit (aan de partij, niet aan de kiezer) beloond met een ministerspost op Defensie, waar ze vooral bezig was met het recht lullen van levensgevaarlijke bezuinigingen. Onder militair personeel was het vertrouwen al jaren minimaal, en de dood van Malimissiegangers Hoving en Roggeveld was ook voor hen de druppel om zich openlijk tegen de minister te keren. Daar kwamen een pijnlijke Telegraaf-voorpagina, zware woorden van Lodewijk Asscher en een serie slechte mediamomentjes van de minister zelf overheen en toen werd Hennis ineens heel snel door voorlichting naar het ravijn begeleid. Vaarwel Jeanine. Je mag aan de witte wijn.
UPDATE: Scheidend CdS Peter Tom Middendorp stapt ook per direct op.
UPDATE 22u54: Nu met GSTV. "Sterkte en dankuwel voor het aftreden.”

Eerst denk je 'is dit LOL of WTF' en je neigt naar het laatste. Het gaat over dode militairen - niet echt het moment voor een lolletje in de Kamer.

Maar Brigadier Baudet had een inhoudelijk sterk betoog over zijn outfit, op feiten gebaseerd, zoals vaak beschreven in artikelen over defensietekorten. Geen goede laarzen. Geen goede scherfvesten. Helmen die gedeeld moeten worden. Militairen die hun eigen spullen moeten kopen. Hennis keek er heel wrang bij. Op de publieke tribune werd geklapt. Maar dat mocht niet van de voorzitter...
Debat: Eerste termijn voorbij. Dinerpauze tot 18u30. Dan antwoorden van Hennis. Inlezen hier. Teruglezen daar.

15u45. Het laatste debat voor vvd'er Jeanine Hennis als minister van Defensie, en misschien wel haar laatste debat als minister überhaupt. Vaak gebogen en veel gelogen voor partij en carrière, maar nu wacht een kamikazemissie in de Kamer.

Defensie is het stiefkind van Den Haag. Alleen nuttig om geopolitieke puntjes mee te sprokkelen, maar voor de uitvoering van hun één team, één taak van vrede en veiligheid zijn ze teruggeworpen op zichzelf en minimale middelen: een "can do"-mentaliteit, lege hulzen en een riskant spelletje mijnenjager in de eigen munitiekisten. Dat is niet de schuld van vvd'er Hennis alleen. Pedantje Pechtold lachte om 'pang pang' en werd gegeseld in de pers op het internet. De Predikers voor de Afrikaantjes wilden politiek pronken met de Mali-missie en gaan daarbij over lijken. De GristenUnie leverde een dienstweigeraar als MinDef. En het CDA parkeerde peperdure heli's met motorpech op Libische stranden, en weet dus hoe pijnlijk bezuinigingen zijn voor de beeldvorming. Want beeldvorming is waar het om draait in Den Haag en dat is een mentaliteit die moet worden afgestraft. Als iedereen verantwoordelijk wordt gehouden, is niemand het. En als ministeriële verantwoordelijkheid, zelfs als er doden vallen, niets meer waard is en Den Haag zichzelf niet zuivert van het dode gewicht der incompetentie, waar haalt de kiezer dan nog genoegdoening voor gemaakte fouten vandaan? Hoe kunnen we er dan ooit nog op vertrouwen dat ministers doen wat het beste (en in dit specifieke geval: veiligste) is voor Nederland en de mensen die aan het ontvangende eind van hun beleid staan, en niet wat het beste is voor hun eigen politieke carrière? Stop het allesverziekende politics by PR, en stuur deze minister lekker naar huis. Vanaf 15u45. Zure bommen. Granaatappeltje. Pang pang pilsje. HEXIT VOOR HENNIS!
Dinerpauze Update: Schorsing tot 18u30. Brigadier Baudet verzorgt het pauzevertier.

