Geenstijl

Ik was afgelopen week op een event over nieuwe vereisten op gebied van verslaglegging van niet financiële informatie. Het was goed georganiseerd en de breakout sessies waren uiterst nuttig. Zoals op dit vlak wel vaker gebeurt, waren er wel wat misconcepties over het economisch denken. Zo werd Milton Friedmans mening dat bedrijven alleen moeten focussen op het maximaliseren van aandeelhouderswaarde verkeerd uitgelegd, maar dat is allemaal te vergeven. Echter, één van de speakers op het event, en tevens gespreksleider, was Sander Schimmelpenninck. En dat was wellicht niet zo’n goede keuze.

Als gespreksleider was de heer Schimmelpenninck zeker niet slecht bezig; hij was welbespraakt, legde contact met de aanwezigen (accountants en mensen uit het MKB), maakte grappen over dat hij door dit event nu even pauze had en geen luiers hoefde te verschonen (hij is net vader geworden) en dat hij eindelijk een nacht normaal kon slapen. Zelfs een grapje over dat hij voor twee dagen even heen en weer vliegt (Schimmelpenninck woont in Zweden) en dat dit niet zo sustainable is, ging hem goed af.

Maar dat veranderde toen hij na de twee andere sprekers zelf zijn presentatie mocht geven. Hij ging het over de grote vermogensongelijkheid hebben, maar dan vanuit de optiek van belastingen. Zo kon de heer Schimmelpenninck het niet hebben dat inkomen zwaarder wordt belast dan vermogen. Iedere ochtend vroeg opstaan om een boterham te verdienen terwijl de mensen die teren op hun vermogen nauwelijks belast worden; “dat kan toch niet?!”. Dat mazzelgeld (vermogen, kapitaal), moet dus zwaarder belast worden en snel graag!

De heer Schimmelpenninck heeft blijk gegeven weinig verstand te hebben van hoe een economie functioneert. Zo valt dat vermogen niet zo maar uit de lucht, iets wat hij wel stelde, maar daar kom ik later op terug. Mensen werken en met het salaris wat zij verdienen kunnen ze ook sparen en beleggen (deels geforceerd via de pensioenfondsen overigens). Dit zorgt er dus voor dat er kapitaal beschikbaar is voor bedrijven zodat ze kunnen groeien. Dit zorgt weer voor meer werkgelegenheid, waardoor meer mensen aan het werk gaan, waardoor armoede verder daalt en zo verder. Het maakt de economische taart groter.

Schimmelpennincks aanval op het kapitaal is een aanval op die taart. Hij begrijpt de connectie niet tussen salarissen en kapitaal, laat staan dat die relatie twee kanten op gaat. Volgens hem komt dat vermogen de maatschappij niet ten goede. Daarnaast stelt hij dat dit kapitaal alleen bereikt kon worden door alle goede dingen die de overheid doet (denk aan scholen, wegen, riolering, justitie, en zo verder). Iedere vermogende heeft zijn vermogen te danken aan de overheid. Het zou dus meer dan rechtvaardig zijn om de rijkaards die al dit kapitaal hebben, zwaarder te belasten.

Het punt dat een economie niet zonder wegen, scholen, riolering en zo verder kan, klopt, maar wat Schimmelpenninck vergeet is dat deze in den beginne vaak door private bedrijven zijn aangelegd en gefinancierd en niet door overheden. Zoals de grafiek voor het VK hierboven laat zien, was de totale belastingdruk iets van 10% aan het begin van de vorige eeuw. Toch waren er toen scholen, wegen, ziekenhuizen, en zo verder. Het waren de oorlogen, die tot hogere belastingen hebben geleid. En na de oorlog bleken deze tijdelijke belastingen niet zo tijdelijk. De hoge belastingen (grote overheid) gelijkstellen aan het economisch succes en dus aan de kapitaalsopbouw, is een onjuiste voorstelling van zaken.

