Geenstijl

"Niets zo permanent als een tijdelijke maatregel van de overheid"

Verplicht staatsrechtelijk leesvoer wel in het NRC vandaag door hoogleraar staatsrecht Wim Voermans, de Geerten Waling voor volwassenen. Eerst even de samenvatting, daarna de uitleg voor juridische fijnproevers. We geloven immers niet in rechtvaardigheid, maar wel in recht. Door het ‘shifting baseline syndrome’ bewegen we mogelijk steeds meer "in de richting van het veiligheidshalve nemen van maatregelen om eventuele risico’s te bezweren, in plaats van maatregelen die een directe bedreiging van de epidemie moeten keren (de aanvankelijke ratio van de noodmaatregelen)."

Alle maatregelen zijn staatsrechtelijk gestoeld op de coronaspoedwet aka de Tijdelijke wet maatregelen covid-19. Die wet kent een zogeheten 'horizonbepaling', waardoor de wet drie maanden na de eerste verlenging automatisch vervalt. Die eerste verlenging was op 1 maart, dus op 1 juni zou de wet, en daarmee de juridische grond voor alle maatregelen, komen te vervallen. É C H T E R. 

"Maar toch lijkt de regering er nu (half april) al op uit de looptijd van de coronaspoedwet te verlengen, ook na 1 juni 2021, de aan ons voorgehouden automatische vervaldatum. Dat valt af te leiden uit het voorstel Tijdelijke wet testbewijzen dat afgelopen vrijdag bij de Tweede Kamer werd ingediend. Dat voorstel, onderdeel van het ‘openingsplan’ van het kabinet, regelt dat testbewijzen tijdelijk kunnen worden ingezet voor toegang tot sportwedstrijden, evenementen, musea, theaters, en de horeca."

Tijdelijke wet testbewijzen tijdens de VrijMiBo naar de kamer gehengst! En hier wordt het heel interessant, zoals dat in sommige kringen heet.

"Dat testbewijzenvoorstel kent een vreemd inwerkingtredingsartikel. Die Tijdelijke wet testbewijzen wijzigt als het ware de coronaspoedwet – het vormt er een onderdeel van. Dat zou betekenen dat met het vervallen van de coronaspoedwet ook de Tijdelijke testbewijzenwet op zou houden te bestaan. Maar het op 16 april ingediende voorstel zegt dat die tijdelijke testbewijzenwet pas vervalt op 1 juli 2022. En omdat het lot en de looptijd van de testbewijzenwet verbonden is aan de coronaspoedwet lijkt het er niet naar uit te zien dat de beloofde automatische afloop van de coronabeperkingen per 1 juni 2021 doorgang gaat vinden."

De Tijdelijke wet testbewijzen vervalt dus pas op 1 juli 2022, terwijl de juridische basis voor die tijdelijke wet eigenlijk al op 1 juni vervalt. Één jaar volkomen anarchie dus!

Voermans voert aan dat he hier wellicht om een foutje van de wetgever gaat, maar dat "Ook het ‘openingsplan’ dat het kabinet onlangs lanceerde na 1 juni 2021 nog flink wat beperkende maatregelen laat zien (bijvoorbeeld over groepsvorming en veilige afstand) die eigenlijk alleen op basis van de coronaspoedwet verplicht kunnen worden gesteld."

Hierom vermoed hij dat er eigenlijk al een voorschot wordt genomen op de verlengingen van de oorspronkelijke coronaspoedwet, en waarschuwt hij dat we op een "hellend vlak" terecht komen.

"Al die tijdelijke maatregelen die het parlement op de achterbank bij het bestuur zetten, en al die vrijheidsbeperkingen zijn wellicht lang niet zo tijdelijk als ons wel werd voorgesteld. (...) We beginnen langzamerhand aan dingen gewend te raken, waaraan we in onze vrije democratie niet gewend horen te raken. Aan een daadkrachtig noodbestuur, dat met noodbevoegdheden het land regeert, omdat het land nu eenmaal bestuurd en beschermd moet worden. Een situatie van ‘shifting baseline syndrome’ waarin je stilaan je normen maar aanpast aan de nieuwe verslechterde situatie. Zover mag het niet komen, en zeker niet sluipenderwijs."

We zijn het normaal gaan vinden!