Geenstijl

Kan dit topic nog meegenomen worden in de Wekelijkse Divibokaal Vergadering van 13u15, meneer Gelauff?

Dankzij een mol op het Mediapark is GeenStijl in het bezit gekomen van screenshots en documenten waaruit blijkt dat publieke nieuwsdienst NOS haar medewerkers actief aanspoort om in reportages en nieuwsberichten te profileren op geslacht en etniciteit, en daarvoor op basis van drie wekelijkse nominaties iedere maand een "Divibokaal" uitreikt. Daarnaast heeft de NOS-redactie (400 medewerkers) toegang tot een zogenaamde "Divibase", een telefoonklapper waarin mensen zijn geregistreerd op geslacht en etniciteit, waardoor redacteuren bepaalde selectiecriteria kunnen toepassen om reacties en wederhoor specifiek bij Nederlanders met een migratie-achtergrond of van een bepaald geslacht te kunnen halen. Zie screenshot hierboven (opklik voor leesbaar). Afkomst en etniciteit worden in de database vermomd als "Diversiteit", waardoor personen in de klapper ineens een "Marokkaanse diversiteit" of een "Libanese diversiteit" krijgen.

Het feit dat deze "Divibase" gekoppeld is aan een maandelijks uitgereikte "Divibokaal" voor de meest 'diverse' productie, versterkt de suggestie dat de genationaliseerde nieuwsvoorziener etnische profilering en selectie op geslacht sterk aanmoedigt: "Aan het eind van elke week kiest de jury (die bestaat uit de collega’s die de divibase hebben samengesteld) uit de inzendingen drie nominaties, die op vrijdag bekend worden gemaakt in de 13.15 uur-vergadering", halen we uit de spelregels (volledige regels onderaan dit topic). 

De Divibokaal lijkt rond begin november 2019 te zijn ingesteld, maken we op uit een mail van 8 november, van coördinator Binnenland Ilse Mennen: "De eerste oproep, hierna wordt onderstaand bericht wekelijks gestuurd." Het is meteen een succes, want twee weken later, op 22 november, lezen we de enthousiaste zin "11 inzendingen, waarbij opvalt dat alle redacties tot nu toe een item hebben ingestuurd! Hofleverancier deze week was de redactie buitenland met 4 items, waarvan 2 (mede)gemaakt door correspondenten. Ook opvallend is dat er voor het eerst een inzending was van een stagiair. Goed om te zien dat ook die laag van de redactie al bezig is met diversiteit."

Zo'n wisseltrofee voor huidskleurscores is natuurlijk hilarisch, maar tegelijkertijd ook - om het maar in diversiteitstermen uit te drukken - problematisch, zo niet toxic. Immers, zodra de Belastingdienst een dubbel paspoort hanteert als criterium voor toeslagtoetsing, regent het verontwaardiging en verwijten van racisme en discriminatie. Maar als de NOS haar eigen producties toetst op kenmerken als afkomst en geslacht, om zulke items in juryrapporten te duiden als "een diversiteitsfeestje", en de makers daarvoor met prijzen te belonen, moeten we ons ook afvragen of het diversiteitsbeleid van de publieke omroep leidt tot discriminatoire keuzes in de nieuwsvoorziening van de NOS, en of die vervolgens zwaarder wegen dan feiten, objectiviteit of ter zake relevante deskundigheid bij de totstandkoming van nieuwsitems.

Bij de NOS zijn ze ontzettend trots als een deelredactie de wisselbeker wint (interne mailing van 29 november 2019 van adjunct hoodredacteur Aletta Oosten: "Nieuwsuur heeft een Emmy, NOS Stories de minstens zo prestigieuze Divibokaal!!!"), maar bestaat er - gelukkig - ook discussie met diverse opvattingen over de "DiviBokaal": De redactiecommissie (RC) heeft zich afgevraagd of de NOS niet doorschiet in het diversiteitsbeleid. 'Marcel' (Gelauff, hoofdredacteur NOS - red.) denkt van niet. De RC "vreest voor negatieve reacties" als naar buiten komt nu GeenStijl bekend maakt op welke wijze de Staatsomroep te werk gaat. Marcel erkent dat risico wel, maar ziet geen reden om van het profileringsbeleid op geslacht en afkomst af te stappen, omdat het "werkt" en "betekenis heeft". Daarmee bevestigt hij dat identiteitspolitiek een zwaarwegende rol speelt in de productie van nieuws.

We zijn ontzettend benieuwd welke drie reportages deze week in de vrijdagvergadering van 13u15 genomineerd worden voor de "Divibokaal", en zullen de NOS nog benaderen voor een reactie op de vraag wat zwaarder weegt: objectieve nieuwsgaring, of het geslacht en de huidskleur van mensen die ze voor de camera, kladblok of plopkap krijgen. Daarnaast zijn we benieuwd of Marcel Gelauff denkt of het belonen van reportages op het tamelijk holle criterium "diversiteit" sturend werkt in de keuze voor nieuwsonderwerpen. Immers, meer vrouwen met een "niet-witte" huidskleur en een hoge positie in beeld, vergroot de kansen op de wisselbeker. Want uit interne mails blijkt letterlijk dat journalisten van de NOS bewust op zoek gaan naar uiterlijke kenmerken bij mensen die ze interviewen, en dat ze daarvoor vervolgens beloond worden met een nominatie. We zijn zeer benieuwd welk hoofdstuk van de Code van Bordeaux deze corrumperende journalistieke praktijken aanmoedigt. Maar eerst, de vrijdagvergadering van 13u15!