Het argument dat er zonder een overheid geen faciliteiten kunnen worden bewerkstelligd, klopt niet. Het argument dat kapitaal maar mazzelgeld is, wat zomaar komt aanwaaien, klopt ook niet. En wat de heer Schimmelpenninck voorstaat, zou het kapitaal onder druk zetten, en daarmee de werkgelegenheid (en daarmee de overheid, oh the irony). Zijn oplossing zou het “onrecht” wat hij wil bestrijden, alleen maar groter maken! Net als zoveel mensen ter linker zijde van het politieke spectrum, ligt de focus van de heer Schimmelpenninck op de verdeling van de taart in plaats van op het uitstippelen van beleid dat de taart groter zal maken.

Schimmelpenninck stelde in zijn presentatie dus dat vermogen zomaar komt aanwaaien; het is “mazzelgeld” en daarbij gebruikte hij wat voorbeelden. Zo liet hij een Instagram post zien van Ryan Babel die een boek leest over belastingvrij vermogen. Ryan heeft gewoon de mazzel dat hij twee goede benen heeft en naast de Arena is geboren; dat is de reden dat hij zo veel geld kon verdienen. Zonder de overheid, was hij nooit zo rijk geweest, want hoe had hij anders naar het stadium gereden kunnen worden? En nu zit hij doodleuk op Instagram te vertellen dat je geen belasting moet betalen, aldus Schimmelpenninck.

Nu had de heer Babel het over belastingontwijking (legaal) en niet over belastingontduiking (illegaal), maar dat ter zijde. Het argument dat het succes van Babel zomaar komt aanwaaien is belachelijk. Er zijn namelijk wel meer mensen met goede benen, maar die hebben niet het doorzettingsvermogen om hard te blijven trainen, om continu een superstreng dieet te volgen, om sociaal het nodige op te offeren. Ook heeft Babel, voordat het succes daar was, vele malen de keuze moeten maken “ga ik door, of ga ik voor een meer zekere carrière?”. Net als een ondernemer deze keuze vaak genoeg moeten maken, heeft ook Ryan gekozen het risico te nemen, en dit betaalde zich uit. En net als bij de ondernemer, is het de consument die bepaalt hoe winstgevend iemand wordt; het succes is gelinkt aan de waarde die iemand levert.

En, in tegenstelling tot vele van zijn clubgenoten, verbraste Ryan niet (al) zijn geld, maar investeerde hij dat. Professioneel voetballen kan je niet al te lang, en daar heeft Ryan goed rekening mee gehouden. Zo heeft hij flink in vastgoed geïnvesteerd, om zo een inkomen voor de toekomst te hebben (een pensioen dus); niet consumeren maar investeren. En die boodschap deelt hij ook met anderen.

Lijkt mij eerder een goede les voor de jeugd dan een slechte, maar daar had de heer Schimmelpenninck geen boodschap aan. Sterker nog, hij claimde dat Babel en andere social media influencers zoals Madelon Vos de jeugd aanleren dat werken maar stom is. Deze mensen parasiteren op de maatschappij, een maatschappij die alleen belastingen heeft mogelijk gemaakt. Meer dan genoeg reden om vermogen flink zwaarder te belasten!

Even los van het feit dat de heer Schimmelpenninck hier elke vermogende gelijkstelt aan een mazzelaar, een parasiet die iedereen het werken ontraadt, is het gewoon weinig kies. Het is een valse voorstelling van zaken; het is goedkoop punten te scoren over de rug van een ander (terwijl die er dus niet bij zijn om zich te verdedigen). Wat dat betreft is de heer Schimmelpenninck het schoolplein nog niet ontgroeid; hij zeikt mensen af om zo zelf niet op de inhoud te worden afgerekend.

Toen de heer Schimmelpenninck Peter Gillis erbij haalde als het perfecte voorbeeld van de gemiddelde Nederlandse rijke persoon en en passant >30% van de Nederlandse bevolking belachelijk maakte, ben ik opgestaan en heb ik de zaal verlaten. Het feit dat hij nu bij D66 betrokken is, mag niet verbazen, want ook daar is er weinig verstand van economie en een volle bereidheid om over de rug van anderen punten te scoren.