Geenstijl

Waarom zijn we wel panisch over Poetin met een hand op de gaskraan, maar niet voor andere despoten?

De EU zit vol met omhooggevallen en vergeten politici die zich willen vereeuwigen in onze geschiedenis. Deze leiders volgen als lemmingen methodes uit de geschiedenis, proberen over elkaar heen te trappen en nog meer te deugen dan al hun concurrenten.

Allemaal willen ze als eerste de klif af. Hoe extremer de norm, hoe beter. Geen CO2, geen stikstofoxiden, geen fosfaat, geen ammoniak, maximale expansie, alle cultuurveranderingen en immigratie zijn gewenste vernieuwing. Hoe groter het project, hoe meer weerstand overwonnen moet worden, hoe beter. Het gaat om powerplay, om winnen, niet meer om de inhoud.

Ze wanen zich Franklin D. Roosevelt, met hun New Green Deal. Een president die reageerde op de grote depressie met een enorm project. Hij liet de gouden standaard los, papieren biljetten waren niet langer gekoppeld aan grammen goud in de kluis. Een revolutie in monetair beleid, we leven nog steeds van geleend en verzonnen geld. The spice must flow.

Midden in hoogconjuctuur een overheid die stevig investeert, geeft een verdere vraag op een oververhitte markt. Dat maakt de timing van deze Green Deal van de EU heel vreemd. Na jarenlang negatieve rentes en opkopen van schuldpapier gaat nu ook de geldkraan open met nieuwe investeringen, naar het model van Franklin D. Roosevelt, maar dan zonder depressie.

Dat geeft eerst prijsinflatie, en daarna een recessie. Eentje die dan nauwelijks op te vangen is, omdat de complete gereedschapskist van een centrale bank al maximaal ingezet is. De Green Deal begint met EU geld, gaat dan veel geld lenen om daarna weer te investeren. Eigenlijk een bank met een maximale hefboom, om maximaal te investeren, precies de bank die de kredietcrisis niet overleefde.

Er werd gedaan alsof de EU hier eensgezind voor gekozen heeft. Als je kijkt hoe de hazen lopen, zie je een heel ander verhaal. Polen doet niet mee. Hun elektriciteit komt voor 80% uit kolencentrales, 2050 is voor hun te vroeg, ze krijgen een opt-out. Tsjechië en Hongarije doen nog net wel mee, maar volledig op kosten van Brussel. Geen intrinsieke motivatie, maar smeergeld gaf de doorslag.

De EU hangt aan elkaar van gekochte vriendschappen. De nettobetalers zoals Nederland sproeien geld om volgers te kopen. Net zo sneu als iemand die een stamkroeg binnenstapt, rondje na rondje weggeeft en daarna roept dat die vrienden heeft. Dat wordt nooit een wederkerige relatie. Hier is helemaal niet de historische groene consensus waar Timmermans over predikt.

De EU noemt dit het duurste en meest ingrijpende project ooit. Nou, tijd om dat in een EU-breed referendum voor te leggen aan de kiezer. Ik kan me niet herinneren dat een meerderheid van de Europese verkiezingsprogramma's afstevende op een CO2-neutrale EU in 2050 tegen iedere prijs.

De EU stelt steeds verdere eisen richting productie binnen de EU. Nederland krijgt eisen die 140 keer zwaarder zijn dan in Duitsland. Dit krijgt een hoog NIMBY-gehalte. (Not In My BackYard.) Vlees, producten, het is allemaal prima, als het maar elders geproduceerd wordt.  Zelfs de activistisch procederende klimaatfetisjist Johan Vollenbroek zegt dat in EenVandaag.

Ik vraag me ook af wat de EU voor ogen heeft met CO2-neutraal. Is dat inclusief geïmporteerde goederen en diensten? Want met het huidige pakket aan vrijhandelsakkoorden met de rest van de wereld, mogen CO2-neutrale Europese bedrijven met hoge lonen straks gaan concurreren met cowboys die alles uitstoten wat ze willen en hun personeel een kommetje rijst aanbieden.

Deze New Green Deal geeft geen vermindering van de ecologische footprint, maar verplaatst die vooral naar de rest van de planeet. Lokaal verbetert de situatie, maar door ongeclausuleerde verdragen, open grenzen, extra transport, gebrekkige regelgeving, brakke handhaving en corruptie verwacht ik geen milieuvriendelijke producten.

Aan de ene kant wil de EU niet meer afhankelijk zijn van Russisch gas of Arabische olie en aan de andere kant is het geen probleem voedselafhankelijk te worden van verre landen. Het ene strategische probleem wordt opgelost, een veel ernstiger probleem wordt geschapen. Waarom willen we onze voedselvoorziening wegdoen aan partijen die alleen luisteren naar geld?

Nederland exporteert 90 miljard aan voedsel, importeert ongeveer 60 miljard. Je zou kunnen aannemen dat die export wat minder kan. Ik zou die cijfers eens in kilogrammen willen zien. Als je bulk cacao goedkoop importeert en als peperdure delicatessen exporteert, ben je in pure calorieën een netto-ontvanger. Telen en fokken we per saldo voor anderen? Of toch voor onszelf?

De boeren accepteren het niet meer. Het protest rond vliegveld Eindhoven zal menig familiebezoek, vakantie of zakenreis verpest hebben, maar geen man overboord, voor 18 december staat een andere actie gepland, iets met het platleggen van distributiecentra van supermarkten. Supermarkten hebben geen voorraden of magazijnen meer, dan zijn de schappen gelijk leeg.

Het laat zien hoe fragiel onze voedselvoorziening is. Voorraden werden gezien als dood geld, totdat je ze niet meer hebt. Dit is heel lean six sigma, en wordt heel lean een BMI onder de 20. Waarom zijn we wel panisch over Poetin met een hand op de gaskraan, maar niet voor andere despoten?

Ze bepalen straks met welke antibiotica, pesticides, insecticide en fungicide ons eten wordt gemaakt. Welke prijs we moeten betalen, wellicht politiek en niet zo zeer financieel. Ze bepalen ook wat we ervoor terugkrijgen, of we er iets voor terugkrijgen.

Wie niet chantabel wil zijn, moet zaaien wat die wil oogsten.