Geenstijl

De feestdagen zijn een rare combinatie van mensen die tot het nieuwe boekjaar moeten wachten op zorg en mensen die zich volvreten ten einde ook in de wachtrij te komen. Aan de ene kant een vrij gevoel en marktwerking, via de achterdeur een planeconomie die tekortschiet.

Politiek gevoelige zorg aan bijvoorbeeld kinderen met taaislijmziekte werd uiteindelijk tegen iedere prijs geaccepteerd door afpersing. Het zou volgens Vertex € 170.000 per jaar per patiënt moeten opbrengen, voor iets dat een apotheker voor € 20.000 per jaar kan maken. 

Dit medicijn is mede ontstaan door hulp en investeringen vanuit de patiëntgemeenschap. Dan zou je verwachten dat ze iets terugkrijgen. Dat is ook gebeurd. De Cystic Fibrosis Foundation verkocht in 2014 voor 3,3 miljard de royalty’s. Daar hebben de 750 Nederlandse patiënten natuurlijk niets aan.

Binnen de thuiszorg moest 1 op de 5 aanbieders ouderen weigeren omdat er te weinig zorg was ingekocht. Verzekeraars willen graag dat zorgverleners onbetaald doorleveren, alleen is een thuiszorginstelling financieel gezien een veredeld uitzendbureau wat dan failliet gaat. 

Bij zorg die wat meer in de taboesfeer zit, niet sexy genoeg voor een volksopstand gaat het mes er stevig in. De eerste patiëntenstop voor Prinsjesdag, die als een olievlek door Nederland trok. Terwijl er 288 miljoen onverwacht niet besteed werd, openen de verzekeraars de frontale aanval. Midden in de vuurlinie blijven de zwakste in de samenleving zonder hulp achter.

Voor de behandeling betaalt de patiënt via de basis & aanvullende verzekeringen, werknemer- & werkgeversbijdragen en belastingen, tijdens de behandeling via eigen bijdragen en na de behandeling een rekening voor het eigen risico. De inning is een rookscherm. Totaal bijna zes duizend euro per Nederlander, een kleine honderd miljard per jaar. Het is vreemd dat over zo veel geld, zo weinig ministers gaan en zo weinig gedebatteerd wordt.

Omzetplafonds

Met de fiat van de minister kopen de grote vier zorgverzekeraars te weinig zorg in, samen hebben zij 89% van de markt. Of u deze maanden minder spoedeisende zorg kunt krijgen, ligt aan de afspraken die uw verzekeraar gemaakt heeft. In de reclame staat keurig dat het ziekenhuis om de hoek gecontracteerd is, maar niet voor hoeveel patiënten.

Vorig jaar was er een pompeus debat over de vrije artsenkeuze, een Tweede Kamer die het liet sneuvelen, een Senaat die ingreep en gelukkig bestaat het nog in theorie. 

Aan de ene kant wordt de consument beloofd dat die zelf een ziekenhuis mag kiezen, maar als dat ziekenhuis goed is en het daardoor druk heeft, moet u wachten tot volgend jaar, of wordt u bemiddeld naar een ziekenhuis met krekels in de wachtruimte. Het ene ziekenhuis in de problemen door onbetaalde behandelingen, het andere door de lage bezettingsgraad.

Uitgeperst

De zorgsector draait gemiddeld 0,99% rendement. Een kwart is financieel ziek. Verzekeraars hadden besloten in te teren op de overmatige reserves, maar werden verrast door nieuw toegelaten peperdure medicijnen. Volgens de DNB zijn aanvullende zorgverzekeringen niet winstgevend genoeg. Op die financiële basis kunnen beiden geen reserves opbouwen of geld lenen om investeringen mee te doen.

Zouden partijen op gelijke voet kunnen onderhandelen, dan verwacht je dat de partijen in gelijke mate winstgevend zijn. Immers, de buit wordt gelijk verdeeld. De praktijk is anders. Eigenlijk zit alle winst bij de farmaceutische industrie, daarna mogen ziekenhuizen en verzekeraars elkaar de tent uitvechten. 

Het zwarte schaap

Farmaceuten zijn monopolisten die dankzij patenten een prijs kunnen neerzetten, die patiënten, zorgverleners en verzekeraars moeten slikken. Toen Martin Shkreli een medicijn vijftig keer zo duur maakte, deed hij iets wat in de sector gebruikelijk is. Normaal wordt het verhuld door direct de hoofdprijs te vragen. 

Een andere idee van hem maakte hem gevaarlijk voor de sector. Hij wilde stoppen met winstuitkeringen en “marketing” om alles terug te investeren in onderzoek, om daarmee maximale groei te hebben, ten koste van concurrenten. Andere bedrijven zouden moeten volgen, om marktaandeel te behouden, iedereen zou zijn melkkoe kwijtraken. 

Zorgboete

Dat Nederland veel geld kwijt is aan het importeren van medicijnen is ook te zien als straf. Een westers land zou haar fair share aan onderzoek moeten doen, daarmee zelf ook medicijnen moeten ontwikkelen en schathemelrijk worden aan de export aan andere westerse landen, om daarna als aflaat een deel gratis weg te geven aan ontwikkelingslanden.

Medicijnen zouden voor onze samenleving een welkome inkomstenbron moeten zijn, in plaats van een oncontroleerbaar gat in de begroting. Mark Rutte had de mond vol over innovatie en een kenniseconomie, maar waarom lopen we achter en betalen we daarvoor de hoofdprijs?

Dat medicijnen tegen bijna iedere prijs worden aangekocht geeft ook perverse prikkels. Medicijnen die het euvel daadwerkelijk oplossen zijn minder waard. Medicijnen die niet-patenteerbaar zijn zelfs waardeloos. Er is eigenlijk geen geld om academisch onderzoek te herhalen, waardoor peer review en andere waarborgen ontbreken.

Terwijl hoofdlijnen verkeerd gaan, zijn we bevangen door fictieve keuzes tussen verzonnen entiteiten. Nederlanders betalen gemiddeld 100 euro te veel voor hun zorgverzekering ten opzichte van de goedkoopste. Ten opzichte van een goed werkend en exporterend systeem is de schade veel groter. 

Opzeggen kan nog twee weken.