Geenstijl

Best een prikkelend artikel eigenlijk door universiteit docent dr. Dan Hassler-Forest Media Studies uni Utrecht, maar toch wel echt even een aantal kanttekeningen.

Getiteld ‘The Lion King’ is a fascistic story. No remake can change that is dit zo'n beetje de strekking:

"Bad as it is that the powerful are presented as inherently superior to all other species, things get substantially worse once the hyenas are introduced. (...) They transparently represent the black, brown and disabled bodies that are forcefully excluded from this fascist society. Noticeably marked by their ethnically coded “street” accents, the hyenas blatantly symbolize racist and anti-Semitic stereotypes of “verminous” groups that form an inherent threat to society.

Just as fascist leaders constantly pinpoint specific groups they seek to villainize and cast out from “natural” society, the film’s heroes are preoccupied with keeping their kingdom free of contamination by undesirable elements (...). With these elements in place, the film’s plot centers on what happens when the “natural” supremacy of traditional patriarchal rule is interrupted. Simba’s final ascent to the throne, his masculine roar returning Scar’s dystopia to its Edenic natural state, is nothing less than the Führer Principle at work: the idea that those we entrust with positions of leadership are blessed with a natural, even divine superiority."

Dat De Leeuwenkoning een dierlijke natuurlijke hiërarchie al antropomorfiserend verheerlijkt klopt natuurlijk wel gewoon. Het is alleen niet helemaal eerlijk dit dan weer meteen fascisme te noemen, want het is overduidelijk gewoon een verlichte absolute monarchie en het zijn juist Scar en z'n hyena's die expliciet als nazi's (en een heel klein beetje islam) afgeschilderd worden. En dit afdoen met louter "the explicit Nazi iconography serves primarily to distract us from the heroes’ own fascism" is echt een extreem zwaktebod.

**De Leeuwenkoning gaat niet over de ideale staatsvorm
**Maar daar gaat het niet om, want De Leeuwenkoning is in essentie geen verhaal over hoe een menselijke maatschappij georganiseerd dient te worden. Het verhaal is een antwoord op twee vragen: 

1- Welke individuele eigenschappen stellen iemand optimaal in staat het archetypische (eeuwig bestaande) landschap van chaos, harmonie en tirannie te navigeren?
2- Langs welke route vindt en integreert iemand die eigenschappen?

Dit proces is wat Carl Jung "individuatie" noemt.

**Wat is het archetypische landschap?
**Als je het leven op het allerhoogste abstractieniveau bekijkt, dan bestaan er zowel innerlijk, relationeel en maatschappelijk drie modi. In het midden: harmonie, even fragiel als zeldzaam en vergt uiterste zorg door alle partijen. Schiet deze zorg tekort, dan vervalt harmonie tot chaos of verwordt het tot tirannie. In beide richtingen gaat dit gepaard met tragedie, en kwaadaardigheid, zowel in uzelf als in anderen.

Dan rijst de vraag: wie of wat is optimaal in staat dit archetypische landschap te navigeren, optimaal het hoofd te bieden aan kwaadaardigheid en tragedie en optimaal in staat harmonie te herstellen of bewaken.

Het antwoord op die vraag vertelt de mensheid zichzelf eigenlijk al sinds de oudste verhalen. De persoon die in verhalen wereldwijd verschijnt als de optimale contender is de archetypische held. In onze moderne tijd: Maximus, Aragorn, Wallace, Leonidas, Spartacus, Jon Snow... Simba, dat werk.

Maar wat zijn hun eigenschappen? Nou, dat weten we eigenlijk instinctief. We kunnen in bijna elke situatie raden hoe zij zouden reageren of handelen.

**Individuatie
**Al die figuren belichaamden het archetypische heldendom al vanaf het begin van het verhaal. Simba niet. Na zijn door Scar aangeprate schuld voor de dood van zijn vader en daaropvolgende verbanning uit het koninkrijk, werd hij de antithese van een koningszoon. Een leven zonder zorgen of consequenties volgde, Hakanama Tata noemen ze dat in het Swahili.

Maar hij ontliep zijn lot, namelijk: zijn verleden onder ogen komen en de tot tirannie verworden harmonie herstellen. 

Hoe word je de persoon die daartoe in staat is? De verhalen en mythes van de mensheid, waarin de uitgekristalliseerde antwoorden op extreem complexe vragen in liggen besloten, geven een vrij eenduidig antwoord. Die sleutel vind je in de onderwereld, daar waar je het minst wil kijken, op de plek die je het meest beangstigt en je waarschijnlijk niet zult overleven.

Zie Gandalf the Grey die de onderwereld in valt en na zijn gevecht met de Balrog sterft, en als Gandalf the White herboren wordt. Zie Pinokkio die op de bodem van de oceaan zijn vader uit de buik van Monstro redt, sterft, en daarna als real boy herboren wordt. Zie Christus die aan het kruis sterft en transfigured and radiant **terugkomt.

Simba sterft niet, maar de onderstaande sleutelscene van de hele film is een variatie op hetzelfde thema: hij daalt via een onderwereld-achtig mangrove af naar het laagste punt, ziet daar voor het eerst dat de vader-god in hem voort leeft, en dat het zijn lotsbestemming is de geest van 'the great ancestral father' in zijn eigen persoon én leven te manifesteren.

En dat is individuatie: in een steeds dichtere baan om het archetypische ideaal leven, omdat dit de optimale manier is om het archetypische landschap te navigeren. Oftewel, de optimale manier om (uw eigen) kwaadaardigheid en tragedie het hoofd te bieden, en chaos en tirannie tot harmonie te herstellen. 

En dat is de centrale boodschap van de Leeuwenkoning. Maar laten we ons inderdaad vooral druk maken om de hyena's die "transparently represent the black, brown and disabled bodies that are forcefully excluded from this fascist society".  Zo'n duiding is gewoon pure kwaadwillendheid. Ergens hoopten we nog, gezien de auteurs onderstaande tweet, dat het deels high level trolling was, maar we vrezen dat de "cultural theorist" het meent.