Geenstijl

Door aandeelhouder te zijn, kan ABP de nodige invloed laten gelden; een mogelijkheid die zij nu weggooit

Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds kwam afgelopen week met het grote nieuws dat het uit fossiele brandstoffen stapt. De posities in Shell en dergelijke zullen van de hand worden gedaan. Volgens Corien Wortmann, de topvrouw van het ABP, is de urgentie nu zo hoog dat het pensioenfonds haar geld anders moet gaan beleggen. De beslissing is niet alleen onzinnig en contraproductief, maar biedt ruimte voor een gang naar de rechter voor het niet nakomen van de fiduciaire verplichtingen.

Met EUR 495 miljard (eind 2020) onder beheer, is het ABP het op één na grootste pensioenfonds ter wereld. Dat was ook de enige reden voor mij om mij naar Heerlen te snellen 22 jaar geleden; leek mij een mooie plek om mijn carrière in de beleggingswereld te beginnen. Na een leuk gesprek met HR kreeg ik één van de fundmanagers te spreken. De beste man had zich aangepast aan de Duitse mode (Heerlen…) en zat daar dus in een auberginegekleurd pak. Binnen vijf minuten waren de bureaucratische partikels in mijn bloed dermate hoog, dat ik wat moest doen om het gesprek te keren. Ik vroeg dus naar de beleggingsresultaten maar dat had niet het gewenste effect; over zoiets vervelends praat je niet, blijkbaar.

Uiteindelijk wilde HR mij graag hebben, maar de aubergine vond mij “te gearriveerd”. Nu was een 5 dagen oude tompouce in die setting al te gearriveerd, dus ik trok ik het mij niet veel aan. Sterker nog, paar weken later begon ik als aandelenanalist bij een subtoko van één van de grootbanken in Amsterdam. Wat ik de jaren daarna meekreeg (bij meerdere banken) over dat ABP is dat het dan wel een grote jongen is, maar gewoon dom geld is. Als bedrijven op bezoek kwamen bij het ABP, dan kwamen er altijd van die standaard gezapige niet relevante vragen van de ABP-apparatsjiks. Typisch zero skin in the game types.

Nu werken daar vast genoeg intelligente mensen, maar door de regelgeving en de bureaucratische cultuur, wordt ieder stukje initiatief en intellect daar compleet vermorzeld. Dus de beslissing dat ze uit fossiel gaan stappen mag dan niet geheel verrassend heten. Het blijft echter een domme en laakbare beslissing.

Allereerst, zou in de transitie naar groen, de capaciteit van groene energie zoveel en zo snel mogelijk moeten worden uitgebreid. Stroomnetwerken, windmolens, zonneparken, waterstoffabrieken, en meer van zulks zullen uit (of in) de grond gestampt moeten worden. Daar is direct en indirect fossiele brandstof voor nodig. Als het ABP een groene transitie wil vergemakkelijken, dan zou het dus niet fossiele investeringen moeten afstraffen. Hoe schaarser en duurder de fossiele brandstoffen, hoe minder (veel en snel) groene infrastructuur er gemaakt kan worden waardoor de transitie sowieso zal stokken.

Tevens, door aandeelhouder te zijn, kan ABP de nodige invloed laten gelden; een mogelijkheid die zij nu weggooit.

Dus de beslissing om fossiele investeringen van de hand te doen is een domme, maar ook nog eens juridisch problematisch. Allereerst zou het ABP moeten denken aan haar deelnemers (2,9 miljoen); zij willen gewoon een goed gedegen pensioen. Om dan aan de wereld te verkondigen dat je alle fossiele investeringen de deur uit GAAT donderen en dat je vindt dat niemand er meer in zou moeten beleggen is dom. Erg dom en in strijd met de best execution regels voor je deelnemers. Immers, de posities zijn nog niet verkocht en het ABP heeft de fiduciaire plicht om het meeste eruit te halen voor de deelnemers; nu verpest zij de mogelijke verkoopopbrengsten. Als een handelaar zoiets zou doen, dan kan hij linea recta door naar de AFM.

En Wortmann laat zien dat het nog erger is in het VK interview:

“U neemt dit besluit nu de olieprijs hoog is. Vorig jaar was ze extreem laag en was de waarde van de olieaandelen sterk gedaald. U profiteert van de hogere koers. Is het niet opportunistisch om nu uit te stappen?

Dat heeft geen rol gespeeld. Soms gaan koersen omhoog en soms naar beneden. Het besluit staat daar los van.”

Of wel, wij verkopen nu niet omdat de prijs hoog of laag is, maar om een andere reden! Joehoe Corien, je deelnemers die willen juist een goed pensioen, dus die prijs is alles voor ze! Maar wat de deelnemers dus ontgaat, is dat het ABP helemaal niet zo met rendement bezig is, maar meer met het uitvoeren van politieke plannen! Corien is dan ook een ex-CDA politica..

Er wordt door Wortmann continu gewezen op het IPCC-rapport, waar genoeg wetenschappers nog het één en ander op af te dingen hebben. Maar Corien gaat gewoon full out, omarmt één thema, en gaat al haar eieren in één mandje leggen. Dit druist wederom in tegen hoe er met risico’s omgesprongen dient te worden. Een gespreide portefeuille is dan ook een vereiste voor een pensioenfonds. Als het ABP een privaat Green Revolution fonds wil beginnen, dan prima, laat ze maar zelf geld ophalen en klaar. Maar hier betreft het VERPLICHTE pensioenpremies die betaald zijn door monddode deelnemers die gewoon een goed pensioen willen. Door exclusief in één overkoepelend thema te beleggen, schendt het ABP naar mijn mening wederom haar fiduciaire verplichting naar de deelnemers.

Het ABP zou een pas op de plaats moeten maken, de beslissing terug moeten draaien om uit fossiel te stappen, zich voortaan nooit meer uit te laten over haar handelsintenties en ze zou zich volledig moeten onttrekken aan welke politieke invloed dan ook. Het zou om rendement moeten gaan en alleen dat.

Het ABP denkt zich op haar site in te kunnen dekken door met een geaggregeerd onderzoekje van hoogleraar Koedijk te wapperen dat stelt dat investeren in groen en het uit fossiel stappen de rendementen niet hoeft te raken. Het gaat vooral om toekomstige vrije kasstromen en met welke risicofactor je deze verdisconteert (DCF modellen) in de verschillende scenario’s. Een back test van beleggingsrendementen, met inconsistente green scores, survivorship bias etc., is geen manier om een groen beleggingsbeleid te verantwoorden. Je koopt of verkoopt Shell omdat je verwacht dat de aandelenprijs omhoof of omlaag gaat, en niet omdat het niet groen genoeg is.

En als het de ESG (Environmental , Social, Governance) score zo hoog in het vaandel heeft, dan wellicht is het tijd voor het ABP om zelf wat aan die Governance te doen en de deelnemers meer inspraak te geven in plaats van allerlei fossielvrije dromen aan hen toe te dichten. Klassiek gevalletje wat ze in Heerlen en huize Wortmann vast kennen: Lucas 6: 41-42 zegt Jezus: ‘Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder of zuster, terwijl je de balk in je eigen oog niet opmerkt?