Geenstijl

Dit is deel 33 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Het plotselinge besluit van de oppermachtige Ketenmanager Franke om de loonaangifte te versimpelen door correcties achteraf te verbieden, doet bij mij alle alarmbellen rinkelen. Dat dit de opmaat is tot herbouw of verbouwing van onze polisadministratie is duidelijk. Herbouw betekent dat Capgemini weer terugkomt, want die hebben nog steeds een contract. Verbouwing kán betekenen dat er weer bergen werk op ons afkomt, want het UWV kan zelf niets. Ik wil die gok niet nemen: Capgemini is te machtig en ik heb vijf jaar geleden al een keer armpje gedrukt met Cor Franke en vanzelfsprekend verloren.

Allereerst moet ik weten wie hier in de driver seat zit. Ik redeneer dat het versimpelingsplan niet vanuit het UWV komt, maar volledig door Franke zelf is bedacht en uitgewerkt. Natuurlijk kan Franke op verzoek van het UWV handelen. De stokoude UWV-uitkeringssystemen kunnen immers geen correcties verwerken en het nieuwe systeem dat dit probleem zou oplossen is uitgelopen op een totaalfaal. Maar ik werk op de beleidsafdeling die zo'n plan zou moeten uitwerken. Mijn collega’s zijn overduidelijk even verrast als ikzelf.

Het kan niet anders of Ketenmanager Franke, deze briljante workaholic, heeft dit konijn uit zijn hoed getoverd. Buiten Cor Franke ken ik niemand die in staat is om in zijn eentje een plan te bedenken waarbij aan alles is gedacht: concept, techniek, veranderaanpak en de verkoop ervan aan minister Donner en zijn ambtenaren voor de noodzakelijke wetswijziging. En die wetswijziging is van belang, want vele bedrijven die salarissoftware bouwen – we tellen er zo'n 160 – zullen hun aangiftesoftware moeten aanpassen. Die gaan niet blij zijn.

Maar wat voor mij voorop staat is dat wat Franke wil een ongehoord schandaal is. Het basisidee achter de polisadministratie was dat het UWV met één druk op de knop en zonder werkgevers op kosten te jagen, uitkeringen kan berekenen. Dat is gelukt. Het enige dat het UWV niet kan, is een uitkering aanpassen als achteraf de opgave niet blijkt te kloppen. Het verbieden van correcties achteraf op loonaangiften is erger dan een paardenmiddel: het is een moordaanslag. Uitkeringen worden te hoog of te laag als de werkgever zijn zaken niet op orde heeft, al dan niet bewust.

Ik steek mijn licht op bij mijn UWV-collega's. En enkeling vindt wat er gebeurt schandalig, maar de meesten zien geen probleem: wie die de juiste uitkering wenst, moet alert zijn op fouten en eventueel zijn salarisbriefjes meenemen naar het UWV-loket. Het 'piepsysteem' heet dat.

Het kan niet anders of vakbonden en politici moeten hierop aanslaan. Linkse politici zullen toch de zwakken willen beschermen? Rechtse politici kunnen toch niet enthousiast zijn over fopautomatisering die tientallen miljoenen per jaar kost?

Maar niemand wordt wakker, zo lijkt het. De wettelijke regeling die Frankes 'Eenduidige Loonaangifte' gaat afdwingen wordt in elkaar gezet. De makers van salarissoftware lijken het allemaal te slikken en de Tweede Kamer wordt geïnformeerd. Iedereen vindt het best, zo lijkt het. Ik begrijp het wel. Het onderwerp is voor Kamerleden te technisch en ermee scoren kun je al evenmin.

