Geenstijl

Waarom gaan we een zandhagedis redden als die toch doodvriest?

Het IPCC publiceerde dat we te lang hebben zitten treuzelen, wegkijken en oorlog voeren. Klimaatverandering is niet meer te stoppen. Praten over klimaatverandering voorkomen is daarmee definitief iets van de vorige eeuw. Het onderwerp gaat nu louter over klimaatadaptatie, hoe overleven we in het nieuwe klimaat? Een airco is symptoombestrijding, wat gaan we eten?!

Dit zet een aantal Nederlandse crisisdossiers in de koelkast. Er is geen tijd om vast te klampen aan het verleden, het is tijd om mee te buigen. De komst van nieuwe insecten, dieren & planten is in Estland onvermijdelijk, hier ook. Het Ierse bureau voor klimaatverandering waarschuwt voor een tunnelvisie op broeikasgassen en wil onmiddellijk voorbereidingen op hun nieuwe klimaat.

Deze periode van eeuwenlange relatieve stabiliteit was sowieso al een unicum op deze planeet. We zagen in Nederland steeds hetere zomers en extremere stormen. Die opwarming kan tijdelijk zijn, zodra de warme golfstroom stilvalt, hebben we weer winters zoals in 1963. Ik moet nog zien of die schattige warmtepompjes en storingsgevoelige warmtenetten ons dan beschermen tegen bevriezing.

Nederland mist niet alleen een miljoen woningen, wat er wel staat is meestal zielig geïsoleerd. Zou je van fossiele brandstoffen willen afstappen, zit je op een mega-operatie. Binnen proefwijk “Het Ven” te Eindhoven liepen de kosten op naar € 130.000 per woning. Bij 8 miljoen woningen ga je orde grootte 1040 miljard. Daarvoor hebben we geen geld, bouwvakkers of installateurs.

Hoe verstandig is het om in het laagste puntje van Nederland, ver onder zeeniveau het vijfde dorp op te richten? Gaan we de strijd tegen de zee altijd winnen, of verhuizen we de motor van onze economie preventief omhoog? Moeten nieuwe steden voor miljoenen nieuwe Nederlanders niet op plekken waar het niet traumatisch vochtig wordt? Groenland smelt nu met 6 miljard ton per dag.

Alle natura2000-gebieden in Europa gaan binnen een eeuw een ander klimaat krijgen. De neerslag en temperatuur verandert, de biotoop verandert en wat daar groeit en leeft dus ook. Tenzij je van zulke gebieden een soort tijdscapsule wilt maken die je zelf koelt of verwarmt, en zelf de neerslag van kunt regelen. Dat lijkt me onbetaalbaar, onze huidige kassen kunnen het aardgas niet meer betalen.

Dat zet ons natuurbeheer in een ander daglicht, stop de stervensbegeleiding. Waarom gaan we een zandhagedis redden als die toch doodvriest? Waarom gaan we verschraalde natuur beschermen als het toch te warm, te koud, te droog of te vochtig wordt? We kunnen beter decennia vooruitdenken en kijken wat bij onze nieuwe temperaturen, neerslag & bodemsamenstelling wel groeit & bloeit.

De hogere temperaturen geven nu al in Europa bosbranden, mislukte oogsten en hogere voedselprijzen. Dit wordt de belangrijkste vraag in onze toekomst. Boeren die generatie op generatie op hetzelfde land dezelfde productie draaien, zien hun eeuwenlange kennis en ervaring in rook opgaan. Wat altijd gewerkt heeft, zal gaan falen. Hoe blijven ze genoeg voedsel voor ons maken?

De Rabobank heeft spijt dat zij schaalvergroting in de landbouw gefinancierd hebben. Tijdens de jaren zeventig was het onze overheid die ruilverkaveling met ondemocratische spelletjes en keihard geweld afdwong. Het aantal veehouderijen halveerde in twintig jaar, het gemiddeld aantal koeien per boer verdubbelde naar 108 stuks. Het aantal runderen daalde sinds 1980 met een kwart.

Tijdens de koude oorlog kregen Nederlandse boeren subsidie om hier graan te verbouwen. Lokaal brood werd gezien als een strategisch bezit. Helaas werd die verantwoordelijk afgeschoven naar de markt, die doorgaans al moeite heeft naar het volgende kwartaal te kijken. De subsidie verdween, ondanks protesten van akkerbouwers, de minister investeerde liever in varkens.

Deze stikstofcrisis zou de zoveelste korte termijnactie zijn die onze overheid aan de boeren oplegt. Laten we die overslaan. Boeren hebben al 70% ammoniakreductie geleverd, en gaan voor een paar miljard nog eens 60 tot 80% reductie halen met een stikstofkraker. Die nieuwe stroom vloeibare biologische mest gaan we vanwege klimaatverandering hard nodig hebben op deze planeet.

\

Na een halve eeuw sollen met onze boeren moeten we misschien eens dankbaar zijn dat de schappen nog gevuld zijn. Dankbaar dat boeren in Oekraïne ondanks oorlog toch zijn gaan zaaien. Natuurlijk exporteren we veel, maar we importeren nog meer. Per saldo zijn we afhankelijk van het buitenland. Kijk maar eens in je supermarkt hoe ver je komt met alleen Hollandse producten.

Met internationale samenwerking is klimaatverandering misschien nog een beetje af te remmen, zodra wereldvrede een feit is. Nu leidt een beperkte oorlog in Oekraïne al tot honger in Afrika en is er na een half jaar een akkoord dat de graanschuur weer gaat exporteren. Boeren gingen bijna failliet, de oogst ging bijna verloren. Het laat zien hoe kwetsbaar onze voedselvoorziening is.

Odessa is de belangrijkste haven voor deze export, dat Poetin deze vanmiddag beschoot terwijl de inkt van dit verdrag nog niet droog is, laat zien dat de voedselkraan dichtdraaien nog steeds een machtsmiddel is. Poetin laat zien dat hij schijt heeft aan Turkije en de hele VN. Er komt pas vrede als we niet meer afhankelijk van hem zijn. Pas na vrede komt klimaatadaptatie en voedselzekerheid.

De oplossing is niet minder boeren & dwang, het is meer boeren & samenwerking.