Geenstijl

De Profeet van Molenbeek is op bedevaart voor Safari Eurabia. In Berlijn blijkt hij toch nog te frivool voor een progressieve moskee

Een Berlijnse moskee waar ongesluierde vrouwen en LGBTQQIP2SAA'ers samen bidden: die moest ik zien! In Frankrijk bestaat zo'n regenboogduiventil al sinds 2012. Imam en aidsactivist Ludovic-Mohamed Zahed trouwde in Parijs in zijn moskee met zijn vriend en predikte dat de profeet Mohammed - als hij nu leefde  - homostellen in de echt zou verbinden want volgens imam Zahed druist homoseksualiteit niet tegen de islamitische wet in. 

Het Midden-Oosten en Noord-Afrika waren altijd populaire reisbestemmingen voor aanhangers van de Griekse beginselen, paradijzen voor de vleselijke herenliefde. Paul Bowles, André Gide, Jean Genet, Michel Foucault en de Nederlandse schrijvers Hans Warren en Jan Hanlo beleefden er gouden tijden. 

In 2005 verscheen in Beiroet het eerste tijdschrift voor Arabische homo’s, getiteld Barra (Arabisch voor buiten, naar buiten). Toen ik aan het begin van de jaren negentig correspondent was voor Het Parool in Beiroet, kreeg de stad na de verwoestende burgeroorlog langzaam maar zeker weer iets terug van zijn glamour en grandeur. De wilde feesten in de de hipste tent uit die tijd, de BO18, deden me erg denken aan de glorietijd van de IT - en Sylvana Simons -  in Amsterdam. 

Meer dan genoeg nostalgie uit opa's ouwe doos und jetzt tacheles, Von Amerongen ! 

Ik heb in de Ibn Rushd-Goethe-moskee afgesproken met Salima Essakkati alias Salima el Musalima. Ik kwam haar voor het eerst tegen tijdens het Boeckenbal in Zaandam, dat ik organiseerde met Rob Muntz. Een bonte verzameling mensen stond op de kansel in de Bullekerk, van Ebru Umar tot Martin Bosma en Stella Bergsma. Avantgarde imam Salima hield een wervelende preek over haar liefde voor Theo van Gogh en Pim Fortuyn. Ze studeerde rechten aan de Erasmus en volgde de opleiding Fine Arts aan de AKI- kunstacademie in Enschede. 

Salima is in Berlijn omdat ze dolgraag imam Seyran Ateş, de oprichtster van de moskee, wil ontmoeten. De omstreden Turkse imama was drie jaar geleden in de Rode Hoed en Salima schreef deze blog over die happening. Daarin beloofde onze avantgarde imam naar de moskee in Berlijn te reizen, om in haar "Avant-Garde-Piraten-Niqaab" mee te bidden na de vrijdagpreek.  

Salima: "Imam Seyran zegt dat ze heel inclusief is, en dat iedereen mee mag bidden in haar moskee, van ongesluierde vrouwen tot de LGTB-club. Mijn idee was: ik trek onder die boerka een super sexy zijden jurkje aan en dan mag de imam beslissen wat ze leuker vindt."

Bij de ingang van de moskee staan agenten te posten en er is privébewaking in en rond de moskee. Salima trekt de boerka buiten aan en dat is geen kattenpis. Het waait flink en islamitische passanten - de wijk is flink multiculti - kijken hun ogen uit. Salima houdt van provoceren. Na de aanslag op de Bataclan ging ze naar Parijs om de rouwpreek van de imam van de Grote Moskee bij te wonen. Ze droeg een grote opvallende hoed en werd daarom geweigerd. Ze kon wel naar binnen als ze een hoofddoek op zou doen. Haar relaas over deze rel, verwerkt in twee preken, staat in dit boek.

Ik ben in gezelschap van Vincent van Merwijk, voormalige omroepbaas die mij ooit koppelde aan Rob Muntz (waarvoor ik "baasje" eeuwig dankbaar ben). Vinnie woont deels in Berlijn en in Breda en is de tweelingbroer van cabaretier Jeroen van Merwijk, die een jaar geleden overleed. Hier een prachtige podcast over Vincent's broer, waarin Vincent door Coen Verbraak wordt geïnterviewd.  

