Geenstijl

Door Arthur van Amerongen

(Tevens StamCafé)

Geert D. Dales (Doetinchem, 5 maart 1952) was voor de VVD wethouder en locoburgemeester in Amsterdam en burgemeester van Leeuwarden. Van 2018 tot 2020 was Dales landelijk voorzitter van de partij 50PLUS. Onder de verzameltitel ‘Rechtse privileges voor een linkse burgemeester’ schreef hij in 2022 en 2023 een reeks artikelen over de opmerkelijke handel en wandel van burgemeester Femke Halsema van Amsterdam.

Dales: “Zonder het me op dat moment te realiseren bleek het de opmaat naar een boek dat gaat over gedrag van mensen die op enig moment op het pluche belanden en met macht worden behangen. Toen die rode draad zichtbaar werd besloot ik de research te verbreden en te verdiepen, en een poging te doen antwoord te geven op de vraag: klopt het dat macht corrumpeert? Denk daarbij niet alleen aan grote corruptie of geweldsmisbruik, maar ook aan buitenissig gedrag, het verdraaien van de waarheid of ronduit liegen, het toeëigenen van voordelen of misbruik van faciliteiten. Daarbij dient de burgemeester van Amsterdam als case-study.” Dales’ spraakmakende bevindingen verschijnen in mei 2024 in het boek Het pluchevirus; wat burgemeester Halsema ons leert over de mores van de macht.

De pose en de geveinsde empathie van Halsema

Dales: “De termijn van Halsema loopt af en ze moet worden herbenoemd voor een nieuwe termijn van zes jaar. Dat wil ze. Zo’n herbenoemingsprocedure is een gewone sollicitatieprocedure. Iedereen kan solliciteren, maar niemand doet dat natuurlijk in dit geval. Die procedure begint in het voorjaar, ik denk in maart. Rond mei zal ze worden herbenoemd. Ik ben al een poosje bezig met Femke Halsema. Het gaat mij niet zozeer om haar, maar om het systeem dat bepaald gedrag mogelijk maakt. Hoe komt dat, waarom doen mensen dat? Altijd die pose, dat fake gedoe, de geveinsde empathie, het verhullen van ongemakkelijke waarheden, het verkopen van leugens. Persoonlijk ken ik Halsema amper. Heb haar slechts enkele keren ontmoet. Ik vond haar aardig, intelligent en geloofwaardig maar sinds zij op het burgemeesterspluche zit is ze veranderd. De eerste keer dat mij haar opmerkelijke handel en wandel opviel, betrof haar deelname aan het debat over wat ‘energiearmoede’ is gaan heten. De grote problemen die velen in Amsterdam (en elders) kregen toen door de Oekraïne-oorlog de gasprijzen skyhigh gingen.”

Dales op zijn website:

Op vrijdag 16 september 2022 sprak burgemeester Halsema op de lokale tv-zender AT5 in het programma ‘Gesprek met de burgemeester’ over de schrijnende energiearmoede die grote aantallen inwoners van haar stad momenteel treft. Vol empathie sprak ze over de ernst van de situatie en de noodzaak om als gemeente de helpende hand te reiken. Korte interviewtjes met burgers in nood leidden telkens tot een bezorgd-meelevend kijkende burgemeester. Het huilen stond haar ogenschijnlijk nader dan het lachen. Ik geloof best dat het de burgemeester ernst was en dat zij oprechte zorgen heeft. Welke burgemeester heeft die niet? Toch voelde het ongemakkelijk in de wetenschap dat zijzelf nul euro energielasten draagt en daarmee geen energiearmoede maar energierijkdom scoort. Dan klinken woorden van zorg en medeleven al gauw hol en hypocriet.

loon in natura

Voor haar omvangrijke woning in een oud pand is een maandelijkse energiekost van minstens 500 euro, zo niet het dubbele, zeer plausibel. Halsema’s voordeel beloopt dus minimaal 6000 euro per jaar. Netto in de tas. Bij AT5 werd ze daarover bevraagd, naar aanleiding van mijn publicatie ‘Volk betaalt energierekening Halsema die zich zorgen maakt over energiearmoede volk’. Enigszins in verlegenheid gebracht betoogde de burgemeester dat ze wel degelijk energiekosten betaalt. Die zitten naar haar zeggen inbegrepen in de 18% van de bruto wedde die zij betaalt voor het wonen in de ambtswoning aan de Herengracht. Daarna boog ze het gesprek snel om naar algemeenheden over nut en noodzaak van ambtswoningen. Wat haar betreft een discussie waard. De dienstdoende junior-interviewer belandde in het bos en vroeg niet door. Halsema’s stelling over die 18% is onjuist. In een circulaire van het ministerie van BZK over de rechtspositieregeling voor burgemeesters wordt expliciet gesteld dat het gaat om een bijdrage in de ‘kale huur’, ‘dus de woonkosten zonder gas, water en elektriciteit, e.d.’. Gezien Halsema’s bewering dat ze energie betaalt via de huurbijdrage ontstaat de indruk dat zij verzuimt het genoten voordeel op te geven bij haar belastingaangifte. De door mij geraadpleegde fiscaal jurist Mr. Marco Bik van ‘Jongbloed Fiscaal Juristen’ te Enschede is heel stellig: als de werkgever (wat de gemeente Amsterdam voor de fiscus is voor de burgemeester) energie en water betaalt geldt dat als loon in natura waarover belasting verschuldigd is. Het moet dus worden opgegeven bij de aangifte inkomstenbelasting. Wie dat niet doet pleegt een fiscaal delict. Ik zeg niet dat ze het opzettelijk doet. Misschien heeft ze geen idee. Maar dit is wel hoe het zit. En het is nog maar een van een reeks feiten waar ik, al gravende, op stuitte.

