Dit is deel 33 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Het plotselinge besluit van de oppermachtige Ketenmanager Franke om de loonaangifte te versimpelen door correcties achteraf te verbieden, doet bij mij alle alarmbellen rinkelen. Dat dit de opmaat is tot herbouw of verbouwing van onze polisadministratie is duidelijk. Herbouw betekent dat Capgemini weer terugkomt, want die hebben nog steeds een contract. Verbouwing kán betekenen dat er weer bergen werk op ons afkomt, want het UWV kan zelf niets. Ik wil die gok niet nemen: Capgemini is te machtig en ik heb vijf jaar geleden al een keer armpje gedrukt met Cor Franke en vanzelfsprekend verloren.

Allereerst moet ik weten wie hier in de driver seat zit. Ik redeneer dat het versimpelingsplan niet vanuit het UWV komt, maar volledig door Franke zelf is bedacht en uitgewerkt. Natuurlijk kan Franke op verzoek van het UWV handelen. De stokoude UWV-uitkeringssystemen kunnen immers geen correcties verwerken en het nieuwe systeem dat dit probleem zou oplossen is uitgelopen op een totaalfaal. Maar ik werk op de beleidsafdeling die zo'n plan zou moeten uitwerken. Mijn collega’s zijn overduidelijk even verrast als ikzelf.

Het kan niet anders of Ketenmanager Franke, deze briljante workaholic, heeft dit konijn uit zijn hoed getoverd. Buiten Cor Franke ken ik niemand die in staat is om in zijn eentje een plan te bedenken waarbij aan alles is gedacht: concept, techniek, veranderaanpak en de verkoop ervan aan minister Donner en zijn ambtenaren voor de noodzakelijke wetswijziging. En die wetswijziging is van belang, want vele bedrijven die salarissoftware bouwen – we tellen er zo'n 160 – zullen hun aangiftesoftware moeten aanpassen. Die gaan niet blij zijn.

Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk.

Deze titel is natuurlijk een totale rip van Adam Fergusson, maar het dekt de lading van deze column. Zoals vorige week is besproken, denkt Ray Dalio dat we op weg zijn naar een nieuw monetair systeem. Hij verwacht weer een soort Bretton Woods moment waar de grote machtsblokken een nieuw soort geld gaan bedenken. Het proces naar dit moment is nu in de versnelde fase gekomen door de corona lockdown. De economische depressie die dit teweeg brengt heeft overheden en centrale banken groots doen uitpakken. 

Deze noodpakketten zijn niet overal hetzelfde, maar de meeste behelzen simpelweg zeer sterk verhoogde overheidsuitgaven, belastinguitstel of zelfs verlaging van de belastingen (yess!) enerzijds en enorme monetaire verruiming anderzijds. Het extra geld wat “geprint” wordt, wordt gebruikt om de enorme toevloed aan staatsschulden op te kopen. Dit is monetaire financiering van de overheidsuitgaven. Iets wat we nooit zouden doen in de eurozone (Maastricht criteria, EMU-pact), maar we gaan het toch doen. Ondanks dat de Duitsers door de Weimar-hyperinflatie een genetische afkeer hebben voor inflatoir monetair beleid, zijn nu zelfs zij om. 

Gratis geld bestaat natuurlijk niet. Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk. Nee, er is een rekening en de vraag is waar die komt te liggen. Grofweg zijn de strijdlijnen tussen oud en jong (schuldenaren versus vermogenden), arm en rijk, werkenden en niet werkenden. Deze strijdlijnen gelden zowel binnen landen als tussen landen (dan wel machtsblokken).

Het verloop van deze fase op weg naar een nieuw monetair systeem zal dus asymmetrisch zijn. Op macroniveau zijn er eigenlijk twee specifieke strijdlijnen: landen met een wereldreservemunt-status versus de rest en landen met militaire macht versus de rest. De eerste is duidelijk waarneembaar: de VS en de eurozone. Hierbij is Amerika de absolute nummer één. De dollar is de grootste in internationale handel en de grootste in de buitenlandse reserves van landen. Op zeer grote afstand volgt de euro (zie hieronder).

Dit is deel 32 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Bij alle nare ervaringen met directeur Diantha C. en de schok van het VWS-incident is er begin 2009 één geruststellende gedachte: onze polisadministratie draait als een zonnetje. In een UWV-organisatie die niets klaarmaakt, geeft dat grond onder de voeten. Alleen daarom loop ik begin 2009 nog bij het UWV rond, zij het op afstand bij de afdeling Informatiemanagement.

