Soep van de Week in Het StamCafé

Mijn favoriete Neerlandicus is prof. dr. J.H.T. Joosten. De goede man promoveerde bij Kees Fens en is sinds 1 februari 2006 hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Joosten gooit regelmatig de knuppel in het hoenderhok van zijn vakgebied en het gekakel dat hij veroorzaakte met Hoera! Een boek en vooral Staande Receptie, waarin hij de kippetjes Renate Dorrestein, Connie Palmen en Elsbeth Etty verorbert, is een genot voor het oor.

Deze week stond er een heerlijke polemiek van hem in Neerlandistiek, en daarin sloopte hij - in navolging van GeenStijl - Babs Gons, de Sinterklaasdichter des Vaderlands die nog beroerder Nederlands schrijft dan Babah Tarawally en Jerry King Luther Afriyie samen.

Gonzo Babs ziet er uit als Samuel L. Jackson die in een Blaxploitation-film een gangsta-granny speelt in het door heroïne geteisterde Harlem van de jaren zeventig, maar laat ik eens een keer niet volledig ad hominem gaan op iemands uiterlijk.

De schat poept al jaren spuuglelijke zinnen uit, zoals deze in een column in Het Parool: “Ik duw de deadline die ik heb van het bureau en trap ’m onder het kleed.”

Kennelijk zat de deadline van Babs op haar bureau te klieren en was het rotding groot genoeg om geduwd te worden, en dus geen frummeltje dat Babs als een propje papier achteloos weg kon schieten met haar vingers. Vervolgens zweefde haar deadline naar de grond en trapte ze hem onder het kleed. Bad deadline! Had ze soms alvast een stokje onder het kleed gezet zodat ze de deadline er onder kan schoppen of tilde ze het kleed met één hand op en schopte ze de stoute deadline er onder? Of heeft een werkster die het tapijt omhoog tilt? En had ze die deadline nou van het bureau gekregen vanwege haar verjaardag? Komma’s zijn racistisch, koloniaal en male toxic, je weet toch.

Uit dit willekeurige voorbeeld blijkt dat Babs op een krampachtige manier bloemrijk en beeldend wil schrijven maar de taal niet beheerst - alsof Jip en Janneke een opstel schrijven nadat ze een hele dag amnesia haze hebben zitten paffen in een koffiesjop - en dat is nou juist een van de belangrijkste voorwaarden voor het schrijven van een column of een gedicht: taalbeheersing. Nog een voorbeeld uit dezelfde column: “Ik zie voor me hoe haar hart voorover gebogen schokschouderend weent in haar borstkas.”

Wat een psychedelische nonsens! Ziet u het hart al voorover buigen, met die schokkende schouders, om daarna een partij te gaan janken in de borstkas? Ik moest meteen denken aan dokter Frankenstein die weer eens met zijn monster aan het experimenteren is. Die zin is bijna net zo lelijk als die andere met die deadline. Het is gewoon hemeltergend en tenenkrommend slecht Nederlands en de enige reden dat Gabs Bons ooit dichteres des vaderlands is geworden, is haar kleurtje, in combinatie met haar Oboema-achtige outfits.

Aan het einde van haar termijn als nationale rijmpjesbakker, concludeerde Gans Bob dat de foptitel Dichter des Vaderlands gedateerd, patriarchaal, en koloniaal was en derhalve opgepimpt moest worden tot Dichter der Nederlanden.

Professor Jos Joosten in zijn polemiek: “Maar eh… is dat nou een afrekening met ‘gedateerd, patriarchaal, koloniaal’? De verzamelde prominenten (want de andere takken van de ‘Des vaderlands’-industrie doen gezellig mee) kiezen uit het complete beschikbare idioom in het Nederlands uitgerekend voor twee woorden die strikt voorbehouden zijn aan het meest ondemocratische en feodale wat ons land te bieden heeft: de monarchie. ‘Der Nederlanden’! Wij hopen te mogen vermoeden dat Wij hier een superieure, ludieke laag van ironie hebben gemist.”

En Ilja Pfeijffer schreef in de HP over Gabs totale gebrek aan historisch inzicht : “Maar de titel Dichter des Vaderlands zou volgens Gons bovendien associaties oproepen met het patriarchaat en met kolonialisme. Om de inclusiviteit van haar ambities te onderstrepen wil zij af van die vader en omarmt zij Nederland in het meervoud. Ik zou geneigd zijn te denken dat juist het meervoud Nederlanden koloniale associaties oproept. De reden waarom ons land vandaag de dag officieel het Koninkrijk der Nederlanden heet (nadat wij in de VOC-tijd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden heetten), is dat wij uit vier landen bestaan: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Het feit dat deze overzeese gebiedsdelen onder het meervoud Nederlanden vallen, is een direct gevolg van onze koloniale erfenis.”

