Geenstijl

Anderhalfduizendmiljard euro is een te ongrijpbaar bedrag voor collectieve verontwaardiging

Het zal de lezer niet ontgaan zijn dat de Eerste Kamer akkoord is gegaan met de voorstellen omtrent ons pensioenstelsel. Waar de aanvankelijke plannen goede doelstellingen hadden, zijn de uiteindelijke pensioenhervormingsplannen een absolute gruwel. Een gruwel dat ook een nog groter probleem blootlegt...

De initiële plannen om ons pensioenstelsel te hervormen zaten vol goede voornemens en was en is gestoeld op het feit dat de vergrijzing ons huidige stelsel onhoudbaar maakt op lange termijn. Verder vergen de veranderde arbeidsrelaties een ander pensioenstelsel dat daar beter op aansluit.

Het idee was dan ook dat iedereen een individueel potje zou opbouwen, waardoor ieder individu meer flexibiliteit zou krijgen in de manier waarop hij of zij het pensioen opbouwt. Zo kon er voor een meer conservatieve or agressieve beleggingsbeleid worden gekozen, of kon de premiebijdragen tijdelijk lager zijn als het even tegenzit of wanneer er investeringen gedaan moeten worden (handig voor ondernemers). Het hield dus ook in dat ieder individu meer verantwoordelijkheid zou gaan moeten dragen, wat op termijn ook voor meer kennis en een meer financieel gedegen gedrag zou leiden. Pensioenaanbieders zouden hierdoor ook meer concurrentie gaan voelen en wellicht beter hun best doen om goede pensioenproducten aan te bieden en beter beleggingsresultaten te boeken.

In het kort, de noodzaak voor een nieuw pensioenstelsel was daar en goede plannen om het te veranderen ook, maar desondanks is het nieuwe pensioenstelsel een absolute horrorshow. 

Allereerst over het individuele potje; dat komt er wel, maar de persoon in kwestie heeft er maar weinig over te zeggen. Sterker nog, de meesten mensen moeten nog steeds bij een verplicht pensioenfonds. Er valt dus niks veel te kiezen, en de persoon in kwestie kan in de meeste gevallen niet wisselen van pensioenfonds als het beleggingsbeleid ergens anders beter is. Dit zorgt dus niet voor meer concurrentie tussen pensioenaanbieders en geeft het individu maar zeer beperkte mogelijkheden om voor een bepaald beleggingsbeleid te gaan.

Maar het wordt nog erger, want het invaren is en blijft een groot probleem. Want de huidige pensioenpot is van alle deelnemers, maar wie heeft recht op wat? Over het algemeen kan gesteld worden dat het oude stelsel inhield dat mensen tot 40 jaar disproportioneel veel premie moesten afdragen en daarna juist minder. Met de rekenmethode die gehanteerd gaat worden, worden mensen die nu rond de 40 jaar oud zijn, dus benadeeld wanneer ze een individueel potje aangewezen krijgen. 

Maar frappanter is dat de rekenmethode om te bepalen hoe groot ieder individueel pensioenpotje zal zijn erg complex is en gebaseerd op 100.000 economische scenario’s en vol met (veel te positieve) aannames rekent. Desondanks berekende het ABP voor een deelnemer eerst een pensioenpot van EUR 900.000 onder het oude stelsel en ineens was het nog maar EUR 600.000 onder het nieuwe stelsel! Bij navraag, besloot het ABP alle berekeningen van de individuele pensioenpotjes weg te halen onder het mom dat ze de exacte rekenregels nog niet duidelijk waren! 

Waar bij het ABP het oude potje individueel nog bekend was, zal bij de meeste pensioendeelnemers in Nederland er een individueel potje worden gepresenteerd, zonder dat de deelnemer weet wat er eerst in zat. Narekenen zal niet mogelijk zijn! De Raad voor de Rechtspraak heeft dan ook forse kritiek geuit en de verwachting uitgesproken dat er vele civiele procedures zullen volgen.

Het antwoord van de regering was om juist zowat alle mogelijkheden tot bezwaar maken door de pensioendeelnemers af te schaffen! Maar deze maatregel zelf, zal nog meer mensen nopen tot een gang naar de rechter. Het resultaat kan een totale ontwrichting zijn van het civiele rechtspraaksysteem, aldus - surprise, surprise - zowat het enige goede parlementslid Omtzigt.    

Nog wat punten die Omtzigt aandraagt:
• U dacht dat duidelijk was bij de stemming hoe de collectieve pensioenpot verdeeld zou worden? Ik moet u teleurstellen. Dat is niet duidelijk.

• U dacht dat duidelijk was hoe groot uw persoonlijke pensioenpot nu was: nou het was duidelijk als u bijvoorbeeld bij het ABP zat, maar zal dit nu niet meer zijn, juist nu dit een zeer interessant gegeven is bij overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.

• U dacht dat u een overzicht krijgt over de omzetting van rechten waaraan u rechten kun ontlenen? Nee, dat zal er niet zijn. Onlangs heeft een rechter besloten dat u geen rechten kunt ontlenen aan het Uniform pensioen overzicht dat u periodiek krijgt.

• U dacht dat de pensioenfondsen hun administratie op orde hebben? Nee, ook daarin moet ik u teleurstellen. De Nederlandsche Bank schreef onlangs dat 75% van de pensioenfondsen geen interne audit op datakwaliteit heeft uitgevoerd de afgelopen 2 jaar. Zie ook mijn vorige blog over pensioen.

Maar dit pensioendebacle legt wel nog iets veel groters bloot; namelijk dat onze regering en een groot deel van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer zomaar akkoord gaan met wetgeving die zij niet begrijpen, waarvan de impact niet geheel duidelijk is, en, om de eigen derriere te beschermen, elke juridische mogelijkheid tot bezwaar heeft afgeschaft.

En de zout in de wonde van de gewone pensioendeelnemer zou zomaar uit het boek Animal Farm (Orwell) kunnen komen: het nieuwe pensioenstelsel geldt niet voor politici! Want er is een 2/3 meerderheid nodig in beide Kamers voor een verandering in het pensioenstelsel voor politici en die meerderheid is er niet! Zij zullen dus gewoon onder het oude stelsel blijven vallen. All animals are equal, but some animals are more equal than others...

En de reactie van Nederlanders? Niks. Nada. Er wordt even gehusseld met een slordige EUR 1700 miljard, inspraak burgers afgeschaft en politici keuren dingen goed waar ze geen kaas van gegeten hebben, maar zorgen zelf wel dat ze buiten schot blijven. In Frankrijk is het al hommeles bij een pensioenleeftijdsverandering. Stelt u zich eens voor als ons nieuwe stelsel ingevoerd zou worden in Frankrijk onder identieke omstandigheden... Nou ben ik absoluut geen voorstander van geweld en wil ik dus veranderingen via het politieke proces (hallo AIVD!). Maar ja, als iedereen blijft stemmen zoals ie doet en zich niet eens verdiept in zoiets wezenlijks als de pensioenen, dan krijgt Nederland de regering en beleid dat het verdient.