Er is echter nog een speler met wie we rekening moeten houden. Ketenmanager Cor Franke was eind 2007 aangesteld als loonaangifte-overlord boven zowel het UWV als de Belastingdienst. Onze angst dat deze oude vijand korte metten met ons zou maken was niet uitgekomen. Heel 2008 is Franke doende geweest om ervoor te zorgen dat de Belastingdienst geen foutieve loonaangiften meer doorliet, zonder dat de aangiften uitvielen. Dat is hem gelukt. De loonaangifteketen wordt eind 2008 'werkend' verklaard.

Frankes macht over het UWV en de Belastingdienst en zijn invloed op de politieke bazen van deze organisaties in het kabinet zijn nu enorm. En wat doe je als je de machtigste ambtenaar van Nederland bent? Je neemt afscheid van je luizige salaris van nog geen 2 ton en begint voor jezelf. Vanaf januari 2009 werkt Cor Franke achter hetzelfde bureau vanuit Franke Interim Management BV. Wie vertrekt bij een werkgever en vervolgens vanuit een BV'tje facturen gaat sturen voor hetzelfde werk, krijgt gedonder met de Belastingdienst. Maar als je bij beide organisaties de eindbaas bent, ligt dat natuurlijk anders. Het is pikant omdat er veel irritatie is over graaiende ambtenaren. Gelukkig voor minister Donner en Franke zelf is het feit alleen in kleine kring– en in de polisadministratie – bekend. Ketenmanager Franke heeft nog voor jaren goedbetaald werk dat hijzelf heeft gecreëerd. Fase 1 is klaar. In fase 2 moet de keten van 'werkend' naar 'stabiel' en daarna in fase 3 naar 'robuust'. Hij doet maar. Onze polisadministratie, de hoeksteen van Frankes keten, is al hartstikke robuust.

De enorme hulppakketten vanuit de overheid en centrale banken komen voor het grootste gedeelte niet terecht bij het MKB, de zzp-er of de consument.

De inkt is nog niet droog van haar laatste hulpplan of de ECB komt met een nieuw plan: nog meer geldprinterij. Waar de ECB eerst gebonden was aan bepaalde opkoopgrenzen, zijn deze nu geheel losgelaten (is trouwens een soort omzeiling van de eurobonds). De Amerikaanse Fed komt ook steeds weer met meer hulp (alleen legt de Fed het beter uit dan Lagarde). Tezamen met de nog steeds uitdijende steunpakketten vanuit overheden, is er dus een enorme stimulans. Zal deze stimulans werken zoals beoogd en zal dit niet leiden tot (hyper-)inflatie?

Zoals eerder in dit blog is betoogd, is dit ingrijpen nodig om een systeemcrisis te voorkomen. Centrale bankiers hebben daar wel kaas van gegeten, maar politici begrijpen hier niets van. Wat hen echter bijblijft is dat zij meer geld mogen en kunnen uitgeven. Daar ligt voor de lange termijn sowieso een groot gevaar, maar zelfs op de korte termijn kan dit problemen geven. Immers, zolang de lockdown en de dreiging van covid-19 blijft bestaan, moeten politici blijven ingrijpen. Het perverse gevolg is dat de regeringspartijen het hierdoor beter doen in de peilingen. Sheeple zijn namelijk bang en te laf om zelf verantwoordelijkheid te nemen dus scharen zij zich achter de fiere sterke leider Mark Rutte. Het ironische is dat Rutte zich weer zit te verschuilen achter het RIVM! The circle of sheeple of zo iets.

Een gegarandeerd Jan Cees Vogelaarvrij blog over stikstof door vriend van de show Driekus!

Je zou het bijna vergeten, maar naast de coronacrisis zit Nederland ook nog in een stikstofcrisis. En het wordt er niet beter op…

Goede intenties: minder uitstoot
De weg naar de hel is geplaveid met goede intenties. Zo was er ooit de oprecht goede intentie om uitstoot van vieze en slechte dingen in Nederland terug te dringen. Daar kan niemand op tegen zijn. Zo ook de uitstoot van stikstof bijvoorbeeld. ‘Stikstof’ is niet één stofje. Het is een verzamelnaam voor meerdere en heel verschillende soorten uitstoot. Hier een overzicht van de tien grootste faalmomenten van de overheid in het stikstofdossier:

Wat is ammoniak?
Ammoniak (NH3) is een vorm van stikstof. Het is een verbinding van stikstof (N2) en waterstof (H2). Het is een bijproduct van veeteelt. Kippen, koeien en varkens piesen en poepen, en daar zit ammoniak in. Het is niet giftig, niet voor mensen, niet voor dieren, en niet voor planten. Integendeel: deze mest is echt geweldig om plantjes mee te laten groeien. De natuur houdt er van. Deze variant van stikstof is turbo-groeihormoon voor groenten, granen, aardappels, bomen, grassen, struiken en planten.