Dales: “Hoe dieper ik erin dook, hoe meer opmerkelijke dingen ik zag. Neem haar buitenhuis van een dikke zeven ton in Holysloot. Aangeschaft omdat ze privacy wilde. Ik ben er naar toe geweest, heb aan de bel getrokken. Niemand thuis, maar al gauw werd mij bekend dat haar (ex-)man er woont. Een jaar voordat ze zelf bekend maakte gescheiden te zijn, wist ik al van het separate leven. Waarom is een burgemeester daar niet open over? Via haar woordvoerder heb ik twee keer gevraagd of Femke Halsema behoefte heeft mijn teksten te zien, ter vermijding van evidente onjuistheden. Lijkt me correct. Ik zit nog steeds op antwoord te wachten en zal nog een poging doen voordat het boek uitkomt. Sommige dingen hebben me dermate verbaasd dat ik haar graag wil vragen naar de beweegredenen. De gebeurtenissen rond dat tweede huis horen zeker tot die verbazingwekkende kwesties. Maar ook allerhande fiscale aspecten van de bewoning van Herengracht 502, van een ander kaliber dan dat loon in natura wegens gratis stoken. Wist zij dit allemaal?

Het pluchevirus

Een van de hoofdstukken in mijn boek gaat over de gedienstige entourage van een machthebber. Knipmesgedrag. Gebrek aan tegenspraak. Geen correctie van ontsporingen, waardoor het steeds erger wordt. Kritiekloze pers. De lokale media in Amsterdam gedragen zich als ‘Her Mistress Voice’. Ik heb al menigmaal over opmerkelijke feiten gepubliceerd, maar afgezien van De Telegraaf is er geen medium dat er iets mee doet. Terwijl ik een liegende burgemeester in een live-programma van AT5 toch tamelijk opmerkelijk vind. Misschien wordt het na mijn boek anders. We gaan het zien. Mijn inzet is trouwens helemaal niet om Halsema lastig te vallen. Het boek gaat over het systeem waarbinnen een pluchezitter in bepaald gedrag vervalt. Alsof er een virus in dat pluche rondwaart. Het pluchevirus.

Extreem-links Amsterdam

Amsterdam is extreem-links en de burger merkt dat ook. Bijvoorbeeld aan het doorgeslagen verkeersbeleid. ‘Amsterdam Autoluw’ heet het. Zelf heb ik geen auto en ben een OV-fan en fietser. Mij raakt het niet. Maar die palen, de knip, parkeertarieven die geen gewone burger nog kan betalen en nu 30 kilometer rijden op brede wegen waarop geen fietser zich bevindt. Wie verzint dat?

Het linkse stadsbestuur wijdt, gesteund door een linkse raadsmeerderheid, oeverloze debatten aan allerhande woke en politiek-correcte kwesties en geklets over bruggen of kabelbanen over het IJ. Intussen wordt er amper nog een huis gebouwd, zitten tienduizenden Amsterdammers in zwaar beschimmelde woningen en moeten Joden links en rechts over hun schouder kijken of de straat veilig is.

In mijn wethouderstijd was Amsterdam ook links en was er amper een ambtenaar te vinden die geen lid van de PvdA was. Over loyaliteit naar mij als VVD-wethouder had ik overigens helemaal niets te klagen, noch over de politieke neutraliteit van het ambtenarenapparaat. Dat is nu wel anders, na jarenlang beleid waarin niet ‘competentie en capaciteit’ maar ‘gender en kleur’ de boventoon voeren bij de selectie. Ik ben wethouder Personeel & Organisatie geweest, ruim twintig jaar geleden. De discussie ging toen vooral over het feit dat er te weinig vrouwen waren in leidinggevende functies. Dat was ook zo en daar is wat aan gedaan. Diversiteitsbeleid was zorgen voor een enigszins evenwichtige weerspiegeling van de Amsterdamse bevolking. Daar zat geen enkele politieke connotatie aan vast. Dat is nu wezenlijk anders.”

