Geenstijl

Bijles op Zondagavond!

Over het onderwerp socialisme kan veel worden geschreven. Dit kan op een zeer complexe manier gedaan worden, door kapitaalsallocatie, prijsmechanismes, de multiplier, trickle down effect, Laffer-curve, MMT en dergelijke erbij te halen, maar het kan ook simpeler worden weergegeven. Zo kwam vorige week het bericht in het AD dat kinderen van rijke ouders niet meer op bijles moeten want dat maakt het verschil met de kinderen van niet rijke ouders groter en dat maakt kinderen kapot!

Dus het idee is om kinderen van rijke ouders (lees ouders die in hun kind willen investeren) de privé-bijlessen te ontzeggen. Als er iets moet gebeuren op gebied van bijles, dan moet dat via de school zodat elk kind er toegang tot heeft. Impliciet betekent dit, omdat als de scholen dit door het lerarentekort niet kunnen, dat geen enkel kind bijlessen zal krijgen. Nog even los hoe de overheid zo’n bijlesverbod zou moeten handhaven, geeft het wel de meest simpele en duidelijke omschrijving van socialisme: gelijkheid op het laagste niveau.

Wat dat betreft kan je socialisme vergelijken met de zwakste schakel in de ketting, en daarmee het maximale niveau van de rest bepaalt. Als Nederlandse kinderen van “rijke” ouders geen bijles meer mogen krijgen, dan zal de verdienkracht en de concurrentiekracht van Nederland achteruit hollen. De economische taart zal dan kleiner worden omdat andere landen hun kinderen wel op het hoogst mogelijke educatieve niveau brengen.

En dit gaat een samengesteld effect hebben. Net zoals een spaarrekening rente op rente genereert, of een investering rendement op rendement, brengt het investeren in kinderen ook een samengesteld rendement op. Waar “gelijkheid op het laagste niveau” de simpele beschrijving is van socialisme, is het uitstellen van consumptie om te investeren in de toekomst om zodoende rendement op rendement te scoren, de eenvoudige beschrijving van kapitalisme.

Dit is ook de reden dat de “rijken” steeds rijker worden ten opzichte van de niet rijke medemens; zij maken investeringen (in aandelen, obligaties, vastgoed, zelfeducatie, de eigen gezondheid, etc.) die uiteindelijk samengestelde positieve effecten sorteren (overigens speelt de ECB en andere centrale banken bij toenemende vermogensongelijkheid een kwalijke rol!). Het verschil met mensen die dit in mindere mate of geheel niet doen, wordt dan inderdaad alsmaar groter naarmate de tijd vordert. Dat is vooral te zien aan de inkomens- en vermogensongelijkheid.

Echter, dit is een zeer slechte manier om te bepalen of een land goed of niet goed in elkaar steekt. Allereerst is niet alles in de ongelijkheiddiscussie gerelateerd aan inkomen en vermogen. Zo zijn er genoeg niet rijke ouders die investeren in hun kinderen; zo zijn er genoeg mensen die beslissen niet meer te roken en niet zo vaak friet (ofwel wat de echt arme medemens patat noemt) te consumeren en die wel nieuwe dingen leren in plaats van The Voice te bekijken. De oorsprong van succes op zowel inkomen als vermogen is voor een groot deel bepaald door het gedrag van personen. Een verbod op bijlessen (investeren in het kind) is dus een directe aanval op goed gedrag en een bonus voor fout gedrag; het negeert de oorzaken van inkomens- en vermogensongelijkheid en geeft aan dat er liever gefocust wordt op de symptomen.

En natuurlijk, als iemand meer inkomen genereert, kan deze persoon ook meer investeren (wederom is de keuze dus investeren in plaats van consumeren; zowat elke niet rijke medeburger loopt wel met een I-Phone rond, heeft Netflix, draagt NorthFace kleding, en dergelijke, maar is wel verbaasd als hij niet zo ver komt als diegene die dit allemaal niet doen of pas doen na investeringen te hebben gedaan!). Iemand met een hoger inkomen, kan dus meer geld overhouden om te investeren en dus meer vermogen opbouwen.  Als een rijk persoon EUR 100.000 verdient en een niet rijk persoon EUR 50.000 en beiden verdubbelen hun inkomen omdat de economie verdubbelt (u weet wel, door voornoemde investeringen in educatie, waardoor de productiviteit omhoog schiet etc.), dan is de inkomensongelijkheid gestegen van 50K naar 100K! Oh wat vreselijk! Het feit dat de niet rijke persoon zijn inkomen heeft verdubbeld, wordt in deze ongelijkheidsdiscussie dus vergeten!

En als deze inkomenstoename wordt geïnvesteerd, door beiden, dan zal het verschil in vermogen toch steeds meer oplopen. En mocht de niet rijke persoon in dit voorbeeld zijn inkomenstoename van 50K niet of in mindere mate investeren dan de andere persoon, dan wordt het vermogensverschil nog groter. Maar de totale economische taart wordt hoe dan ook groter (had alleen nog groter kunnen zijn); armoede daalt en steeds meer mensen kunnen zich spullen en diensten veroorloven die voorheen voor hen onbereikbaar waren. Zelfs de allerarmste medemens profiteert mee, want die groeiende taart zorgt ervoor dat de AOW en andere uitkeringen betaald kunnen worden, dat de gezondheidszorg grotendeels wordt vergoed, dat er scholen worden gefinancierd, dat er meer banen worden gecreëerd, en zo verder.

Maar nogmaals, socialisme maalt niet om de grootte van de taart; het staart zich vooral blind op de verdeling van de taart. En in dat blindstaren, is zelfs het meer taart produceren dan een ander, al een probleem wat aangepakt dient te worden! Het is de religie van afgunst en het per se willen ingrijpen in andermans leven. Als socialisme zich zou beperken tot wat herverdeling (nog geen voorstander van overigens), maar tegelijkertijd wel het groter maken van de taart zou steunen, dan zou het een stuk beter verteerbaar zijn. Maar meer en meer wordt de creatie van de taart niet eens afgewacht en worden de hogere prestaties in de kiem gesmoord. Nu dus met de wens bijlessen voor de kinderen van rijke ouders te verbieden.

Een Milei in Nederland (zonder al dat theatrale althans) zou niet misstaan…