r* in de maand

Op 20 maart gaf één van de belangrijkste leden van de ECB, Isabel Schnabel, een toespraak waarin ze redenen aangaf waarom de rente niet meer zo laag zal zijn als voor de pandemie. Sterker nog, door bepaalde ontwikkelingen zal de rente structureel op een hoger niveau blijven. Gezien de media deze speech onderbelicht lieten, voelt het Geldblog van Geenstijl zich verplicht om dat recht te zetten.

Allereerst wat wordt in deze context met “de rente” bedoeld? Er zijn namelijk vele rentes (denk bijvoorbeeld maar aan 1 jaars rente, 2 jaars, etc.) en in deze context gaat het om de reële rente op alle looptijden. Met reëel wordt bedoelt de nominale rente (bijvoorbeeld het rentepercentage op uw consumptieve lening) gecorrigeerd voor de inflatie. En deze rentes zijn onlosmakelijk verbonden aan de neutrale rente (r*). r* is de korte termijn rente die zou gelden als de economie haar volledig potentieel zou bereiken en de inflatie precies op target zou zijn (in het geval van de ECB is dat 2%) en r* is daarmee een anker voor de reële rentes.

Als een centrale bank haar beleidsrente boven dit niveau zet, dan werkt dat remmend op de economie en is het deflatoir; en als de beleidsrente van de centrale bank onder r* ligt, dan werkt dit economisch expansief en dus inflatoir. Het moge duidelijk zijn dat de r* dus een zeer belangrijke rente is! Probleem is echter dat r* puur conceptueel is en niet objectief valt af te lezen…

Drie jaar geleden heeft de Europese Centrale Bank (ECB) een koersverandering doorgevoerd. Voor het eerst in lange tijd werd er besloten om de rente stapsgewijs te verhogen. En dit heeft nogal wat negatieve gevolgen voor de economie, wat ook precies de bedoeling is. Nu de economische impact zich begint af te tekenen, is het de vraag of de ECB nu genoeg verhoogd heeft en de pauzeknop kan indrukken. Of, zoals velen in de aandelenmarkt hopen, de ECB de rente zelfs kan verlagen.  

In september 2019 stond de beleidsrente van de ECB (main refinancing rate) op -0,00% en na vele stappen staat de teller inmiddels op +4,25%. Het hele idee hierachter is, zoals de vaste Geldblog lezer al weet, om de verstrekking van krediet af te remmen, de kosten van krediet te laten toenemen, om zo de consumptie en de investeringen af te remmen. Doordat de vraag dan afneemt (of minder hard groeit als het aanbod), kan de inflatie weer zakken. Immers, er is dan minder schaarste in diensten en goederen wat tevens ook leidt tot minder hoge looneisen (onderhandelingspositie van arbeid verslechtert).

Wel tot de ja het zal eens niet

Nou, WE tekenen wel weer demissionair bij het kruisje. Want je verwacht het niet maar de EU voorziet dus "onvoorziene" kosten van 66 miljard euro waarvan zo'n 54 miljard euro door lidstaten opgehoest moeten worden. Het kostenplaatje bestaat vooral uit "de oorlog in Oekraïne, hoge inflatie, extra personeel, migratiestromen richting Europa en hogere rentelasten. (...) Vooral de gestegen rente op leningen en de gevolgen van de oorlog kosten heel erg veel geld. De extra rente-uitgaven worden begroot op 18,9 miljard euro (maar kunnen nog verder oplopen), de giften aan Oekraïne op 17 miljard." 

En 3,16 miljard euro daarvan komt dus voor uw rekening. Al loopt het waarschijnlijk met nog eens 1,8 miljard euro op als ervoor 'gekozen' wordt meer dan 17 miljard euro aan giften en 33 miljard euro aan leningen richting Oekraïne te sturen. Maar Hoekstra zit er bovenop en RTL Z schrijft dat "Die onderhandelingen nog weleens vrij pittig kunnen worden". Oftewel: het bedrag is al overgemaakt.

Maar: is dat hoog genoeg?

'Hoogste rente in 23 jaar'. Zo was de titel van enkele bijdragen in de pers en op LinkedIn. Klinkt heftig, zeker als men kijkt vanaf welk niveau de rentes zijn gestegen. Dit betekent immers dat de rentelasten op nieuwe schulden en schulden met variabele rente van overheden, bedrijven en burgers meer dan verdubbeld kunnen zijn. Men zou kunnen denken, zoals de titel lijkt te suggereren, dat de rente nu veel te hoog staat, maar dat zou wel eens onjuist kunnen zijn.