Vanmiddag om 15u45 is het (laatste?) Kamerdebat van Hennis. Met haar vertrek zijn de problemen bij Defensie niet opgelost, piept de Volkskrant nog. Klopt. Maar de schoonmaak moet ergens beginnen - en dat is niet bij het aanblijven van Hennis.

In juli 2016 ontploft in Mali een mortiergranaat in de lanceerbuis, waarbij twee Nederlandse militairen van de VN-missie het leven laten. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid start een onderzoek naar zowel het materiaal als de medische zorg, waarover ook tekortkomingen gemeld worden. In maart van dit jaar wordt bekend dat de mortiergranaat uit een ondeugdelijke partij kwam. Amerikaanse afdankertjes van een Bulgaarse batch. Op 26 juni krijgt minister Hennis inzage in het OVV-rapport. Haar departement zal op maar liefst 72 punten vragen om aanpassingen in het rapport. Al die tijd deed Hennis niets om de veiligheid van militairen in Mali (of elders) te verbeteren, behalve die ene partij uit de roulatie nemen. Ook nam ze nooit contact op met de familie van de nabestaanden. Als er ophef ontstaat over het snoeiharde OVV-rapport ("De Raad stelt dat het belang van munitieveiligheid en goede medische voorzieningen ondergeschikt is geraakt aan de voortgang van de missie in Mali"), zegt de minister van Defensie echter niet te willen aftreden, maar te willen optreden.

Als hoon voor die standaardriedel Hennis ten deel valt, kondigt ze alsnog fluks munitiechecks aan voor materiaal waarvan ze al ruim een jaar weet dat het troep is. Als de Telebelg de volgende dag groot opent met de wrok van de nabestaanden ("Waarom zegt Hennis geen sorry?"), belt ze toch snel met de ouders van gesneuvelde militairen Henry Hoving en Kevin Roggeveld. Het is te laat: hun geplande rechtszaak om Defensie verantwoordelijk te houden voor dood door schuld, willen de nabestaanden toch doorzetten, "gezien alles wat er is gebeurd." Ondertussen stappen ook vijf commando's naar de rechter vanwege een dodelijk ongeluk op een schietbaan, waarvan Defensie onderzoeksconclusies onder de helm hield (moetlees draadje). Een klokkenluider die in 2011 melding maakte van onveilige wapens (en daardoor werkloos thuis kwam te zitten) doet vervolgens ook aangifte, tegen de militaire top van de Koninklijke Marechaussee. Defensie reageert krampachtig, uit vrees dat er nog meer kikvorsmannen uit de kruiwagen springen:

De mortier is slechts een symptoom van de situatie bij Defensie, en is nu een symbool geworden van alles wat er niet deugt. Dat dossier is duimendik (zie alleen al bij Follow the Money hoe diep het konijnenhol gaat), en uit alles blijkt dat de politiek en militaire top van Defensie al jarenlang van alle problemen op de hoogte is, en vaak opzettelijk probeert om het weg te moffelen, mooier te maken dan het is, of domweg te ontkennen. Van dat gedrag was vvd'er Hennis altijd al een symptoom, maar door haar houding en ingestudeerde uitspraken van de afgelopen week is ze nu zelf ook een symbool geworden - van alles wat er mis is met Defensie. De maat lijkt vol, voor velen: sinds het verschijnen van het OVV-rapport tuimelen vakbondswoordvoerders, defensiespecialisten, militair (ex-) personeel, klokkenluiders en zelfs journalisten over elkaar heen om hun verhaal te doen, de organisatie-rot bij Defensie te onthullen, en om het aftreden van Hennis te roepen. Hennis heeft een probleem.

