Geenstijl

Gaslek in de keuken van de borrelende bovenbuik van Nederland: 55 jaar lang was de deal die gesloten werd tussen overheid en gasbedrijven voor de winning van het Groningse aardgas stikgeheim, maar nu zijn de stukken gelekt naar het Dagblad van het Noorden.

De overeenkomst werd in 1963 getekend tussen de Staatsmijnen, de Bataafse Petroleum Maatschappij (Shell maar dan vroeger), de Standard Oil Company (de voorloper van Exxon), de Nederlandse Aardolie Maatschappij en minister De Pous. Uit de stukken blijkt dat de rol van de overheid in de winning veel groter is dan tot nu toe gedacht. Kennelijk is de overheid, zo staat uitgelegd in een geheime side letter, naast uitgever van het contract ook nog eens zelf exploitant van het veld. Door het oprichten van een werkmaatschappij en het geheim houden van het contract werd de rol van de overheid verborgen gehouden. 

Boze Groningers hoeven dus niet alleen bij de NAM en de Shell aan te kloppen met hun grieven, maar ook bij Vadertje Staat - toch degene die in ultimo die grieven recht zou moeten zetten. Brisant detail dus voor de vraag wie er voor de schade zou moeten opdraaien. Ook een aardig detail: in het contract staat dat het met de gaswinning ain't over is tot de fat lady zingt: die gasbel moet dus helemaal leeg en retoriek over "de gaskraan dichtdraaien" is gelul voor de bühne. Intussen heeft strijdbare boer Sijbrand Nijhof en zijn advocaat Marco Kalmijn de AIVD achter zich aan, volgens collega-boer en trekkerprotestman Ate Kuiper, omdat het ze wel lukte wat generaties wobbers, strijdbare Kamerleden en gravende Groningers niet lukte: het openbaar maken van deze uiterste geheime deal. 

Grappig, toch, hoe bodemschatten een keurige democratie zoals het Trekdropnederland van de jaren '60 subiet veranderen in een maffiastaat met geheime dealtjes, dikke fuckyous naar parlementariërs en journalisten op onderzoek en gleufhoeden voor de deur van eerzame boeren die desondanks toch de goede strijd strijden. Donderdag Gasdag! Uit sympathie koken we vandaag een eenpansgerecht op het kleine pitje!
Instant Update: Staatstoezicht op de Mijnen adviseert gaskraan dicht van 21,6 tot 12 kuub. Maar ja, kan dat wel vanwege die geheime deal?
Update 1ou36: Zie je wel. Kan niet bestaat wél. Persalarm Gasunie: "gaswinning kan per direct nauwelijks worden teruggeschroefd."
Berekening: Kostat, kraantje dicht?