Geenstijl

Je kan in Nederland werken en studeren, maar niet wonen of leven

Vlak voor het zomerreces gaf de complete kamer ruim baan aan wat populistische douceurtjes, de kiezer moest gunstig gestemd worden. Zielloos, zoals alleen Erdoğan dat kan. Het blijkt allemaal niet uitvoerbaar vlak voor de verkiezingen, de belastingdienst heeft nog drie jaar rust nodig om puin te ruimen. Alle politici die diep in de nacht aan knoppen bleven draaien, wisten dat het zinloos was.

De voorpagina van de Telegraaf is vandaag duidelijk, mensen met een uitkering of een parttime baan durven niet extra te gaan werken. Ondernemers kunnen hun personeel niet overhalen meer te werken. Het toeslagencircus, belastingen en allerlei andere inkomensafhankelijke regelingen zijn niet meer te overzien. Ons fiscale systeem is te complex voor gebruikers, beheerders en bestuurders.

De marginale belastingdruk loopt op naar 91%, en van de 9% die overblijft, moeten werkgerelateerde kosten zoals een auto, openbaar vervoer of kinderopvang nog af. Onder de streep eindig je dan negatief. Laat u niet misleiden door koopkrachtplaatjes of u er een paar procent bij krijgt, die effecten zijn te klein om mensen uit de ellende te helpen. Het moet simpeler, transparanter en duidelijker, alleen dan kan je keuzes maken.

Hetzelfde informatiegebrek zie je nu in campagnetijd, dezelfde ministers die de Kamer vlak voor het debat begraven onder een grotesk, maar incompleet dossier, krijgen nu ruim baan om nogmaals vol op het orgel te gaan. Wat er allemaal van waar is, is niet meer te achterhalen. Liegende politici zijn dermate geaccepteerd, dat het te arbeidsintensief is om het tijdig te weerleggen.

Dezelfde politici die weigeren de media te woord te staan, worden nu met de rode loper binnengehaald voor een lijsttrekkersdebat. Er wordt niet eens gevraagd op welke termijn er oplossingen komen in de kinderopvangtoeslagaffaire, Groningen of andere zaken waar de coalitie bewust onrechtmatig heeft gehandeld. Er wordt nooit verantwoording afgelegd.

We leven in het post-truth tijdperk. Desinformatie verspreidt sneller informatie op sociale media dan gedegen onderzoek kan weerleggen, dankzij artificial intelligence wordt de visuele ondersteuning van die ellende met deepfakes steeds beter. We gaan naar een wereld waar we niet meer weten wat echt is, en wat niet. The Matrix gaf een blik in onze toekomst, dit politieke klimaat is een slecht voorbeeld.

De grootste pensioenhervorming van onze geschiedenis is nog niet verwerkt, daarover is nog geen informatie. Over de afdracht wel. Ooit legde men 16% salaris in. (PDF) Dat daalde tijdens de feestdagen van de beurs tot nul, Ruud Lubbers deed zelfs een greep in de kas. De pechgeneratie moet minimaal 15% inleggen, maar mag bijstorten tot 30%. Ze mogen blind stemmen (PDF).

Pensioenen zijn niet meer gegarandeerd door werkgevers. Een garantie die misbruikt werd om niet te sparen en zelfs een greep in de kas te doen. Nu we door vergrijzing de afbouwfase ingaan, is het feestje snel geïndividualiseerd. De pechgeneratie bestaat uit veertigers, die waren wel het vangnet voor ouderen, maar missen die collectiviteit van de generatie na hun. De compensatie is een fooitje.

Het verloren gegane DasKapital rekende eerder al voor dat mensen die in de jaren tachtig geboren zijn, tijdens hun leven rustig een paar ton gedupeerd zijn door een onvoorziene samenloop van omstandigheden. Daar is voor driekwart van de samenleving niet meer tegenin te werken. Diezelfde groep is soms genaaid met de kinderopvangtoeslag en altijd met de pensioenherziening.

De rente op studieleningen is vervijfvoudigd. Een paar procent klinkt schappelijk, bij looptijden van tientallen jaren, scheelt dit tienduizenden euro's over de looptijd. Dit zet de jeugd nog verder op achterstand in de aankoop van een eerste huis. Later een huis kopen, betekent meer betalen bij de eerste aankoop. Dankzij de schaarste kost dat rustig een halve ton prijsstijging.

Een huis kopen of huren met een stelletje vrienden of lotgenoten mag ook niet. Je vormt dan geen economische eenheid, je krijgt een controle van een pandjesbrigade en je wordt met dwangsommen (soms via de huurbaas) je eigen huis uit gedwongen. Beseffen politici wat er met die mensen gebeurd als ze daarna op zolder bij hun ouders zien dat nieuwkomers wel een huis krijgen? Dat breekt hun.

Huizen zijn inmiddels ook voor normale gezinnen een belegging geworden. Langzaam krijgen we dezelfde property ladder als het Verenigd Koninkrijk heeft. Je hebt de overwaarde van je vorige huis nodig om een nieuw huis te kopen, wie ooit moest huren, doet niet meer mee. Huizenprijzen stegen harder dan iemands complete netto inkomen, meer dan 100% sparen gaat niet, je moet ook eten.

Mocht de pechgeneratie wel een huisje hebben, mogen ze voor het klimaat hun klushuisje isoleren om van het gas af te gaan. Bij een experimentje in Eindhoven liepen de kosten op tot anderhalve ton per woning. Ik heb afgelopen maand weer politici hun groene visie horen galmen, er is er geen eentje eerlijk hoeveel het gaat kosten en dat we daarvoor in heel Europa geen personeel hebben.

De ministers willen de woningnood aanpakken, maar we leiden te weinig vaklui op, die moeten maar komen uit arbeidsmigratie, wat weer een verdere druk op de woningmarkt geeft. Laat ze vooral niet wonen op een caravanpark, dat mag niet en dan pakken we Peter Gillis aan. De onderkant van de woningmarkt krijgt geen hulp, maar handhaving. Het moet uit het zicht, uit het hart.

Voor de energietransitie mogen driekwart van de straten open om nieuwe elektra aan te leggen en het verouderde koper van KPN weg te halen. Het lukt niet diverse nutsbedrijven samen te laten werken, dus de straat mag meerdere keren open. Daarvoor hebben we de stratenmakers niet. Politici denken in klimaatfondsen, terwijl de jeugd niet meer kiest voor technische opleidingen.

Politici kunnen eindeloos praten en geld schuiven, maar daar bouw je niets mee.