Jeanine Hennis is in dit hele proces alleen maar met zichzelf en haar eigen carrière bezig geweest. In een testament aan de arrogantie van de vvd, een partij die na zes, zeven jaar in het centrum van de macht het verschil tussen landsbestuur en eigenbelang niet meer kan onderscheiden, zijn alle verklaringen van de minister terug te herleiden op haar eigen belang en dat van haar partij. Er zijn twee militairen omgekomen door een vermijdbaar ongeluk. Daar is een uitgebreid extern onderzoek naar gedaan, waarvan de conclusies al drie maanden op het bureau van de minister liggen en waar haar ministerie 72 aanpassingen in doorvoerde. Na openbare publicatie roept ze echter om 'nadere bestudering' van het rapport en schermt ze zelfs met een eigen, eerder opgesteld onderzoek van WC Eend Defensie. Daarmee verried ze ook nog eens dat ze informatie voor de Kamer heeft achtergehouden, iets waar met name formatiepartner CDA verbolgen over is. (Ook niet uit landsbelang overigens, maar omdat CDA'er Raymond Knops als opvolger van Hennis wordt genoemd en die wil dit dossier natuurlijk niet erven.)

Al die tijd greep ze niet adequaat in op de gebreken met de munitie en de medische zorg, noch belde ze met nabestaanden. En alles wat ze in de afgelopen week in een camera zei, was slappe, voorspelbare, ingestudeerde, voorgekauwde en vooral kille vvd voorlichterstaal. Er zat geen greintje oprechte betrokkenheid in, laat staan acceptatie van verantwoordelijkheid. Het was defensief maar het ging niet over Defensie - het ging Jeanine Hennis om Jeanine Hennis, en om haar kansen, belangen en carrière binnen de vvd. Zoals de Mali-missie ook niet om het landsbelang gaat, of over veiligheid, maar primair om de Nederlandse positie in de internationale politiek, om de (toekomstige) baantjes van Bert Koenders en om de ontwikkelingswensen van Jan Pronk. Kortom: die missie is een cynische schietbaantjescarrousel van de PvdA. Dat Onze Jongens daarvoor met ondeugdelijke materiaal, te weinig geld en te weinig ondersteuning naar gevaarlijke gebieden moeten - och, noem dat een 'can do mentaliteit' en je legt  de verantwoordelijkheid moeiteloos terug bij de militairen.

Maar zo liep het niet. Vandaag moet Hennis door een politiek mijnenveld laveren in een poging om haar ministerspost niet opgeblazen te zien worden. Wordt het een bermbom van de PvdA? Een frontale aanval van het CDA? Of zelfs friendly fire in haar rug, van een sluipschutter uit eigen gelederen?

Aan de Onderzoeksraad zal het niet liggen. De baas van de zogenaamd onafhankelijke OVV is vvd'er Tjibbe Joustra, die zijn partij in het MH17-dossier ook al iets te gretig van dienst is geweest. In een gesprek met de Tweede Kamer smeerde de Onderzoeksraad de verantwoordelijkheid voor het mortierongeval maandag uit over de "totale ambtelijke en politieke top" van het ministerie van Defensie. Niet dat die top geen verantwoording zou dragen, maar door zijn uitspraak helpt Joustra's club zijn partijgenoot Hennis aan een geitenpaadje: met haar 'niet aftreden maar optreden'-citaat in de hand zou ze nu maatregelen in of tegen de (departementale) Defensietop kunnen nemen en daardoor zelf aanblijven als (demissionair) minister die in de wachtkamer van de formatie in afwachting is van een mooie nieuwe functie, misschien wel als minister van Buitenlandse Zaken. Want het gaat Hennis niet om wat er in Rutte II mis ging of hoe ze de problemen bij Defensie op gaat lossen, het gaat er om welke rol ze gaat spelen in het kabinet Rutte III. Dáár is het haar om te doen. Niet om andermans dode zonen, maar om haar eigen politieke leven.

