Geenstijl

De-escalatie heeft veertien eeuwen niet gewerkt

Palestinians buy and sell at an open market in Rafah in the southern Gaza Strip on April 9, 2024, ahead of Eid al-Fitr, which marks the end of the Muslim holy fasting month of Ramadan, amid the ongoing conflict between Israel and the Palestinian Hamas group (AFP).

De Iraanse theocratie staat klaar met een vergeldingsaanval en andere landen staan klaar dat weer te vergelden. De zandbak blijft eeuwig een kruitvat. Wie begonnen is wordt aan de ene zijde regelmatig vergeten, de andere zijde viert de eerste veldslag bij Banu Qaynuqa uit 624. Een gevalletje eerwraak waarbij een jood het leven liet. We stapelen al veertien eeuwen jaar vergelding op vergelding.

Het internationale antwoord op deze geweldscyclus is eentonig en ingehaald door de realiteit. Zelfs Muammar Gaddafi stelde in maart 2008 de pijnlijke vraag waarom Gazastrook in de periode 1948 tot 1967 niet een stabiele staat werd. De Arabieren werden met rust gelaten, maar hun onderlinge ruzies blokkeerden de ontwikkeling van de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever tot zelfstandige staten.

De latere poging uit 2005 begon met een totale terugtrekking van kolonisten en de laatste vrije verkiezingen in de Gazastrook. Ze werden niet meer onderdrukt door Egypte of Israël, maar binnen een jaar door Hamas. Die poging eindigde op 7 oktober 2023. De haat en wreedheid, direct gericht op kinderen, jonge vrouwen en bejaarden uit de joodse burgerbevolking, bewezen dat vrede ver weg is.

Israël eist de onmiddellijke vrijlating van kinderen, vrouwen en bejaarden die inmiddels zeven maanden gegijzeld worden. Hamas wil die ruilen tegen honderden moordenaars, daar zie je al een klein verschilletje in prioriteiten. De vraag is alleen of er nog genoeg gegijzelden in leven zijn om te ruilen. Wie de geschiedenis niet wenst te herhalen, zal deze moeten kennen, een kleine bloemlezing:

A Palestinian vendor prepares falafel at an open market in Rafah in the southern Gaza Strip on April 9, 2024, ahead of Eid al-Fitr, which marks the end of the Muslim holy fasting month of Ramadan, amid the ongoing conflict between Israel and the Palestinian Hamas group (AFP).

Het Britse mandaat ontstond in 1920, toen de Volkenbond het veroverde Ottomaanse rijk opdeelde. Het Ottomaanse rijk had in de Eerste Wereldoorlog meegevochten aan Duitse zijde (PDF). Ze kregen adviezen van de Duitsers hoe veldslagen en genocides te plegen. De Ottomaanse expansie tussen 1299 en 1683 vormde de inspiratie tot de Lebensraum Theorie, dat moest ontmanteld worden.

Het Ottomaanse rijk had als staatsreligie de soenitische islam, haar slachtoffers waren voornamelijk christenen die in de weg woonden. Het Ottomaanse rijk had vlak voor haar verovering en opdeling genocides op miljoenen Armenen, Koptische Grieken en Assyriërs (PDF). Genocide is hier een vorm van social engineering. Deze genocides hadden een religieus tintje.

Het Turkse deel ging vervolgens verder met een genocide op Koerden. Deze vier bevolkingsgroepen bestonden langer dan het Ottomaanse rijk en bestonden ook langer dan de islam. Deze genocides waren de generale repetitie van de Duitse veroveringen in West-, Zuid- en Oost-Europa samen met de latere holocaust. Het toont aan hoe dun de lijn tussen religieus fanatisme en fascisme is.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg het Britse mandaat een drie-statenoplossing. Hierbij ontstond het Koninkrijk Jordanië, een zelfstandige, redelijk stabiele Arabische staat. Aan de andere kant van de rivier kwam een multiculturele samenleving, waar miljoenen meestal islamitische Arabieren wel vrij kunnen spreken, stemrecht hebben en meevechten in het Israëlische leger.

De pijn zit in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. Die gebieden kregen tegelijkertijd met Israël hun autonomie terug. Veel tijd kregen ze niet want in 1948 probeerden Egypte, Jordanië, Irak, Syrië, Libanon, Saudi-Arabië en Jemen de Joodse staat te vernietigen. De Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever werden een soort niemandsland, geen onderdeel van Egypte, Jordanië of Israël.

Ik zou iedereen die droomt over vrede, wapenstilstanden en tweestatenoplossingen willen vragen terug te denken aan 1948 – 1967. Waarom is het toen de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever niet gelukt met behulp van de Arabische Liga om zelfstandige staten te worden? Hier legde een wrede Libische dictator de vinger op de zere plek, zonder antwoord kunnen we niet verder.

De tweede poging om de Joodse staat te vernietigen in 1967 duurde maar zes dagen. Egypte, Syrië, Jordanië, Irak en Lebanon vielen weer Israël van alle kanten aan. Israël sloeg dit keer harder terug en nam de militaire controle over onder andere de Gazastrook, Westelijke Jordaanoever en Syrische Golanhoogvlakte. Niemandsland zonder effectieve overheid werd bezet gebied.

Er is tussen 1967 en 2005 onderhandeld om die gebieden terug te geven. Toen gebeurde iets historisch, alle kolonisten vertrokken uit de Gazastrook en er kwamen verkiezingen! Hamas won deze, en het waren gelijk de laatste verkiezingen daar. Waarom is het tussen 2005 en 2023 de Gazastrook niet gelukt om een zelfstandige, vredige staat te worden? Waarom bleef het een militaire dictatuur?

Muammar Gaddafi stelde in 2008 al dat Arabieren al niet door een deur kunnen met andere Arabieren. Dat zie je letterlijk bij de grens tussen de Gazastrook en Egypte. Hoge hekken, samen met een gigantische uitgegraven geul tegen smokkeltunnels en tank-verplaatsingen. De Gazastrook was ooit onderdeel van Egypte, toen zelfstandig, en nu afgesloten en afgestoten.

Deze humanitaire ramp moet uiteraard beëindigd worden, de vraag is alleen hoe. Gevechtspauze, wapenstilstand of vrede zijn woorden die na veertien eeuwen geen betekenis meer hebben in die regio. Wat zijn onderhandelingen met een ongekozen terroristische organisatie überhaupt waard? Elke vorm van militaire rust geeft tijdelijke verlichting samen met gegarandeerde escalatie.

De oorlogen in Irak en Afghanistan hebben laten zien dat je ruim zes biljoen kunt uitgeven om te starten met religieus ingegeven gefaalde militaire dictaturen, en vervolgens eindigt waar je begonnen bent. Afghanistan is weer in handen van de Taliban. Binnen de Gazastrook probeert de regering van Netanyahu dit in het klein. Een bevolking democratie opleggen is helaas een contradictio in terminis.

De zesde slag om Rafah wordt niet het einde, maar de enige minuscule kans op een nieuw begin.