Geenstijl

Wat moet Mark Rutte precies doen om wel te struikelen?

Rechts steeg naar een ruime meerderheid, maar toch is er een groot risico op een links kabinet. VVD, PVV, CDA, FvD, JA21, SGP & BBB hebben 82 zetels, het cordon sanitaire gooit daarvan 25 zetels weg. Gewoon de prullenbak in, want die ruim anderhalf miljoen kiezers ontnemen we graag achteraf hun stemrecht. De linkse partijen zijn makkelijker verenigbaar, de VVD heeft ervaring over links.

Rob Jetten werd op 4 september ingeruild voor Sigrid Kaag en D66 steeg zes zetels in de peilingen. Een slimme zet. Op de verkiezingsdag kwamen daar nog vier extra zetels bij. Referenda, een leenstelsel en vele andere uitglijders zijn vergeven en vergeten. Een nieuwe lijsttrekker is een soort resetknopje in de politiek. Oude wijn in nieuwe zakken: paarse wijn. 

Kabinet-Rutte III kreeg er twee zetels bij. Maakt het gevoerde beleid nog uit? Zijn verkiezingen nog logisch verklaarbaar of hebben de emotie en beleving de overhand? Het lijkt wel alsof het net zoals een aandelenbeurs geen redelijk of rationeel proces is. Het geheugen van de zwevende kiezer is extreem kort. Mark Rutte kreeg een dikke okay voor zijn crisismanagement, Hugo de Jonge werd gestraft.

Kijk deze twee minuten samenvatting van de start van het coronabeleid. Na die mislukte poging tot groepsimmuniteit kwamen de beperkingen. Die eerste ronde hield iedereen er zich aan. Lege snelwegen, thuiswerken en geen bezoek. April & mei zagen een reproductiegetal van rond de 0,7. Vanaf september werd de tweede golf gestart, dankzij open scholen, zoals voorspeld in april.

Toen op 14 december de lockdown werd afgekondigd, lagen er 540 coronapatiënten op de IC. Toen op 23 februari de maatregelen werden verlicht, waren het er 541. Check vooral de vorm van de tweede grafiek: De lockdown vlak na de tweede golf, deze verlichting vlak na de derde golf. Was dit een verkiezingsstunt? Even een beetje druk van de ketel en tekenen bij het kruisje?

Nu ik dit schrijf liggen er 585 coronapatiënten op de IC, zijn ze nog aan het tellen en zie ik nergens  paniek op de telex. Dat is vreemd, want dit is toch hoger dan de 540 in december, en toen was een totale lockdown nodig. Dit is ook hoger dan de 541 in februari en toen kon de kapper open. Wat is het nu?! Je kan veel zeggen, behalve dat het een samenhangend, voorspelbaar of logisch beleid is.

De aap kwam ook officieel uit de mouw met het openen van de scholen: tieners verspreiden corona en moesten afstand houden. Dat zij alleen de cytokinestormfase niet doorlopen, maar wel alle andere en dus het virus verspreiden, deelde hoogleraar immunologie Huub Savelkoul van de Wageningen Universiteit al op 2 april 2020. Twee dagen later stond het op onze roze wolk. 

Het OMT komt met nieuwe adviezen, waar eerder uren werden volgepraat met kleine nuances drie cijfers achter de komma. Dat gaf verwarring, wat inmiddels is geëscaleerd naar protesten. Er zijn zo vaak wisselende adviezen gegeven dat men letterlijk zegt: krijg het heen en weer maar! Baudet was gewoon studentikoos aan het hossen op zijn superspreaderevent, net zoals de rest! 

Het is helaas al te laat. Zelfs betaald parkeren is terug op het oude niveau. Slechts de helft blijft thuis na klachten, een derde laat zich testen, iedereen heeft schijt. Gerichte isolatie of bron- en contactonderzoek wordt lastig als je niet weet wie je mag bellen. Een kwart gaat naar buiten na een persoonlijke positieve test. Driekwart houdt zich niet aan quarantaine na bezoek aan het buitenland.

Binnen Israël is het openbare leven al opgestart, omdat er genoeg gevaccineerd is. Dat is geen toeval: er zijn verkiezingen. Netanyahu heeft de hoofdprijs betaald om zijn land als eerste te vaccineren, om herkozen te worden. Zijn geld is het toch niet.

Helaas is dat hier nog toekomstmuziek. Nederland begon een paar weken later, en legde het prikken twee weken stil. Wanneer alleen perfecte oplossingen geaccepteerd worden, wordt er niks opgelost. Er zijn nu twee miljoen prikken gezet, ongeveer 10% van het minimaal benodigde aantal. 

Vijftien jaar ongekend onrecht, het maakte woensdag niet uit. Erger nog: Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) maakten hun magnum opus van het dossier hoe tienduizenden werkende ouders voor een half miljard werden gekneveld door de ambtenarij. Kabinet, Raad van State, rechtbanken, landsadvocaat en werkten er allemaal aan mee. Ze kregen een rood krulletje.

Het heeft lang geduurd deze complexe roof op Nederlandse staatsburgers überhaupt aan te tonen en te agenderen. Het leidde tot de val van Rutte III, maar ook tot een CDA dat vier zetels kwijtraakt en een SP die vijf zetels kwijtraakt. Het is dus vanaf woensdag verklaarbaar waarom er geen kritiek of controle komt vanuit het parlement: de kiezer straft een grote mond af.

Mark Rutte kan met deze uitslag iedereen tegen elkaar uitspelen, zelfstandig bepalen welke koers Rutte IV vaart: alleen zijn stem telt.

Well played, well played...