Geenstijl

Een mondkapje kost een eurootje en gaat maximaal drie uur mee. Als iemand daarmee een dagje extra kan werken, verdient dat zich honderd keer terug.

Het RIVM is bang dat mondkapjes leiden tot wangedrag, en dat was terecht. Nadat de repatriëringsvlucht op Schiphol landde, had de helft van de passagiers het mondkapje beneden de neus. Dan blijft van de heilzame werking weinig over, terwijl ze net uren in een metalen buisje zaten opgesloten waarin de lucht werd voornamelijk rondgepompt.

Een “Karen” uit Kentucky had het midden uit haar mondmasker geknipt, zodat ze makkelijker kon ademen. Ze verlaat haar woning, gaat naar een winkel en bukt om onder het plexiglas door te praten met het personeel. Ze is slim genoeg om een auto te besturen, maar begrijpt onvoldoende hoe het virus zich verspreidt, waardoor ze meerdere barrières tegen het virus saboteert.

Dit zijn misschien een extreme gevallen, maar subtielere versies die regelmatiger worden uitgevoerd zijn gevaarlijker. Toen auto's met kooiconstructies, riemen en plofzakken een stuk veiliger werden, trapten bestuurders iets harder het gaspedaal in en overleden uiteindelijk meer mensen. Een gevoel van veiligheid leidt tot gemakzucht, risicoaanvaarding en uiteindelijk onveiligheid.

Natuurlijk stijgt het risico als we volgende week weer naar de kapper en de school gaan. Daarom is het geen verkeerd idee dat mensen met klachten zoals hooikoorts of een rokershoestje thuisblijven. Helaas blijft de handleiding welke klachten je nog mag bagatelliseren onduidelijk. De mate waarin mensen zullen luisteren wordt afhankelijk hoe laconiek men is over hun eerste klachten.

We accepteren vooral asymptomatische verspreiding, in de hoop dat deze extra verspreiding niet groot genoeg is voor een nieuwe uitbraak. Minimaal anderhalve meter afstand houden is een kostbare hobby, een goedkopere manier om dit risico ongeveer te halveren in het openbaar vervoer, is het correct dragen van een mondkapje.

We willen het virus dichterbij de patiënt houden, zelfs als de patiënt nog geen klachten heeft. Zoals Gouverneur Cuomo het al zei: “I wear a mask to protect YOU”. De drager verweert niet zichzelf tegen het virus, maar voorkomt een deel van de besmettingen bij anderen in zijn omgeving. Dit wordt even normaal als handen wassen tot en met riolering, een nieuw stukje sociale hygiëne.

Als de patiënt ziek en benauwd wordt kan een mondkapje het virus niet meer bij de bron houden. Het restant van de ademhaling mag je niet hinderen. Dan volgt thuisisolatie en soms het ziekenhuis. Mensen die daar werken, komen in een ruimte waar het virus in enorme hoeveelheden verspreidt wordt. Het hangt in de lucht en zit op alle oppervlakken.

Die situatie is onvergelijkbaar met de openbare ruimte. Naast het ziekbed moet het mondkapje het virus buitenhouden. Dan is geen behoefte aan een verkeersdrempel om het virus af te remmen, maar een muur om het virus te keren. Een zorgverlener heeft iets nodig dat 95% of 99% tegenhoudt, zodat de medewerker zo lang mogelijk inzetbaar blijft.

Natuurlijk bouwt niet iedereen na zo'n ziekbed immuniteit op, en misschien gaat eventuele immuniteit geen jaren mee. Belangrijk is dat hier wel een dempend effect inzit, ook al is die niet perfect. Een deel van de mensen zal in ieder geval tijdelijk niet meer bijdragen aan verdere verspreiding. Als dat deel groter wordt, worden andere ingrijpende maatregelen minder nodig.

Kijk je alleen naar het medische en technische verhaal, dan heeft ieder mondkapje zin. De ademlucht wordt gehinderd, reikt minder ver, besmet minder mensen. Neem dat niet aan, maar probeer het gewoon uit: Adem diep in, en adem daarna tegen een koude spiegel uit, je ziet het (geïnfecteerde?) vocht neerslaan. Doe hetzelfde met drie lagen t-shirt ertussen, het raam blijft schoner.

Met een kaars testen zoals nu.nl deed is nietszeggend, want met de droge lucht (stikstof, koolstofdioxide en zo) uit je adem kan je prima een kaars uitblazen. De hamvraag hoeveel vocht er meekomt, werd niet beantwoord. Die onderzoeksvraag werd door het RIVM in 2008 wel beantwoord, daaruit bleek zelfs een simpele theedoek al zin te hebben.

Om de besmettingsgraad beneden de 1 te houden, is perfectie helemaal niet belangrijk. We zoeken niet naar een peperdure methode om iedere infectie te voorkomen. (bijvoorbeeld de hele maand alleen thuiszitten met een dichtgelaste voordeur) We zoeken een pakket van maatregelen die in samenhang goedkoop de helft van de besmettingspogingen voorkomen.

Een maatregel die weinig kost en weinig effect heeft, is beter in deze kwestie beter dan een maatregel die half werkt en de complete economie sloopt. Een mondkapje kost een eurootje en gaat maximaal drie uur mee. Als iemand daarmee een dagje extra kan werken, verdient dat zich honderd keer terug. Dit is een no-brainer en we moeten op zoek naar meer kosteneffectieve maatregelen.

Het RIVM wijst het mondkapje nu deels af omdat ze geen vertrouwen hebben in hoe jullie deze na een nette instructie zouden gebruiken. (NB: dat WHO instructiefilmpje is uit januari) Als ik kijk hoe netjes geluisterd is, begrijp ik daar weinig van. Ondernemers zagen hun bedrijven kapot gaan, maar hielden de deur toch dicht. We lieten opa en oma alleen, ondanks het verdriet.

Wij zijn echt voor rede vatbaar.