Ondertussen is bij het UWV bijna iedereen enthousiast over de nieuwe loonaangifte. Cor Franke heeft namelijk verordonneerd dat de werking moet worden bewezen met een pilotproject. Het is totaal overbodig. Natuurlijk gaat dit technisch werken, want de loonaangifte blijft voor het UWV onveranderd. Er komen alleen geen correcties meer binnen; die moeten worden verwerkt in de eerstvolgende aangifte. Het hele project komt neer op het vernietigen van informatie. Aan de polisadministratie software verandert nauwelijks iets. Er wordt straks alleen software weggekieperd. Franke heeft gelijk: zonder correcties wordt de polisadministratie een stuk simpeler. 

Natuurlijk geef ik aan dat de hele pilot overbodig is. En als ze dat toch graag willen, kunnen wij desnoods de miljard loonaangiften en correcties-op-loonaangiften van de laatste drie jaar volautomatisch omkatten naar loonaangiften nieuwe stijl. Dan kunnen we vervolgens meteen berekenen hoeveel mensen een hogere of lagere uitkering zouden hebben gekregen. Ik krijg niet eens een reactie. We hebben dus te maken met een schijnvertoning die tegelijk een cadeautje is voor de UWV-organisatie. Uit alle hoeken en gaten komen nu namelijk mensen tevoorschijn die willen meedoen. Voor deze lieden is dit het ideale project: de schijn van high tech, maar zonder de afbreukrisico's. Net als eerder bij de Belastingdienst is Cor Franke bezig om de indruk te wekken dat hij met iets héél groots bezig is. De man bouwt aan zijn monument en tout UWV juicht hem toe.

Bij mij breekt er nu iets. Te moeten meewerken aan grootschalig bedrog en misleiding op alle fronten en essentiële software te moeten strippen – of door Capgemini laten strippen – trek ik niet meer. Ik besluit om te stoppen met burgemeester in oorlogstijd te spelen. Ik ga zelf ook niet weg. Ik ga in het verzet. Ik besluit alles te gaan doen om Frankes fopwet van tafel te krijgen.

De weg om Franke de voet dwars te zetten loopt via politiek Den Haag. Ik heb daar alleen geen ingangen (mijn moeder kent Erica Terpstra, maar daarmee houdt het op). Van mijn partners is alleen Marjan PvdA lid, maar vanwege alle baantjesjagerij slapend. Het lijkt beter om eerst bondgenoten te zoeken buiten de politiek. En ik weet waar ik die moet vinden: bij de makers van salarissoftware, waar ik wel ingangen heb.

Het geval wil dat wij zijn benaderd door een grote uitzender om een HRM- annex salarispakket over te nemen dat ze hebben gekocht van PinkRoccade, een softwarebedrijf dat is gespecialiseerd in het maken van software voor de overheid. Het pakket wordt gebruikt in het hoger onderwijs, maar is zo totaal on-onderhoudbaar dat wij bijna zes miljoen euro meekrijgen als we het met klanten en al willen overnemen (anders dan de overheid steekt Randstad niet onbegrensd geld in mislukte software).

Ik benader mijn contacten om ze uit te leggen dat de aanpassingen die ze in hun software moeten doen helemaal niet nodig zijn. Wat het UWV wil, kan ook gebeuren door de polisadministratie zelf – en natuurlijk veel goedkoper dan via een aanpassing van 150 verschillende softwarepakketten. De reactie is dat ik ze niets nieuws vertel. Er is zelfs een brief naar het ministerie van SZW gestuurd met het verzoek om het UWV zelf zijn zaakjes te laten regelen. Het ministerie had een brief teruggestuurd met de mededeling dat dit technisch misschien wel kon, maar dat dit te moeilijk was voor het UWV – wat letterlijk genomen natuurlijk waar was.

Mijn natuurlijke bondgenoten, de salarisverwerkers, hadden zich dus door Franke & co. het bos in laten sturen. Het was teleurstellend. Maar ik was een stap verder. Er lag al een protest, alleen niet bij de Tweede Kamer. Als ik de politiek wakker zou kunnen krijgen, wist ik dat de salarisverwerkers mij zouden steunen. Ik was nu vastbesloten om aan tafel te komen bij Kamerleden en ze uit te leggen hoezeer ze werden belazerd.