De persoon die het bovenstaande op zijn LinkedIn plaatste (naam is weggelaten) heeft gelijk dat de rente de hoogste is in 23 jaar. Impliciet wil hij daarmee zeggen dat de ECB ver genoeg is gegaan met het verhogen van de rente, die nu op 3,75% staat. Immers, als bedrijven en particulieren zich hebben gefinancierd tegen 2% of lager, dan ligt de rente nu dus boven de 4%. Mochten deze partijen variabele schulden hebben of moeten herfinancieren, dan verdubbelt de rentelast dus en zal dit bij veel particulieren en bedrijven flink inhakken op de toekomstige consumptie en investeringen.

En dit is precies wat de ECB wil (althans, moet doen). Door de economie een knauw te geven, zal de vraag verminderen, wat bij een gelijkblijvend aanbod, tot lagere prijzen of op zijn minst niet verder stijgende prijzen zou moeten leiden. Zodoende wil de ECB dus de inflatie beteugelen.

1500 miljard - FOETSIE

Centjes. Daar hebben we er heel veel van in Nederland, en ze zitten in het potje: Het Beste Pensioenstelsel Ter Wereld. En dus wil het corrupte tuigh van de richel (bekend van Groningen, Staatsontvoeringen, RIVM, Stikstofkaarten, Massa-immigratie, Mondkapjesdeals, Arib, IS-vrouwtjes, Sleep- en Dwangwetten, NPO, Koningshuis, Bergkamp, Inflatie en Tripjes met het Regeringstoestel naar Luxemburg) daar met hun wachtgeld-tengels aanzitten. Tot grote schrik van iedereen die er verstand van heeft, en Pieter Omtzigt in het bijzonder, de Eenmansvolkspartij uit Enschede heeft maar liefst 90 minuten spreektijd aangevraagd. Maar eerst drie kwartier Den Haan. Zzzzzz.

50 basispunten omhoog

Belangrijke dinges vandaag in Frankfurt. De ECB verhoogt voor het eerst in 11 jaar de rente, om iets te doen aan de gierend uit de klauwen lopende inflatie. Maar wat betekent dit voor u? Wij hebben verder ook geen idee, maar we hebben wel vier voorbeeldsommetjes wat een rente van 0% betekent.

Over een schuld van €9.000.000,- betaal je €0,- rente
Over een schuld van €7,50 betaal je €0,- rente
Over een schuld van €488.000.000.000,- betaal je €0,- rente
Over een schuld van €500.000,- betaal je €0,- rente

Wij zijn geen economen, maar dit klinkt ons nog altijd niet in de oren als een hele hoge rente. Veel plezier met lenen/sparen/betalen allemaal!

De rente op 10 jaars Amerikaanse staatsobligaties heeft de afgelopen weken enorme sprongen gemaakt. De beweging omhoog in de 10 jaars rente (zeg maar de rentevoet die de Amerikaanse regering moet betalen om voor 10 jaar vast te lenen), was niet alleen groot maar ook snel. Het is met name die snelheid die enkele partijen in de problemen heeft gebracht. Nu is het de vraag wat de oorzaak van deze snelle stijging is. Toenemende inflatie is de meest genoemde reden, maar of dat de echte dan wel enige reden is, valt te betwijfelen.  Zo is er een spel gaande tussen de banken en de Amerikaanse centrale bank. De interne spanningen tussen Biden en Warren maken het geheel nog gecompliceerder.

De meest genoemde reden voor de stijging in de 10 jaars rente is de snel toenemende inflatie. In de VS zijn de prijzen van staal en hout met respectievelijk 65% en 60% gestegen in de laatste 6 maanden. Met de grondstofindex op een 8 jaars hoogtepunt, is het duidelijk dat toenemende inflatie niet alleen een Amerikaans fenomeen is maar ook een mondiaal fenomeen.

Er valt echter wel wat af te dingen op de houdbaarheid van deze prijsstijgingen. Zo hebben Covid en de Covid maatregelen de aanvoerlijnen behoorlijk geraakt. Veel sectoren hebben ingeteerd op voorraden en/of productiecapaciteit uitgeschakeld. Nu de vraag sterker/sneller toeneemt dan verwacht (bijvoorbeeld voor bouw, verbouwingen, distributie en zo verder), kan er TIJDELIJK niet voldaan worden aan de vraag. In sommige gevallen is er zelfs sprake dat de vraag niet eens zo hard toeneemt en dat het probleem geheel bij de aanbodzijde ligt. Hierdoor bieden afnemers elkaar op om de (tijdelijk) schaarse goederen te bemachtigen. Dit is een wezen cost-push inflatie gedreven door productie & voorraadproblemen. 

In de agri-producten spelen ook weer factoren zoals stakingen (Argentinië) en exportbeperkingen (Rusland, Argentinië), de enorme groei in aantal varkens en dus varkensvoer behoefte in China (China had vorig jaar last van varkensgriep en zijn nu dus aan het heropbouwen), de wens van overheden om grotere voedselvoorraden aan te leggen (mede door Corona) en La Niña. Veel van deze redenen zijn wederom niet per se permanent te noemen.