Je eerste WTF moment
Niet alleen dieren produceren ammoniak. Hallo kunstmest! Ondanks dat de mestkelders in Nederland bomvol zitten, beperkt de overheid (zucht, ja, de overheid, daarover straks nog veel meer…) het uitrijden van puur natuurlijke bio-mest, en in plaats daarvan stimuleert (een eufemisme voor afdwingen) men het gebruik van kunstmest. Jawel. Kunstmest. Kunstmest zit bomvol die ammoniakhoudende stikstof, en het wordt op niet natuurlijke wijze chemisch gemaakt van… jawel: aardgas. Groningen, olé! Alleen al kunstmestfabriek Yara te Sluiskil (voorheen de Nederlandse Stikstof Maatschappij) stoot een half miljoen kilo ammoniak per jaar uit: een kwart van de totale uitstoot in Nederland. Bovenop alle extreme CO2 die ze uitstoten. WTF.

Dit is deel 31 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Februari 2009, juni 2010

Na het neerzetten van een solide polisadministratie is mijn rol eind 2008 grotendeels uitgespeeld. Corduroy BV, het door ons op verzoek van het UWV opgezette softwarebeheerbedrijf, gaat in 2009 al aan het werk. Het UWV wil dat zo graag dat een contract niet nodig is. Ondertussen is door de unieke UWV-werkwijze de productiviteit tot bijna nul gereduceerd. Voor mij wordt begin 2009 een plekje geregeld bij de afdeling Informatiemanagement van de divisie. Directeur Diantha, of misschien adjunct-directeur Maring, wil mij niet kwijt. Nog niet.

Duidelijk is dat onze dagen bij het UWV zijn geteld. We moeten snel nieuwe opdrachtgevers vinden. Dat is geen sinecure. Op één na zitten alle partners van ons bedrijf bij het UWV. Van de drie die niet aan de polisadministratie werken, zitten er namelijk twee elders bij het UWV. Een daarvan, Paul Peltzer, is tot medio 2008 de rechterhand van de programmamanager van het gedoemde WIA-project. Kort voor de implosie was de programmamanager, Cora S., vanwege een zware beroerte uitgevallen. Peltzer, een ex-militair en met een lange carrière bij UWV-voorganger GAK, kondigde aan dat zijn overlevingskans nu nihil was. De reden was dat het programma nu in handen zou komen van ene Chris P., een ingehuurde projectmanager met wie Peltzer naar eigen zeggen op voet van oorlog stond. Op onze vraag waarom een andere inhuurkracht hem eruit kon werken was zijn antwoord simpel en direct: Chris P. zou op zeer goede voet staan met de eindverantwoordelijke UWV-bestuurder, David Jongen.

One way or another

Dat de euro niet houdbaar is, heb ik vaker beweerd. Ergens in 2009 kwam ik tot deze realisatie en heb ik dit ook met mijn klanten gedeeld. Toen ik las wat analisten op bedrijfsniveau schreven, heb ik de pen ter hand genomen en mijn Default of the PIIGS rapport geschreven in 2010. Sindsdien is er erg veel gebeurd, maar de redenen waarom de euro onhoudbaar is blijven bestaan. Maar waar ik de aanname had dat de eurozone zichzelf zou verscheuren, heeft Ray Dalio van Bridgewater Associates nog een andere optie geopperd: een soort Bretton Woods-moment waar het gehele geldsysteem op de schop gaat. Dan valt niet alleen de euro, maar vallen ook de dollar, de yen, en de renminbi. 

'De euro verscheurt zichzelf'-scenario

In het kort komt het erop neer dat de eurolanden te verschillend zijn (op gebied van cultuur, taal, juridisch systeem, demografie, bestuurlijke systemen, topografie, economische cycli, spaarzin, en zo verder). Door het inherente one-size-fits-all beleid van een muntunie, worden er juist divergerende uitkomsten gegenereerd. Als je één vastgesteld dieet oplegt aan 19 verschillende mensen, dan gaat het resultaat niet zijn dat iedereen slank en fit wordt; het vastgestelde dieet zal voor de één te weinig voedingstoffen bevatten en voor de ander juist te veel. Dus in plaats van naar elkaar te groeien (convergentie), groeien de eurolanden juist uit elkaar.

Dit is deel 30 het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2009 – 2010

Het bedrijf dat ik samen met vijf anderen in 1996 was begonnen is georganiseerd als een maatschap. In de vorige eeuw zou het 'arbeiderszelfbestuur' hebben geheten. Idealisme zat daar van nauwelijks achter. Als werknemer van een groot softwarehuis (Raet) had ik gezien hoeveel nutteloze overhead zo'n bedrijf meesleept. En wie wel eens een softwareproject heeft gezien, weet wat voor samenraapsels projectteams meestal zijn. Mijn idee was om een klein bedrijf op te zetten zonder overhead en voorgebakken taakverdeling, maar wel met strakke afspraken en op elkaar ingespeelde mensen. In de elf jaar voordat de polisadministratie bouwden was dat, met ups&downs , een groot succes gebleken.