"Het is vrijdag, de dag van de nominaties voor de bokaal, de maandelijkse prijs voor het meest bijzondere verhaal of onderwerp op het gebied van open en onbevangen en diversiteit. (De beker wordt een keer per maand uitgereikt, wekelijks worden de nominaties bekend gemaakt, bij het gebrek aan een 13.15 vandaag via de mail)

*De statistieken van deze week:
11 inzendingen, waarbij opvalt dat alle redacties tot nu toe een item hebben ingestuurd! Hofleverancier deze week was de redactie buitenland met 4 items, waarvan 2 (mede)gemaakt door correspondenten. Ook opvallend is dat er voor het eerst een inzending was van een stagiair. Goed om te zien dat ook die laag van de redactie al bezig is met diversiteit. *

De felle maatschappelijke discussie over racisme *in het voetbal kwam ook goed terug in de berichtgeving van de NOS. Jeugd, Sport en Nieuws en Co stuurden daarover een item in. *

Los van racisme, dat deze week het nieuws domineerde, vielen ook het Oog op door een diverse en vrouwelijke spreker het feminisme in Frozen2 te laten duiden en NOSop3, die over Kunstmatige Intelligentie en een vrouwelijke deskundige en een deskundige met een migratieachtergrond aan het woord lieten. Beiden goede voorbeelden van diverse sprekers, die benaderd zijn vanwege hun vakgebied.* *

Maar uiteindelijk zijn dit de genomineerden van deze week:
· Dit verhaal met de reactie van Wijnaldum vanuit Sport gemaakt door Nathalie Hoogerveen. Niet eens vanwege de originaliteit van het onderwerp, maar wel door de enorme impact ervan: https://nos.nl/artikel/2310992-wijnaldum-geschokt-door-racisme-ik-zou-weglopen-en-niet-meer-terugkomen.html
**· Reportage (RTVO) van correspondent Rop Zoutberg en Oumaima Abalhaj over een Marokkaanse topsporter die naar Spanje is gevlucht. Kreeg veel stemmen omdat het een gezicht gaf aan de ruim 7000 Marokkaanse vluchtelingen/migranten. Ook is het een voorbeeld van hoe je op zoek kan gaan naar diverse onderwerpen in het buitenland. https://nos.nl/artikel/2311422-zonder-connecties-en-geld-zijn-gouden-medailles-in-marokko-niets-waard.html*
**· En dit artikel van Levi van Eck over de impact van ‘grapjes’ en racistische bejegening tijdens Sinterklaas op donkere mensen. Goed omdat het voortkwam uit de vele berichten die social ontving en het viral gaan van een filmpje van Gerda Havertong, dat laat zien hoelang deze discussie al teruggaat. * https://nos.nl/artikel/2311146-hey-zwarte-piet-of-waar-is-je-pietenpak-zo-kwetsend-zijn-die-grapjes.html

En de winnaar (de genomineerde voor de bokaal van deze week is), volgens de jury is: Het artikel over zwarte piet van Levi! Gefeliciteerd!! Levi dingt namens online dus mee naar de bokaal, die we volgende week vrijdag uitreiken.

Blijf je inzendingen ook volgende week weer opsturen naar bokaal@nos.nl (en je mag ook vanzelfsprekend jezelf of juist hele andere redacties nomineren). Goede sprekers vind je onder andere hier: http://divibase.intern.nos.nl"

Open en onbevangen en diversiteit, deze begrippen staan centraal.

Diversiteit definiëren we in de meest brede betekenis: man/vrouw-verhouding, afkomst, opleiding, regionale spreiding, geloof en overtuiging et cetera.

Al onze uitingen (platforms) en redacties kunnen meedingen naar de (wissel-) bokaal.

De prijs is bedoeld voor verhalen en onderwerpen die een aansprekend en goed journalistiek voorbeeld zijn als het gaat om open en onbevangen en diversiteit.

Gelet wordt op invalshoek, keuze van gasten of geïnterviewden, aanpak en uitwerking van een onderwerp, creativiteit en originaliteit en journalistieke betekenis.

Iedereen kan zijn of haar verhaal of onderwerp insturen (of verhalen van derden) naar bokaal@nos.nl – je kunt dus ook genomineerd worden door je collega’s

*Aan het eind van elke week kiest de jury (die bestaat uit de collega’s die de divibase hebben samengesteld) uit de inzendingen drie nominaties, die op vrijdag bekend worden gemaakt in de 13.15 uur-vergadering *

De hoofdredactie kiest één keer per maand uit de genomineerden (van de afgelopen weken) de winnaar van de wisselbokaal

De bekendmakingen en de uitreiking gebeurt in de 13.15 uur vergadering op vrijdag – en dat is een aanleiding om aandacht te besteden aan de journalistieke stand van zaken als het gaat over diversiteit.