De keuzes van de redactie van GeenStijl

GAAAAAAAAAP, al die oervervelende en oerdomme tips wat je moet doen met je spaargeld nu de rente 0% is. Oude sok, beleggen, los je huis af, reserveer een plek voor je schoonmoeder in het bejaardentehuis, het is zo voorspelbaar allemaal. Alsof het nu ineens een goed idee is om je spaargeld van de rekening af te halen. Enfin, mocht je nou volledig totaalpanikeren en écht niet weten wat je met je spaarcenten moet (behalve aan GS geven of gewoon op de bank laten staan) is er hier een kleine rondvraag geweest, en daar rolde als gebruikelijk het volledige spectrum aan uitermate nuttige alternatieven uit.

Meneer heeft misschien ook een keer door Before They Pass Away van Jimmy Nelson gebladerd, of misschien ook wel helemaal niet, maar hij is een groot karaktervol blok graniet bestaande uit hoop en dromen. Áls hij spaargeld had, dan zou hij 'te paard door Mongolië reizen', met als niet onbelangrijke toevoeging 'samen met Mandy Slim', die zich kundig in het hoofd van onze huisessayist heeft genesteld. Spartacus slaapt en leeft Mandy Slim, momenteel. Enfin, na een schamper uitlachje luidt de verklaring: "Weet je hoe fucking bruut volk dat is? Die kunnen zingen met hun keel!" En ach ja, het is weer eens wat anders dan een oude sok.

"Misschien moet ik een keertje wat minder chips eten, hier op GSHQ", mompelde een in zichzelf teleurgestelde Ronaldo zojuist, maar iedereen weet dat deze wedstrijd slechts een uitkomst kent: een verdrietige nederlaag. Na ampel beraad met zichzelf en wat innerlijke twisten won 'chipsfabriek kopen' het toch van 'wipje maken'. Allebei prachtige opties, dat is een ding wat zeker is.

Eerste grootbank gooit zichzelf in het zwaard van de publieke opinie door spaargeld meerwaardeloos te maken.

Het is officieel. Vanaf 1 april geven een ouwe sok, de bergruimte tussen de bankkussens, de vochtige plek onder het matras en je holle kies precies evenveel rente als ABN Amro. Namelijk: NUL PROCENT. Kleinere banken deden het al, de grootbanken staan in de rij. Wie meer dan 2,5 miljoen euro uit heeft staan (u allemaal, toch?) bij de voormalige staatssteunvangers, gaat zelfs negatieve spaarrente betalen. En wie voor een dubbeltje geboren is, zal vanaf 1 april altijd een dubbeltje blijven. Schuld van - ja, zegt u het maar. Het rentebeleid van de Europese Centrale Bank? De euro? Mark '1000 euro' Rutte? De wankelbanken in zwalkend Zuideuropië? Handelsoorlogen met China en sancties tegen de Russen? Donald Trump, misschien, of toch maar de Brexit? De koers van ABN Amro snelt uw rentestand in ieder geval vooruit: op naar de nul...

Het gaat weer GOED met Griekenland, dus Ruttes 1000 euro de neus extra komt er toch nog aan nu al die leningen met rente teruggestort worden, dat is ons immers beloofd. De bron van de Westerse beschaving is in ere hersteld. Gered zelfs, door de EU, aldus de EU. Na acht jaar aan het infuus van de transferunie staat Griekenland weer op eigen benen, aldus de door de EU geïnstalleerde Griekse overheid. Voorzitter van de Eurogroep Mario Centeno: "Vandaag kunnen we het noodprogramma voor Griekenland afsluiten. Er zijn geen reddingsacties meer nodig. Voor het eerst sinds 2010 kan Griekenland weer op eigen benen staan. Deze blije dag is mogelijk gemaakt door de geweldige inspanningen van het Griekse volk, de goede samenwerking met de Griekse regering en de steun van Europese partners." In de afgelopen drie jaar heeft het noodfonds 63 miljard euro aan Griekenland geleend, op een overige gereserveerde 24 miljard heeft het geen beroep gedaan. Wel krijgt het een buffer van 15 miljard mee en schuldverlichting in de vorm van langere aflostermijnen, zodat privé-investeerders weer een beetje met het land in Middellandse zee durven. MAAR ER IS OOK SCEPSIS. Voormalig Griekse MinFin Yannis Varoufakis gelooft er namelijk welgeteld geen fluit van. "'We hebben nu alleen meer tijd om nog meer schulden terug te betalen', zei de oud-minister. Maar de staat is volgens hem nog steeds bankroet, de bevolking is armer geworden, bedrijven gaan nog steeds failliet en het bruto binnenlands product is ongeveer 25 procent gedaald."