De VVD

In 1998 werd ik lid van de Amsterdamse gemeenteraad. Voor die tijd was ik niet politiek actief. Ik werd toen vijfde op de lijst. Niet lang daarna was ik fractievoorzitter en vervolgens wethouder. VVD had toen negen of tien zetels in de raad. Nu nog vijf of zoiets. De partij zit ook niet meer in het stadsbestuur. Dat was lang ondenkbaar. Na het wethouderschap werd ik burgemeester in Leeuwarden. Op een dag belde Rita Verdonk. Ze wilde zich kandideren voor het leiderschap van de VVD en verwachtte mijn steun en deelname in haar team. Ik zei dat mijn steun uitging naar Mark Rutte. Binnen een halve minuut hing ze op. Nooit vergaf ze het mij. Als lid van de Adviescommissie Vreemdelingenzaken kwam ik haar regelmatig tegen en kreeg dan de cold shoulder. Pas toen we elkaar een jaar of twee, drie geleden tegenkwamen bij een TV-programma, deed ze weer leuk en aardig.

Thierry Aartsen, de ideale leider van de VVD

Mark Rutte heeft het lang goed gedaan maar ook hij raakte besmet met het pluchevirus. Zijn leugens over Omtzigt vond ik een dieptepunt. Wil de VVD nog relevant blijven, dan moeten ze zo snel mogelijk van Dilan Yesilgöz af zien te komen. Zij heeft zichzelf en de VVD-top in een onmogelijke positie gemanoeuvreerd. De meerderheid van de VVD-achterban is voor een coalitie met de PVV. Zelf zou ik Thierry Aartsen politiek leider hebben gemaakt. Prototype VVD’er. Gezond rechts en redelijk in zijn opvattingen. Zit ontspannen in zijn vel. Joviaal. Niet bang. Vatbaar voor argumenten. Ik ken hem niet persoonlijk, maar denk dat hij een leuke bargast is. Net als ik. Mijn gevoel zegt dat Geert Wilders na een tijd informeren de boel laat ploffen en gaat voor vijfenvijftig zetels bij nieuwe verkiezingen. Hij heeft vermoedelijk een intense hekel aan Pieter Omtzigt met zijn grondwettelijke verhalen en betweterij. De weerzin van NSC fractieleden zal aanvoelen als een belediging. Wilders vergeet nooit iets. En rancune is hem niet vreemd. Mijn voorspelling is een nieuwe stembusronde.

Ik hoef me niet meer in te likken

Ik heb ongeveer een half jaar geleden een Twitter-account aangemaakt. Had daar eigenlijk nooit zin in. Ik dacht, laat het ik nu toch maar doen, want het vergroot mijn netwerk als mijn nieuwe boek uitkomt en je steekt er altijd wat van op. Er valt ook veel te lachen. Bij de reacties zie ik een substroom van mensen die het slecht kunnen verdragen dat ik niet meedoe met de groep waartoe ik geacht word te behoren. Zeg maar de ‘bestuurlijke elite’. Mensen die met elkaar chique lopen te doen en van die even risico- als zinloze tweets posten als ‘Goed interview met Pietje Puk in de NRC’. Ik ben natuurlijk heel lang onderdeel geweest van de bestuurlijke elite, als directeur van een groot cultuurfonds, als wethouder en locoburgemeester van Amsterdam, als burgemeester van Leeuwarden, als hogeschoolbaas en lid van allerhande commissies, comités, besturen en raden van toezicht. Sommigen zeggen naar aanleiding van bepaalde tweets dat ik ‘diep gezonken’ ben. Hahaha. Ik gebruik wel eens straattaal - deed ik trouwens altijd al- en draai niet om de dingen heen. Ik hoef me niet meer in te likken, ben totaal autonoom en daar kunnen sommigen slecht tegen. Die kapittelen me. Negeren me. Nodigen me niet meer uit. Dat werk. Misschien voelen ze zich er goed bij. Mij raakt het niet. De tijd ergens per se bij te willen horen ligt al lang achter me.

Ik heb altijd veel dingen die ik zag in de ‘betere kringen’ belachelijk gevonden. Dan kwam ik bij de koningin, en dan zat ik haar te bekijken en dacht: dit is toch een krankzinnige toestand en ik zit daar nu middenin. Tegelijkertijd praat ik met die mevrouw, leuk en aardig, ik ging natuurlijk geen gekke dingen zeggen. Zij kan er ook niks aan doen. En ik moest mijn rol spelen. Anders krijg je niets voor elkaar.

De vreselijke Jan Nagel maakt alles kapot

Na mijn laatste verdienbanen heb ik nog allerlei, grotendeels onbezoldigde baantjes gehad. Lid van de raad van toezicht van dit en dat. Op een zeker moment had ik er geen zin meer in. Binnenkort word ik 72. Ik ben gezond, vrij, heb een fantastisch huwelijk. Speel twee, drie uur per dag piano. Kan doen en laten wat ik wil. Rijk ben ik niet. Genoeg om van te leven heb ik wel. Ik heb het nog één keer geprobeerd met 50PLUS. Henk Krol en ik waren goed op dreef. Tien zetels in de peilingen. Jammer dat alles door die vreselijke Jan Nagel kapot is gemaakt. Het had gekund. Maar nu is het over en uit. Mijn echtgenoot zou het ook niet meer pikken als ik zoiets nog een keer zou doen. ‘Wat moet je daar?’ vroeg hij mij dikwijls over 50PLUS. Na de neergang van die club kreeg ik uiteraard te horen: ‘Ik had je gewaarschuwd…’ Hahahaha. En zo was het.”