De moskee bevindt zich in de dependance van een kerk en doet mij denken aan een buurtcentrum. In de moskee is het een soort van knus, met lekkere luchtjes, tapijtjes, Turkse thee en veel foldertjes over de genderletterbak. De gelovigen zijn paradijsvogels van diverse pluimage: Duitse bekeerlingen, Südländer (mediterrane types der Griekse beginselen) en een paar nondescripten. Een Duitse vrouwelijke imam houdt de choetba, de vrijdagse preek, over "bouwstenen" en daarna is er een kringgesprek, een soort Rondom Tien, waarin Oekraïne en Hitler aan de orde komen. Ik maak vrolijk fotootjes en niemand zegt er wat van. 

En dan begint de ellende.

Omdat ik nog steeds erg emotioneel ben van alle narigheid, hier een objectief verslag van Vincent van Merwijk:

"Eerlijk gezegd was me niet helemaal duidelijk welk statement Salima daar in de moskee wilde gaan maken. Ik wist dat we op bezoek gingen bij wat je een liberale moskee zou kunnen noemen, waarin met name vrouwen en homoseksuele moslims de ruimte krijgen en dat daartegen weerstand was ontstaan. Ik wist ook dat één van de oprichters van deze moskee geen interview wilde geven. Salima had ons al verteld dat deze vrouw, Seyran Ateş, haar via email had laten weten daarvoor geen tijd te hebben. Maar ja, geen tijd, geen tijd… Dat betekent natuurlijk dat ze niet met Salima en Arthur geconfronteerd wilde worden. Als je dat namelijk wèl wilt, dan máák je tijd. Ik begreep er uit dat deze mevrouw Ateş Salime en Arthur gewoon niet wílde spreken, maar geen idee waarom niet.

Blijkbaar wilde Salima uitdagen. Vlak buiten de moskee trok ze onder het oog van een aantal Berlijnse politieagenten en tot mijn verbazing een boerka aan, wat overigens nog niet zo makkelijk ging, daar buiten in de wind en snijdende kou.

Maar zo goed en zo kwaad als dat ging trok ze buiten voor de deur dat ding over haar hoofd, bedekte haar gezicht en stapte ermee naar binnen, die liberale moskee in. Alleen haar ogen en bril waren nog zichtbaar. Ik ben niet bekend met de gewoontes in een moskee, maar het leek me nogal provocerend, zó gekleed een moskee binnen te stappen waarin ze nou juist van dat beeld van vrouwenhatende moskeegangers af willen. Ik was dan ook verbaasd dat er bepaald luchtigjes op Salima's provocatie gereageerd werd, daarbinnen. Eigenlijk vroeg een man alleen maar of hij uit veiligheidsoverwegingen even haar gezicht mocht zien, zodat hij kon zien wie er achter dat zwarte doek schuilging, Salima deed dat; voor haar was haar actie blijkbaar alweer voorbij, de lol was er af, ze trok haar boerka uit en die verdween in haar tas.

Die man vertelde me overigens dat er naast de politie buiten ook binnen de moskee een eigen veiligheidsdienst actief was. Dat was nodig, zei-ie, er waren al vaak ernstige bedreigingen geweest tegen hun moskeegangers.

Verder verliep alles volstrekt normaal. Arthur en Salima waren geen probleem, spraken met leden van de moskee; Arthur liep fotograferend rond en niemand maakte bezwaar. Totdat Arthur tijdens het gebed, vóór in de gebedsruimte een foto maakte van het groepje biddende moslims en moslima’s. Tóen maakte iemand hem duidelijk dat dat toch echt niet de bedoeling was, dat de mensen niet zichtbaar op de foto mochten. Arthur zei dat hij dat niet wist, stopte met fotograferen en kwam weer bij mij zitten, buiten de groep biddende moslims. Niks aan de hand, gewoon journalistiek werk en logisch dat deze biddenden beter niet met hun kop breed uitgemeten op het internet zouden verschijnen.

*Maar na afloop van het gebed en het kringgesprek bleek er toch wel wat meer aan de hand, want wie had Arthur en Salima nou eigenlijk toestemming gegeven om binnen in de moskee als journalist actief te zijn? Salima gaf daarover uitleg, zei dat ze van mevrouw Seyran Ateş via email toestemming had gekregen om de vrijdagpreek te bezoeken met een journalist. En ja, bij journalistiek werk hoort vandaag de dag nou eenmaal foto’s maken. Ik geloof niet dat ze dat met haar eens waren, maar het had inmiddels allemaal wel lang genoeg geduurd en we verlieten de moskee. *