En dat is dus precies waar ministeriële verantwoordelijkheid voor is uitgevonden. Om te voorkomen dat machthebbers enkel uit een zucht naar machtsbehoud kunnen handelen. Ook al zijn die mortieren jaren geleden ingekocht, ook al hebben munitiemensen bij Defensie de vrachtbrief niet goed gelezen, het spul niet goed getest of de explosieven verkeerd opgeslagen. Het is Hennis die politiek verantwoordelijk is voor wat er gekocht en gebruikt wordt, en waar, hoe en door wie. Daar is te veel bij misgegaan, waarbij dit mortierdossier bovenop een stapel faaldossiers is komen te liggen die al veel langer wankel stond te zwiepen. Defensie is uitgekleed, afgebouwd en gedemotiveerd. Er zijn onderhand meer klokkenluiders dan KCT'ers. Trainingsfaciliteiten zijn slecht. Tanks zijn er niet. Wapens werken niet. Kogels moet je zelf nadoen - pang pang. En nu begint het spul ook al in de handen van militairen te ontploffen. Dankzij een minister die zich als slaghoedje gedraagt.

Dat is niet onder Hennis alleen gebeurd, dat is het gevolg van jarenlang wanbeleid door diverse ministers van diverse partijen: recentelijk Kamp, Van Middelkoop, Hillen en nu Hennis. Zelfs Pechtold, die nooit defensieminister was, is medeverantwoordelijk te noemen, met zijn misplaatste lacherigheid over het militaire apparaat dat hij zelf hielp afbreken. Met het vertrek van Hennis verdwijnen die problemen niet. Maar je moet ergens beginnen.

En waarom niet bij de minister die jarenlang deed of haar neus bloedt, klokkenluiders weg liet pesten, niet ingreep, ondanks dat ze al maandenlang over alle relevante feiten beschikte voordat die openbaar werden gemaakt (maar wel 72 aanpassingen bedong in het rapport) en nooit belde met nabestaanden.

Met het vertrek van Hennis is ons defensie-apparaat niet gered. Maar met haar aanblijven weet je zeker dat het ook nooit zal gebeuren. Zelf aftreden is het enige optreden dat haar nog rest na deze dubbele dood door schuld. En dan maar hopen dat haar opvolger de ernst van de situatie wél begrijpt. Parachutespringen voor de lekkere niks aan de hand PR-beelden, dat is het ministerschap van Hennis. Vanmiddag springt ze zonder chute. Laat de nummer twee van de vvd maar gewoon te pletter vallen - in de hoop dat het eindelijk eens nadreunt in de Führerbunker van de partijtop. Als de hondsarrogante vvd eindelijk eens een PR-strijd verliest, was die goedkope kutmortier misschien toch nog ergens goed voor.

De vvd probeert een nieuwe strategie om het media-narratief haar kant op te trekken. Kees Berghuis heeft een persbericht naar De Telebelg doorgebeld: 'Hennis zegt sorry'. Maar het verandert niets aan de geplande rechtszaak.

De MinDef heeft - eindelijk - gebeld met de nabestaanden van militairen die het leven lieten door de voortijdige ontploffing van een verkeerd opgeslagen malfunctionerende mortiergranaat, en haar excuses aangeboden. Alle MSM knippen en plakken. Met die headline probeert de vvd de strijd om het politieke voortbestaan van Hennis naar zich toe te trekken, maar de weerbarstige realiteit zit in de slotalinea van het berichtje: de nabestaanden waarderen het belletje, maar hun voornemen om een rechtszaak aan te spannen tegen Defensie vanwege dood door schuld, blijft ongewijzigd, "gezien alles wat er is gebeurd." Niet gek, aangezien Hennis vorige week van geen excuses wilde weten toen ze in kille voorlichterslingo stond te stamelen dat er eerst onderzoek naar het onderzoek gedaan moet worden, inzake een rapport dat al maanden op haar bureau lag en waar haar ministerie maar liefst 72 aanpassingen (!) aan meegeschreven heeft. Ook de aangifte van vijf commando's tegen Defensie gaart door (een 'unieke situatie') vanwege een dode collega, vorig jaar, op een ondeugdelijke schietbaan. Daarbij zijn door Defensie rapporten in de doofpot gehouden. Dus met de Hennis kennis van nu, zijn het de woorden in de rode balk waar het echt om gaat, niet het PR-telefoontje waarmee de vvd zichzelf onder het kruisvuur uit probeert te hulplijnen.