En nu moet er dus een bedrijf komen dat in plaats van Capgemini de polisadministratie-software gaat beheren. Een bedrijf met een directie en met werknemers die gewoon salaris en een kerstpakket krijgen. Op Frans Kleipool na wil geen van mijn partners tot dat bedrijf toetreden en dat is gelukkig ook niet nodig. Kleipool zelf en de door hem aangetrokken Mark Bevers willen niets liever dan from scratch een beheerbedrijf opzetten en zijn beslist gekwalificeerd. En goede mensen aannemen is in 2009 geen probleem.

Over allerlei zaken moeten nu besluiten worden genomen: over de bedrijfsnaam, de verdeling van de aandelen en de overdracht van werk en kennis aan het nieuwe bedrijf. Het bedrijf zal Corduroy Application Management gaan heten. 'Corduroy' is geïnspireerd door de softwarebeheerders bij het softwarehuis Raet waarvoor Kleipool, collega Frido en ikzelf hadden gewerkt. De typische softwarebeheerder uit ons verleden was een doorgegroeide computeroperator met snor/baard en gekleed in een ribfluwelen jasje met elleboogstukken met ruimte voor een pak shag. De naam 'Corduroy' is een eerbetoon aan deze grotendeels uitgestorven generatie automatiseerders.

De meeste grote centrale banken die onze wereld rijk (ahum) is, hebben een lijst aan maatregelen aangekondigd en geëffectueerd. Heel kort door de bocht gesteld, gaan ze de geldprinter overuren laten draaien (digitaal dan). De geldprinter aanzetten en probleem is opgelost toch? De econoom Krugman is dol op dit soort ideeën, want volgens hem is het economisch onschadelijk om zo iets te doen. Gezien de klappen die de wereldwijde economie nu heeft gekregen, krijgen dit soort gratis geld ideeën weer tractie, maar het zijn gevaarlijke ideeën.   

De afgelopen weken ging het in dit bankblog over het voorkomen van een systeemcrisis en dat centrale banken en overheden flink moeten bijspringen. Normaal verafschuw ik dit soort Krugmaneske interventies. De paradox is dan nu dat, gegeven de al bestaande kromme situatie en de waanzinnige corona lock-up, ingrijpen wel vereist en gewenst is. Dit betekent echter niet dat het nu opeens wel kosteloos is; de optie om het niet te doen (wat dus een systeemcrisis zou inluiden) is alleen veel duurder.

Als er gekeken wordt naar het pre covid-19 tijdperk, dan waren er genoeg donkere wolken waar te nemen. De meeste van deze onderliggende problemen hebben een gedeelde oorsprong: te veel (slechte) schulden. De grote drijvende krachten achter deze schuldtoename zijn de overheden, centrale banken en, laten wij eerlijk zijn, wijzelf.

Dit is deel 29 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2008 - 2009

Nu Capgemini is afgedropen afgekocht moet het UWV ons op een andere manier lozen. Zelf heb ik het ook gehad met deze klant. Zeker, het geld stroomt binnen en buiten is de financiële crisis begonnen, maar je hebt ook je vaktrots. Directeur Diantha ziet mij graag vertrekken, maar mijn collega’s zouden daarna worden opgerold. Diantha durft mij niet weg te sturen en ikzelf durf niet te vertrekken. Het is een dodelijke omhelzing.

Ook omdat de polisadministratie werkt met software die ons eigendom is, moeten nu afspraken worden gemaakt. Daar was het nooit van gekomen. Tijdens de noodsituatie in 2007 had ik gemeld dat wij met onze eigen spullen wilden werken, meer specifiek onze eigen High~T software toolset. Het pre-Diantha-management reageerde zelfs niet. En dus regelden we van alles met onze eigen spullen: controles op datakwaliteit, managen van complexe historische data, markeren en corrigeren van foutieve data; op allerlei plekken zat onze software. Het was ook geen probleem. Er moesten alleen afspraken komen.

Ik zie als een berg op tegen onderhandelen met het UWV. Ik ben geen geboren onderhandelaar en onderhandelen met een partij die jou het liefste ziet vertrekken is een nieuwe ervaring voor mij. Het UWV zelf helpt mij beslissen. Informeel hoor ik dat de UWV-inkoopbaas, ene Pierre Bankras, ervan uit zou gaan dat wij onze software tools in UWV-tijd hebben gebouwd. Nooit eerder ben ik beschuldigd van bedrog en valsheid in geschrifte. Dit worden heel onaangename gesprekken. Ik moet hier wegblijven.