*Direct buiten de poort, op de plek waar Salima had staan stoeien met haar boerka, liepen we tegen een vrouw aan, die blijkbaar net uit een glimmend zwarte auto was gestapt, een paar mannen om haar heen, in witte blouses onder zwarte jasjes, die zowel chauffeur als beveiligers hadden kunnen zijn. Die vrouw was van type met-mij-valt-niet-te-spotten. Blijkbaar was ze door iemand gebeld met de mededeling dat Arthur en Salima binnen in de moskee actief waren geweest. Het was mevrouw Ateş. Ze ging meteen tot de aanval over en zei Salima dat ze absoluut en nadrukkelijk géén toestemming had gegeven om binnen in de moskee journalistiek werk te doen. Salima sputterde wat tegen en voor het eerst in mijn leven zag ik Van Amerongen met een mond vol tanden staan, maar de vrouw zei tegen Salima dat ze niet moest staan te liegen, en laat dan maar zien waar die toestemming is, want ík heb ‘m niet gegeven. *

Ik begreep het inmiddels allemaal wel en snapte best welk punt deze vrouw wilde maken: er waren daar binnen mensen die bedreigd werden door fundamentalistische groepen, en dan komt er zo’n stelletje uit Nederland even door de liberaal-islamitische porseleinkast stampen. Dat ze de privacy van haar moskeebidders wilde beschermen en voor hun veiligheid wilde instaan dat snapte ik dus heel goed; blijkbaar was daarvoor alle aanleiding geweest. En gezien de reactie van Salima begreep die dat inmiddels ook wel. Die mevrouw Ateş had naar mijn idee echt wel een punt. In Duitsland is het beschermen van de privacy sowieso echt wel vaker een puntje, maar ook in Nederland zou je in een moskee of welke andere gebedsruimte dan ook hiermee problemen hebben gekregen; dit is echt allemaal zo gek nog niet."

Dank je wel, Vincent de Rijdende Rechter! Ik was blij dat wij net buiten stonden toen de bruisende en ziedende imam aan kwam rijden, begeleid door haar veiligheidsagenten. Als de imam ons binnen had gesnapt, zaten we nu nog vast in de bezemkast van de moskee, met wellicht een gedwongen besnijdenis als passende straf. 

Het liep - Allah zij geprezen - met een sisser af.

Nog geen kwartier later kregen Salima en ik deze dreigmail van de imam. 

"Salima and Arthur,

Today, in my absence, you took photos and filmed in our mosque. You lie to my congregation and staff that you have a permission. I never gave you a permission for filming and photos.

It wasn't a misunderstanding. You only got the message from us that you can come to the mosque as a guest like everyone else. Not as journalists or filmmakers.

I prohibit/ forbid you using the film and photos you have taken in our mosque. If you still use film and photos, I will take legal actions.

Beste Grüße, Selamlar

*Mit freundlichen Grüßen
Seyran Ateş *

Ibn-Rushd-Goethe-Moschee gGmbH"

Wat leert ons deze verdrietige gebeurtenis, imam Salima? Het was nooit mijn bedoeling de lieve gelovigen van deze genderletterbakmoskee te kwetsen. Geheel in de traditie van Theo van Gogh, Rob Muntz, Pim Fortuyn en Hans Teeuwen, vind ik kwetsen makkelijk en voorspelbaar. Als mij duidelijk was verteld dat ik geen kiekjes mocht maken, had ik dat nooit gedaan. Goed, de kiekjes heb ik vernietigd. Zo spectaculair waren ze nou ook weer niet (beetje COC en AA in de jaren zeventig). 

Salima: "Ik kwam met liefde en werd afgewezen omdat ik naast moslima ook een islamitische kunstenares ben. Maar goed, ik ga onverdroten en onversaagd door met mijn missie. Tijdens de gay parade in Marseille op zaterdag 2 juli (2 Dhu al-Hijjah 1443 volgens de Hegiriaanse kalender) hou ik daar een preek met de Franse gay imam en aidsactivist Ludovic-Mohamed Zahed, die je al aan het begin noemde!  Fijn dat ik daar wel warm ontvangen word! Hamdillah!"

Arthur van Amerongen maakt voor GeenStijl een rondreis door Europa, door de achterwijken van de omvolking en langs de zonsondergang van het Avondland. Als volleerd wereldreiziger trotseert hij daarvoor met een klein budget menig beschimmeld hostel, karige koffietentje en als het moet: een stenen bankje in een stadspark. Desalniettemin is deze reis een kostbare aangelegenheid dus uw gulheid om Ome Tuurgevoed, verwarmd en gemotiveerd te houden op zijn barre bedevaart langs de historische artefacten van de Europese islam en ideologische boobytraps van de stille burgeroorlog, wordt hogelijk gewaardeerd: