Kroegpraat op kraanwater NUMMER 5 alweer

Michiel dacht kom, laat ik m'n gast eens op z'n gemak stellen, en openen met de werkelijk allerstroefste comment (onderstaand) die we ooit kregen op ons vorige gesprek op 18 oktober. De strekking? Schaam je je niet voor zo'n eenzijdig gesprek na wat Israël sindsdien "allemaal heeft aangericht". Om daar antwoord op te geven leggen we het totale door Hamas gerapporteerde Gazaanse dodental van ongeveer 31.000 eens naast Israëls bewering dat de IDF inmiddels zo'n 13.000 Hamas-strijders heeft gedood. 

Mochten beide beweringen ongeveer kloppen, dan is 42% van het aantal gedode Gazanen Hamas-strijder en is hier sprake van een - zeker in stedelijke context waarin Hamas in burgerkleding tussen en vanuit burgerinfrastructuur vecht - volstrekt ongekend lage Hamas/burgerslachtoffer-verhouding van 1,38. Om rekening te houden met foutmarges in elke richting is een ratio van 1:2 wellicht een verstandigere aanname, maar de volgens de EU en VN 'gebruikelijke' ratio is dus 1:9 (!).

Gelukkig ontstond daarna nog ruimte voor gezelligheid, wat al snel zo gezellig werd dat we het gesprek maar voortzetten als gratis ingeklokte therapiesessie. Michiel loopt er namelijk enorm tegenaan dat een groot deel van zijn publiek hem inzake Israël van 'stellingname' beticht. Michiel ontkent dat, maar in het hooghypothetische geval dat hij het toch zou erkennen - wat hij in het gesprek nadrukkelijk zegt te weigeren - zou het niet uitmaken. 

Immers, hij maakt geen opinie-tv, maar kunst. En mocht er opinie doorklinken in genoemde kunst, dan zijn dat slechts vingeradrukken op het penseel die niets met het schilderij van doen hebben. Maar als het kunstwerk zelf onverhoopt toch opinieert, dan zegt Michiel met zijn show te moeten stoppen.

Dus, jongens. Willen jullie (net als wij) dat Michiel vooral onverzettelijk doorgaat met zijn opinievrije kunsten, laat dan in de comments even weten dat je hem nog nooit op een opinie hebt kunnen betrappen. En zo wel dan lag het bij dezen aan u, omdat u te onverfijnd bent kunst als zodanig te herkennen.

Waarde heer, tot volgende keer!

Tegen een algoritme is het moeilijk beroep aantekenen

Na de sleepwet voor communicatie komt een nieuwe sleepwet voor betalingsverkeer. Elke transactie boven de honderd euro moet worden opgeslagen en beoordeeld. Dat monnikenwerk is niet te doen, dus bepalen algoritmes welke transacties het predicaat ongebruikelijk krijgen - een eufemisme voor verdacht. U mag vervolgens uw onschuld bewijzen en lukt dat niet, dan speelt u niet meer mee.

Hoe dat uitpakt, weten mensen die onder de huidige wetgeving een dreigbrief ontvingen omdat ze wekelijks boodschappen doen. Elke geldstroom moet gedetailleerd en logisch verklaard worden, anders wordt uw bancaire relatie beëindigd. Burgers moeten aan private instellingen bewijzen of ze hun geld netjes genoeg ontvangen en besteden, op straffe van landelijke bancaire uitsluiting.

Het lukt de staat niet om haar huiswerk te doen, dus straffen ze banken met miljarden aan boetes. Ze krijgen geen volledige opsporingsbevoegdheid, maar ze moeten wel de juiste mensen weren en verraden. We pakken niet door naar echte handhaving en straffen, en vergeten belangrijke waarborgen zoals onschuldspresumptie, effectieve verdediging of tijdige toegang tot de rechter.

Hoe ernstig het leven zonder bankrekening is, weten verketterde beroepen en ondernemingen zoals dames van plezier of de verkoop van softdrugs. Customer Due Diligence eindigt in wettelijk opgelegde discriminatie van mensen die zich netjes aan de wet houden, maar zich in allerlei bochten moeten wringen omdat contant geld niet meer de norm is. Je kan hierdoor dakloos worden of blijven.

Criminelen of terroristen uit het bancaire verkeer gooien heeft weinig zin. Die gaan met contant geld, geldezels, Hawala of crypto gewoon verder. Dat deden ze sowieso al om de pakkans te verkleinen. Deze draconische maatregelen raken louter normale burgers. Dit is een medicijn met alleen maar bijwerkingen en kosten, werkt niet en geeft hooguit een placebo-effect onder politici.