Enfin, Bab Gons poetst de plaat en dat is maar goed ook, want ze kakelt als een kip zonder kop en haar spoken word-bagger is een belediging voor onze prachtige Nederlandse taal.

Hier een van haar allerlelijkste, stomste en meest pathetische gedichten, over de ontploffing in een drugslab:

Tot de aarde laat zien

(NRC, 2 februari 2024
Geschreven na een explosie in een appartementencomplex in Rotterdam)

er is geen tijd
als een geliefde
zich onder het puin bevindt
geen adem
geen rust
geen wet
geen rede

want als liefde niet
overal dwars doorheen
groeit en graaft
dan zouden we niet
zo hartstochtelijk bestaan

als een geliefde
zich onder het puin bevindt
dan lichten we op in het donker
worden handen graafmachines
dan bolt kracht zich op in bundels
in spieren
in verstrengelde handen
het hart slaat de maat
van het omploegen
van elke centimeter
tot de aarde laat zien
wat we liefhebben
en we dat kunnen vangen
in de talloze armen
van onze hoop

Arjan Peters sloopte deze woordendiarree van “malle Babs” en schreef: Gons’ ‘dan lichten we op in het donker’ is een cliché van jewelste waar ze zich voor zou moeten schamen. De troost die Gons levert is vals. Er viel namelijk niks te vangen in de ‘talloze’ armen van de hoop: met deze regelrechte kitsch is geen mens geholpen.

Professor Jos maakt in zijn aanval op Gons meteen het hele bespottelijke circus rond de Dichter des Vaderlands belachelijk. Lees en geniet:

Van meetaf aan dus een initiatief van mensen die poëzie niet serieus nemen. Niet zo gek dus dat de eerste echte gekozen kandidaat meteen bedankte voor de eer. Dat was Rutger Kopland, van wiens werk je veel kunt vinden, maar die de poëzie in elk geval te ernstig nam om zichzelf en zijn werk voor zo’n dispuutsinitiatief te lenen. Dus werd het Gerrit Komrij, een superieure rijmelaar die in die dagen een tamelijk grote bekendheid genoot in literaire kringen, vooral door zijn uitgangspunt nooit iets serieus te menen, zodat hij er ook nooit op aangesproken kon worden (‘Nimmer ben ik de oppervlakkigheid en het boerenbedrog ontrouw geworden, nimmer heb ik iets gezegd “wat ik nu eens meende”’). Na wat rare verwikkelingen werd Komrij’s opvolger Simon Vinkenoog, de man die zijn gehele carrière druk was om zijn dichterlijk wagonnetje aan te haken bij de nieuwste voorbijrazende trend en daar steeds zodanig mee doende was dat hij helemaal vergat om een oeuvre of zelfs maar één gedicht te schrijven dat iemand zich tijdens zijn leven nog herinnerde. Toen werd het Driek van Wissen en waren we stilletjes van de superieure rijmelaars overgegaan naar de categorie der zeer doorsnee-rijmelaars.

Professor Jos heeft het eens met gevaar voor eigen loopbaan voor mij opgenomen toen een helleveeg van de onwelriekende gleuvenbrigade mij volledige sloopte in het gerenommeerde vakblad Neerlandistiek en mij afserveerde als de Fapper des Vaderlands.

Emma Gosses had al soppend en klotsend mijn 600 columns in de Volkskrant geanalyseerd en kwam tot deze conclusie: Het wereldbeeld dat zijn postuur produceert is phallogocentrisch, zijn discours is gestoeld op heteronormativiteit en hij geniet de privileges van een witte huidskleur. Het beeld dat hij van zijn mannelijkheid neerzet, reflecteert de cultuurhistorische ontwikkelingen vanaf de jaren zestig in Nederland en is illustratief voor hedendaagse mechanismes in de maatschappij, zoals seksueel nationalisme, witte onschuld en daaraan gekoppeld masculinnocence.

Nou heb ik van mijn mama zaliger geleerd altijd stil te zitten en te zwijgen als ik geschoren word en het enige dat ik kon doen, was de gunstigste foto van juffrouw Gosses te plastificeren en boven mijn jongensledikant in Villa Vischlugt te hangen, en mij vervolgens dermate suf te fappen tot de vellen van mijn klauwen hingen en tot mijn witte onschuld de muren van mijn armetierige woonst volledig gepleisterd had en dat scheelde toch weer een stucadoor en een schilder. Dat zal je leren, juffrouw Gosses: mij af te serveren als Fapper des Vaderlands (en de Algarve, niet te vergeten).

Oh, sorry: ik bedoelde Onanist der Nederlanden. Met deze eretitel zou ik natuurlijk van harte welkom moeten worden geheten in de exclusieve echokamer van groepsfappers en circlesquirters die de nieuwe Dichter des Vaderlands gaan benoemen. Graag lever ik een bijdrage aan het zompige koekje in het midden!