Geenstijl

Stop

Ja sorry iemand moet dit doen. Vrijdag kopt de Stentor: 'Stickers met ‘Apeldoorn Joden vrij’ duiken op in binnenstad'. Dat is schrikken, een week na een georganiseerde en gewelddadige klopjacht in de Amsterdamse binnenstad, maar na de clickbait komt onherroepelijk de context: 

"Op de sticker staat ‘Apeldoorn Joden vrij’, waarbij het niet helemaal duidelijk is of de laatste twee woorden aan elkaar zijn geschreven. In het midden een poppetje met een Ajaxtenue aan. Tenminste op één plek was de sticker geplakt over een ander plakkaat, met daarop het logo van de Amsterdamse voetbalclub."

Ter achtergrond: als supporters hun club vroeger achterna reisden naar Ajax, moesten ze vanaf Centraal Station met de tram naar de Watergraafsmeer, en doorkruisten dan onderweg de Joodse buurt. Aan Ajax zelf was verder niet zo gek veel joods, maar ze vertegenwoordigden Mokum, en bovendien hebben we het hier over voetbalsupporters, niet over de redactie van De Correspondent, dus het had waar kunnen zijn is meer dan voldoende. Ajacieden werden vanaf toen genoemd: Joden, en waar we schrijven 'genoemd' bedoelen we eigenlijk 'uitgescholden voor', want in zowel vooroorlogs als vroeg naoorlogs Nederland tierde antisemitisme welig, hoewel in Amsterdam misschien iets minder dan elders - wat bedoeld was als scheldwoord, veranderde er al snel in een geuzennaam. 

Waarna supporters van rivaliserende clubs weer overtoepen en het tot de dag van vandaag 'normaal' is dat aanzienlijke delen van De Kuip tijdens Feyenoord-Ajax 'Hamas, hamas, Joden aan het gas' staan te blèren. (Waarna Ajaxsupporters, in ieder geval toen ze er nog mochten komen, weer overtoepten met 'Als de lente komt, dan gooien wij, bommen op Rotterdam'). 

Het is smakeloos, het is provocatief, het is lelijk, het is goor, maar zo is het ook bedoeld. Feyenoordliefhebbers die 'Hamas..' roepen zijn weliswaar dom en asociaal, maar niet per se Jodenhaters. (Ajaxsupporters die 'Bommen op..' roepen zijn weliswaar dom en asociaal, maar niet per se nazi's). 

Joodse Nederlanders hebben alle reden om bang te zijn, het trauma van de shoah zit altijd aan de oppervlakte, de dagelijkse werkelijkheid van toenemend antisemitisme in Nederland en daarbuiten vlak erboven. En dan was er dus het nu al historische dieptepunt van 7-8 november in Amsterdam, een stad die de afgelopen decennia heeft gebruikt om het antisemitische wiel maar weer uit te vinden - het is inmiddels ondenkbaar dat inwoners vrijwillig zouden kiezen voor 'Joden' als geuzennaam.

Afijn, tegen die achtergrond stuurde de T. een verslaggever naar Apeldoorn die een ronkend T.-sausje kieperde over het stickerverhaal. En, eh, hoor eens even, gevoeligheden mogen nooit een reden zijn om problemen niet te benoemen, maar wel graag in hun context, en niet zo ingestoken dat ze toch al bange mensen nodeloos nog verder de stuipen op het lijf jagen. Zo bezocht de T. de 75-jarige Donald, en vertrok pas nadat deze hartverscheurende quote was opgetekend: 

"Het kan er bij mij niet in dat mensen de moeite nemen dit te doen. De boodschap is dat Apeldoorn vrijgemaakt moet worden van Joden. Ik mag dus niet zijn. Alweer niet. Net als de familie van mijn moeder. En dat doet natuurlijk pijn."

Vooropgesteld: die stickers zijn echt teringnaar en smakeloos. Dat waren ze tien jaar geleden al, en zijn ze in het huidige tijdsgewricht al helemaal. De dader moet gepakt en niet zuinig gestraft worden. Het voert wat ver om 's mans paspoort meteen af te pakken maar begin anders met zijn seizoenkaart. En: het wordt misschien maar eens tijd dat voetbalsupporters het Jodendom laten voor wat het is. Ajacieden bedoelen het ongetwijfeld goed, maar lokken toch reacties uit die het voor daadwerkelijke Joden nagenoeg ondraaglijk maken om in Nederland een wedstrijd te bezoeken. Alleen: het werkelijke antisemitisme, het antisemitisme waardoor het inderdaad niet overal meer veilig is voor Donald, is natuurlijk niet uit de staantribunes ontsproten, maar vindt zijn wortels en zijn weerslag heel ergens anders.  

Voorts: we hebben de afgelopen decennia kunnen zien waar overmatig gebruik van 'racisme' en 'seksisme' toe leidt. De betekenis van deze termen is door en voor hele volksstammen volledig uitgehold. In de kern ernstige verwijten verloren daardoor hun waarde en roepen nu niets anders dan onverschilligheid op. 

Vriendelijk verzoek dezelfde fout, juist nu Jodenhaat steeds vaker de kop op steekt, niet ook bij antisemitisme te maken.