Geenstijl

In de aanloop naar de gemeentelijke en Europese verkiezingen hadden de oude bokken van de Eerste Kamer geen behoefte om electorale harakiri te plegen onder een half miljoen studenten. GroenLinks en D66 blokkeerden derhalve in oktober 2013 de afschaffing van de basisbeurs. Nu de stemmen geïncasseerd zijn, kiezen exact dezelfde poppetjes er alsnog voor te zagen in de wortel van de kenniseconomie.

PvdA-minister Jet Bussemaker had in KvdB ernstige moeite zich bij de feiten te houden. Als mevrouw al de moeite nam een feit correct te citeren, werd het gemarineerd in een wolk van gedraai, gespin en pure misleiding. Intellectuelen worden in deze discussie gedwongen hun tijd te verdoen met het scheppen van een eerlijk beeld van de situatie. Aan argumenten en visie komt niemand meer toe. De indruk wordt gewekt dat de studiefinanciering geruild wordt tegen beter onderwijs. Hoewel globaal wordt verteld waar het mes in gaat, is er geen enkele harde belofte hoe het onderwijs verbeterd wordt, laat staan hoe een dergelijke verbetering gemeten of geborgd zal worden.

Simpele voorstellen, zoals een maximaal aantal kinderen in een schoolklas, zijn onbespreekbaar. Vergelijkbaar zou je op universiteiten afspraken kunnen maken over de professor / student verhouding, welke vakken door promovendi gegeven kunnen worden en hoeveel uur persoonlijke begeleiding een student tijdens het afstuderen krijgt. Miljarden worden gespendeerd, maar harde afspraken wat er op de werkvloer minimaal geleverd moet worden, zijn er niet.

Studenten erger dan criminelen
Het wordt als een gunst genoemd dat studenten 35 jaar mogen doen over het aflossen van de studieschuld. Volgens mij is de huidige gunst dat na 15 jaar het restant van je studieschuld wordt kwijtgescholden. Je mag dus nu meer rente ophoesten en langer gaan betalen. Iemand die met een stapel postorderkredieten, huurachterstanden & onbetaalde rekeningen of een failliet bedrijf de schuldsanering in gaat is na 3 jaar verlost van zijn verleden, een crimineel hoeft zelfs helemaal niet mee te betalen aan zijn vorming. Alleen de student betaalt.

Het gegoochel met de rente en aflossingen is naar het model van Dirk Scheringa. Jet Bussemaker schermt openlijk met een rente van 0,6% als haar beleid ter discussie staat. De laatste rentestand van DUO is 0,81%, de hoogste die momenteel aan oud-studenten daadwerkelijk in rekening gebracht wordt, is zelfs 2,39%. Als je als minister een lening pusht met een looptijd van 35 jaar zou het wel zo eerlijk zijn om aan te geven dat een variabele rente ergens tijdens de looptijd kan exploderen.

De kenniskloof tussen arm en rijk
Jet Bussemaker noemde in KvdB dat de toegang voor kinderen van armlastige ouders de toegang tot het onderwijs niet ontzegd wordt. Een zucht later zegt ze zelf al dat dergelijke kinderen het minst lenen. Geld voor de studie komt voor die kinderen niet bij de ouders vandaan én niet van de staat. Sommige zullen met serieuze bijbanen rondkomen terwijl ze hun studie tot het minimaal verplichte reduceren, anderen zullen afhaken. De educatieve tweedeling in de maatschappij wordt behouden.

Ze durven zelfs op te schrijven dat een student nu slechts een “klein gedeelte” zelf mee zou betalen. Ook onzin. De staat betaalt gemiddeld €6500, de student betaalt €1906 collegegeld, €1008 aan boeken, en dan komen er nog zaken als een laptop en dergelijke bovenop. Een derde direct zelf contant moeten aftikken, noem ik niet een “klein gedeelte” meebetalen. Punt 19 van het studievoorschot gaat over het tijdig informeren van (aankomende) studenten. Echter, scholieren die net voor een tussenjaar gekozen hebben, zijn nu te laat om zich alsnog aan te melden. Zij hebben met het kiezen van een tussenjaar nooit geweten dat ze daarmee feitelijk afstand deden van hun basisbeurs over hun gehele studie.

Geen beloning meer voor behaalde papiertjes
Nu krijgt een student nog een bonus in de vorm van een kwijtgescholden prestatiebeurs, als de studie tijdig voltooid wordt. In het nieuwe stelsel wordt de studie afmaken niet meer beloond. Erger nog, we blijven nog steeds achter met studenten die jarenlang mogen lenen zonder een enkel studiepunt te halen. Het recht op financiering zou beperkt moeten worden door het aantal behaalde studiepunten.

Moralistisch wordt geroepen dat studenten niet moeten zeuren, omdat ze later meer verdienen. Geldt die gedachtegang niet ook voor de staat zelf, aangezien studenten straks twee tot drie keer zoveel belasting gaan betalen? Er is ook de rare fiscale situatie dat je studiekosten alleen tijdens de studie van de inkomstenbelasting van je bijbaantje mag aftrekken, maar na je studie alle studieschuld moet aflossen met netto geld.

Noem het leenstelsel wat het is: belastingheffing
Eigenlijk wordt er met het sociale leenstelsel weer een nieuwe belasting ingevoerd. Alumnibelasting. Deze manier van onderwijs financieren is nodeloos bureaucratisch en ingewikkeld. Per student bijhouden hoeveel euro verstrekt is, om daarna 35 jaar lang te kijken hoeveel euro verdiend is, en hoeveel eurocent afgedragen moet worden. Ook mensen die nooit gestudeerd hebben, genieten van artsen, docenten en ingenieurs die een fors deel van hun leven geofferd hebben om zich een vak eigen te maken. Stop met rondpompen van geld en schuif het sociale leenstelsel gewoon terug de inkomstenbelasting in.