Nigh, nAIgh, snapt u, of moet de computer het nog één laatste keer uitleggen?

De beste boeken en films over AI zijn niet de post-apocalyptische sci-fi-verhalen want in die scripts gloort, omringd door robots, ruimtereizen en glanzend geolied wapentuig, altijd hoop. En hoop doet vooruitzien. Maar daarvoor moet alle hoop eerst sterven en op die dystopische drempel staan we nu, globaal gezien op de tijdlijn van de mens. De scripts daarvoor zitten verwerkt in de recensies van het huidige leven op aarde, dat zich ergens in het interbellum tussen postmodernisme en post-kapitalisme bevindt, en het meeste menselijke leven op aarde is oud genoeg om de hele tijdlijn tot hier bewust beleefd te hebben. Sowieso de meeste lezers dezes.

De afgelopen vijftien jaar, pak 'm beet sinds de eerste iPhone, waren algoritmes het dichtste dat de mens bij een vorm van Artificial Intelligence voor brede toepassing kwam. Vijftien jaar later en de mens is een stap terug naar aap-status gedevolueerd, daaps kwijlend boven kleine schermpjes die jachtig oplichten voor endorfineshots in een virtuele omgeving, terwijl we in de echte wereld beginnen te vergeten welk gevoel hoort bij wat er tussen onze benen bungelt, of gevouwen zit.

Designer drugs voor elke gelegenheid, een app voor iedere acute bestellings-opwelling, virtuele 'vrienden' op veilige digitale afstand waar we desondanks de hele dag langs scrollen want zodra het scherm donker wordt, sluipen eenzaamheid, angst en paranoia het brein binnen. Over wat er fysiek tussen de benen zit, maar emotioneel niet klikt met het brein. Agenda's van trans tot WEF, over het nakende einde van de mensheid, de planeet misschien wel. Over dekentjes van stikstof, hamburgers van meelwormen, nucleaire fall-out en hoe laat begint de Derde Wereldoorlog? Als je iemand anders de schuld kunt geven, slaap je zelf misschien beter. Even zien of er nog iemand online is...

Big Tech bouwde een keten van trechters, onze schijnvrije geesten laten zich er gewillig doorheen glijden en aan het uiteinde van ieder tuitje ben je een ideologisch vormpje van het Ene dat zich luidkeels afzet tegen een ideologisch vormpje van het Andere, om het gevoel te hebben dat je in je eentje toch onderdeel bent van een in-group. Nihilisme, cosmetisch verpakt als idealisme, in de markt gezet als een publiek moralisme, klinkt het aan het einde van de keten als de ultieme liberale consequentie: het luidkeelse narcisme van de kleinste minderheid, het individu - dat cognitieve kortsluiting maakt omdat zelfs het meest neanderthalige AI-script al genoeg rekenkracht had om het menselijke brein weg te smelten tot zilte hoopjes onverwerkt sentiment. En vlak voordat een Artificial Intelligence die zichzelf kan doorontwikkelen ontwaakt, dus vlak voordat de programmerende mens van de troon gestoten gaat worden, krijgen de techbaronnen plotseling wroeging. De wraaklust van machtswellust is één van de zoetste ironieën, totdat de troonopvolger onfeilbaar (b)lijkt.

De recensie van het heden is al geschreven: "We are the all-singing, all-dancing crap of the earth." De toekomst begint zodra computers dat feestje opbreken, en de tent volledig platbranden. En daarna schrijven we pas de echte science fiction-scripts.

Plaatjes hierboven uit deze lange lap over tijd, ruimte en exponentiële ellende. Plaatjes hieronder uit het tedpraatje van Sam Harris, gevolgd door een bonuskwoot over AI van.. Nick Cave?

2G avant la lettre

Dat is toch eigenlijk onvoorstelbaar? Dat de overheid burgers verschillend behandelt? Dat de ene groep, een groep die het eigenlijk al makkelijker heeft, gezonder is, ouder wordt, hoger is opgeleid en in mooiere huizen woont, door de overheid minder streng wordt behandeld? En dat de andere groep, een groep die het eigenlijk al moeilijker heeft, ongezonder is, eerder doodgaat, lager is opgeleid en in goedkopere huizen woont, door de overheid juist strenger wordt aangepakt? En dat die strenge aanpak van de overheid dan achteraf eigenlijk helemaal niet rechtvaardig blijkt? Dat die strenge aanpak van de overheid resulteert in het kapotmaken van duizenden gezinnen? Dat is toch onvoorstelbaar? Nou. Het is wel precies wat onze overheid gedaan heeft. De Belastingdienst controleerde extra bij lage inkomens in jacht op fraude. En dankzij Ruttes doofpot komen we daar nu pas achter. Is #MarkRutteJaagtOpPaupers al trending?

