Geenstijl

Politici en managers denken dat negen vrouwen samen in staat zijn in een maand een zwangerschap af te ronden, maar zo werkt het niet.

Philips waarschuwde voor een gebrek aan ingenieurs & technici, iets waar ze in de bouw al achter waren. De datacenters rond de Amsterdam Internet Exchange kunnen niet meer uitbreiden, omdat er geen ruimte op het elektriciteitsnetwerk is. In Drenthe & Groningen mogen geen zonneparken gebouwd worden, vanwege hetzelfde capaciteitsprobleem. Problemen die dankzij ambities richting big data, online dienstverlening en duurzame energie alleen maar erger worden.

Hoe fragiel onze maatschappij is, werd afgelopen zondag duidelijk met Schiphol. Tennet sloot na middernacht twee ondergrondse hoogspanningsleidingen af vanwege kortsluiting. Nota bene: dit waren geen kabels naar Schiphol zelf, maar het schakeleffect was genoeg voor een kleine verstoring in de rest van het netwerk. Uren later, einde van de nacht, werd duidelijk dat de incheckbalies nog steeds niet goed functioneerden. 

Afritten van de snelweg werden gesloten en treinen stopten niet meer op Schiphol. De burgemeester werd gepasseerd, en mensen liepen met de rolkoffer op en langs de snelweg. De kudde was niet te stoppen, Schiphol wel. Het was de tweede grote storing bij de nationale luchthaven, kenners verwijten een verouderd foutgevoelig systeem dat struikelt over minuscule stroomstoringen. 

\

Het VUmc deed het eind 2015 een stuk minder subtiel. De kritieke systemen zaten in de kelder. Een gebroken hoofdwaterleiding zorgde ervoor dat alles uitviel, herstel werd onmogelijk en patiënten werden via de trap uit het ziekenhuis getild. Gebrek aan ingenieurs in de top leidt tot onvergeeflijke technische fouten. 

Maandag heeft Tennet een Emergency Alert afgegeven dat de systeemreserves waren uitgeput. De windmolens en zonnepanelen leverden minder dan verwacht, en verbruikers deden meer verlichting aan. Een fout weerberichtje. Tennet sommeerde binnenlandse centrales meer te leveren, en deed uiteindelijk noodaankopen van elektriciteit in het buitenland. 

Deze bijna-ramp heeft een structurele oorzaak en schiet een groot gat in de plannen van Wiebes. Er wordt gekeken naar de kostprijs van groene energie en naar de jaarlijkse capaciteit, maar de wispelturigheid wordt verwaarloosd. Windenergie is duurzaam, maar levert alleen energie als het normaal waait. De natuur bepaalt per seconde de opbrengst. Dat is aanbodgestuurde energie. 

De maatschappij is verslaafd aan een vraaggestuurde energie. U plugt uw telefoon, laptop of auto in, en die moet direct met spoed volledig worden opgeladen. Uw vraag is leidend. De wasmachine moet direct starten, de warmtepomp moet onafgebroken draaien om zo snel mogelijk de gewenste temperatuur te halen. Terwijl die noodzaak meestal ontbreekt. 

Netstabilisatie zit nog volledig aan de aanbod-kant. Tennet zag dat er te weinig werd aangeboden, en de enige reactie is noodproductie. Niet een bericht aan intelligente verbruikers om even te pauzeren, de energievraag werd niet bijgestuurd. Bij een energietransitie, hoort ook een overstap naar een meer aanbod gestuurd verbruik. 

Bijvoorbeeld een auto die het opladen gedoseerd pauzeert om te genieten van overschotten, omdat die toch maar een uur hoeft te laden en daar de hele nacht de tijd voor heeft. Die wasmachine kan proberen direct het water te verhitten, of online doorkrijgen wanneer het uitkomt. Innovatie op dit punt van de energietransitie blijft uit, de Pavlov-reactie is louter een fossiele oplossing.

In 2012 en 2013 zijn tien gasturbines gebouwd die snel kunnen schakelen om wisselingen in duurzaam energieaanbod te kunnen opvangen. Eigenlijk is voor ieder windmolenpark een gascentrale of een batterijbank nodig om gaten op te vangen. De gascentrales wilde Wiebes sluiten, over een batterijbank heeft niemand hem gehoord.

Het kabinet gaat er ondanks vanuit dat de gaskraan gewoon dichtgaat. Gaat er ook vanuit dat door langzamere en verminderde winning direct het aantal aardbevingen en de sterkte daarvan zal dalen. Daarom is het project om woningen te verstevigen grotendeels geschrapt. Waar Wiebes de Groningers duidelijkheid beloofde, komt hij met dromen en de hand op de knip.

Een overstap van makkelijk Groningsgas naar buitenlandsgas geeft een noodzaak tot fabrieken die stikstof bijmengen, of tijdelijk een dubbel gasnet. Eentje met verbruikers van laag calorisch gas, en de ander voor hoog calorisch gas. Dat is een gigantische operatie om leidingen in de grond te trekken en vervolgens bij overstappers onder andere gasbranders te wisselen.

Een overstap van makkelijk Groningsgas naar warmtepompen en duurzame energie geeft een enorme extra belasting van het elektriciteitsnet, dan kan ook de straat open zodat eindverbruikers een zwaardere aansluiting krijgen, maar ook op regionaal en landelijk niveau mag het hoogspanningsnetwerk fors worden uitgebreid.

Mochten ooit de euro's gevonden zijn en de politieke wil is er, dan zijn de mensen er niet. Goede technici hebben niet alleen een lange opleiding nodig, maar ook ervaring in het werkveld om installaties te bouwen die dertig jaar meegaan. Politici en managers denken dat negen vrouwen samen in staat zijn in een maand een zwangerschap af te ronden, maar zo werkt het niet.

De technische sector heeft ook last van een imagoprobleem. Door het gebrek aan personeel ontstaat een enorme werkdruk. Er zijn al installatiebedrijven die de week starten met een planning die niet mag volgens de arbeidstijdenwet en daarbovenop bij fouten en tegenslagen “overuren” maken. Parttime vacatures zijn zeldzaam. Alleen mondige techneuten krijgen goed betaald.

Het wordt tijd dat niet alleen scholen eerlijk informeren over baankansen, maar ook dat bedrijven openlijk communiceren over salarissen.