Geenstijl

Echt helemaal niemand heeft op Dick Schoof gestemd

Machtig mooi experiment dit halve extraparlementaire kabinet en de verhouding met de Tweede Kamer waarin de vier auteurs van het Hoofdlijnenakkoord zitting hebben. De 14 jaar Rutte zijn straks écht voorbij, de juk van het Kaagisme een nare herinnering. Ook nieuw is de partijloze minister-president. Dick Schoof begon op Justitie (tijdens de Balkenende-jaren maakte hij met name carrière bij Binnenlandse Zaken) twee maanden na het aantreden van Rutte I. Dat verklaart waarom hij tijdens de persconferentie Rutte noemde toen hij de vraag kreeg wie van zijn voorgangers inspirerend vindt en niet JPB (of Wim Kok onder wie hij ook diende); het is de premier die hij het meest van nabij kent. Maar ja, Rutte is niet de naam die iedereen wil horen op letterlijk de eerste dag dat de premier i.o. zich aan de natie voorstelt. Er kleven meer (potentiële) problemen aan deze keuze.

Als inlichtingenman is Schoof niet van onbesproken gedrag (voor hem te hopen liggen er niet meer lijken in de kast), bovendien is het niet onvoorstelbaar dat hij ook door de parlementaire enquêtecommissie Corona zal worden opgeroepen voor verhoor wegens hoogste ambtenaar op Justitie tijdens de Coronacrisis. Daardoor kan de nieuwe premier mogelijk onder vuur komen te liggen wegens zijn handelen als topambtenaar. Dat kan een ingewikkelde balanceeract worden.  

Ook complex is dat Schoof straks als minister-president rapport moet maken met het staatshoofd. Dat is onder elke premier een delicate kwestie maar de burger weet in ieder geval wié het is die met de Koning confereert. Het Geheim van Noordeinde/Huis ten Bosch wordt met Schoof helaas alleen maar schimmiger. En wat zegt Schoof als de vorst komende Prinsjesdag weer extra speedbootgeld krijgt, is Geert Wilders' wil dan wet of niet?

In Europa lijkt net zoals in Nederland rechts de wind mee te hebben. Het is te hopen dat Schoof daar zijn zeilen mee vult in de Europese Raad en geen tegengestelde koers gaat varen. Want hoe Schoof zijn rol van EU-regeringsleider gaat invullen weet niemand, met premier Wilders was daar geen twijfel over geweest. 

Zowel Schoof als Wilders bezweren dat de nieuwe Eerste Minister niet aan de leiband van de PVV-voorman zal lopen. Toch valt het te hopen dat Wilders wanneer nodig een rukje aan de riem geeft. Miljoenen hebben op Wilders en Yesilgöz gestemd omdat zij de premierskandidaat waren (en honderdduizenden op BBB met Keijzer in het Torentje, Omtzigt liet in het midden wie zijn premierskandidaat was). Helemaal niemand heeft op Dick Schoof gestemd. Datzelfde probleem zou er geweest zijn met Ronald Plasterk in het Torentje, maar hij is minder een zwarte doos dan Schoof. Het is vernieuwend dat er binnenkort meer afstand is tussen kabinet en Kamer, laat onverlet dat de kiezer iets van zichzelf in de nieuwe leider wil terugzien. Maar dan moet je deze wel kennen.   

Het is al met al geen ideale situatie en de afloop ongewis. Gelukkig komt na het kabinet Schoof Wilders I, dus dan is dat probleem opgelost. Want hoewel Plasterk (samen met Hans Wiegel) volgens sommigen nu de beste premier is die we nooit zullen krijgen, is Geert Wilders de man die nog steeds een keer premier kan worden. 

En dat eigenlijk nu al had moeten zijn.