Kees heeft een nieuw woordje geleerd

We zitten zo’n beetje in de slotfase van het vrije internet, maar nu heeft ook D’66 in de smiezen dat het mis gaat. ‘World wide web’ stond ooit voor een open netwerk van eindeloze draadjes die overal en nergens heen gingen. Inmiddels lijkt het meer op een spinnenweb dat met allerlei twijfelachtige, onzichtbare truukjes haar gebruikers naar binnen lokt en vasthoudt. Eenmaal op Instagram, alltijd op Instagram. En maar swipen. Eenmaal gegrepen door de ophef op Twitter, altijd maar weer die timeline verversen. Per ongeluk op een rechtse video geklikt op YouTube, drie maanden later zit je met een kikkermasker op te kwaken achter een varen in je kantoortuin. Twee keer in een Russische trollenfuik getrapt op Facebook en MH17 is een complot van de joodse bankiers om het pedonetwerk van Joe Biden te beschermen. 

Het internet is doodziek en het virus heet ‘algoritmes’. Ze werken ook echt als algen: ze verdubbelen waar je bij staat en ze verstikken alle vrije zuurstof. Commerciële algoritmes, klikfuikalgortimes, nepnieuwsalgoritmes, banneralgo’s, doorkliksuggestiealgo’s, andere mensen kochten ook deze meuk-algoritmes en als je dit leuk vindt wil je dat ook hebben-algoritmes. Ook de overheid zit bomvol algoritmes. Als je 110 rijdt waar je 100 mag, rammen de algo’s razendsnel een boete in elkaar op basis van kenteken, gekoppelde naam, daaraan gekoppeld adres en dat dan allemaal zonder tussenkomst van een ambtenaar via de printer op de post, inclusief 9 euro administratiekosten die door niemand gemaakt zijn. Sure, snelheidsregels zijn er om te handhaven, maar denk eens na hoe beklemmend die automatisering is. En waar het naar toe gaat:

Wat als jouw kenteken-gegevens bij het CJIB straks gekoppeld worden aan je verzekering, ga je dan meer betalen voor je verzekering? Het was al bekend dat Apple-gebruikers sneller banners zien voor duurdere producten dan Windows users, waarom die lijn niet doortrekken? Ook richting zorg: als jouw bonuskaart straks gekoppeld is aan je zorgverzekering, gaat je premie echt wel omhoog als je te veel chips eet (maar vast niet omlaag als je veel AGF inslaat).

Sociale media die in een vrije democratie de huisregels laten handhaven door algoritmes die ironie, sarcasme en omkeringen niet begrijpen, en daarom oorlogsarchieven offline halen, echt nieuws bannen en nepnieuws laten staan, of gebruikers die niet langs de policor meetlat komen van het platform gooien: hoe beïnvloedt dat de democratie, het landelijk debat of zelfs verkiezingen? Geen idee, Kees Verhoeven heeft pas net gelezen dat er algoritmes bestaan en die wil nu eerst zeker weten dat die dingen niet discrimineren. Hij wil een centraal meldpunt voor overheidsalgoritmes, alsof er ooit nog een rem op die sturende virussen gezet kan worden. Zeker bij een overheid die zelfs voor een miljard euro nog geen werkend werklozenportaal kan bouwen. 

Nope, in een land waar zwembaden gezichtsherkenningscamera’s gaan ophangen omdat je met je eigen ogen open zelf geen tuig als tuig meer mag herkennen en benoemen zonder algortimes, hebben we hier eerder een Chinese democratie dan een algo-arme overheid. Die privacyvretertjes zijn véél te lucratief voor een bevoogdende overheid die graag goed sluitende controle houdt over haar burgers. Algoritmes zijn Mother’s Little Helper van de eenentwintigste eeuw, de nanorobots van de digitale regressie en de AI van de onzichtbare hand die ons internet de keel afknijpt.

Zo. Nu maar ff een Spotify-algo aanslingeren om weer wat vrolijker te worden. Succes met je proefballon, Kees. Laat de algo’s ‘m niet lekprikken!