Geenstijl

Paar maanden terug was er een boel (ceremonieel) gesteggel over het schuldenplafond in de VS. Deze moest, wederom, worden verhoogd en Democraten en Republikeinen hadden zo hun eigen ideeën onder welke voorwaarden dit moest gebeuren. Net als de vorige keren kwam de verlossing in de verlenging. Maar ditmaal kwam er geen verhoging van de schuldenlimiet, maar een tijdelijke buiten werking stelling van de limiet tot januari 2025 (tot na de verkiezingen dus ;-) ). Het schuldenniveau op die datum wordt dan het nieuwe schuldenplafond. Politiek gekonkel van de hoogste orde dus. En dat begint zich nu wellicht te wreken...
(bron afbeelding)

Zo was de verwachting begin mei nog, dat de Amerikaanse overheid in het derde kwartaal $733 miljard (!) zou lenen. Inmiddels is dit bijgesteld naar meer dan $1 biljoen… Om dit in context te plaatsten, Amerika deed er 209 jaar over om de staatsschuld op $1,8 biljoen te krijgen, terwijl de verwachting nu is dat dit bedrag in de komende 4 maanden al zal worden behaald (in juni moest de overheid veel meer lenen dan verwacht namelijk); dus sinds het akkoord over het schuldenplafond begin juni, komt er in een maand of 5 een totaal van $1,8 biljoen aan schulden bij!

Sinds 2020, zijn de Amerikaanse staatsschulden met ongeveer $9 biljoen gestegen, een stijging van ongeveer 40%. En dan moet de lezer beseffen dat de VS voor de schuldencrisis van 2008 iets van $9 biljoen aan schuld had… Dit laat mooi zien hoe de politiek een schuldencrisis oplost: door meer schulden uit te geven! Waar zouden we zijn zonder onze alwetende leiders, nietwaar? Hier leuke link naar de Amerikaanse staatsschulden sinds 1929.

Overigens heeft de VS, door haar Enron-achtige boekhouding, nog allerlei schulden die niet op de balans staan. Deze unfunded liabilities betreffen beloftes die de overheid heeft gedaan inzake pensioenen, gezondheidszorg en dergelijke, maar waar het geen geld voor opzij heeft gezet. Deze worden nooit meegerekend in de schuldstatistieken. Maar goed ook, want het bedrag staat op een kleine $100 BILJOEN…`

Deze enorm snelle toename van de staatsschulden blijft niet zonder consequenties. Zo zijn de rentelasten van de Amerikaanse overheid gestegen naar bijna $1 biljoen einde tweede kwartaal. En gezien het feit dat de schulden verder toenemen en dat oude staatsschulden met zeer lage rente moeten worden vervangen door staatsschulden met een veel hogere rente, zal dit probleem nog groter worden. Zeker gezien de belastinginkomsten wat lijken tegen te vallen (mede door hoge vergelijkingsbasis overigens) terwijl dit alles plaatsvindt vóór de recessie goed en wel begonnen is.

Het Congressional Budget Office (CBO), zeg maar het CPB van de VS, heeft becijferd dat de interestlasten nu al 14% van de belastinginkomsten op zal slokken. Naar verwachting zal dit percentage tot 20% stijgen in 2032. En dan gaat het CBO er van uit, dat er geen gekke dingen gaan gebeuren op de financiële markten…

De kredietbeoordelaar Fitch, heeft dan ook de VS afgewaardeerd van AAA naar AA+. Daarmee wil de beoordelaar aangeven dat het zich zorgen maakt over de huidige en de te verwachte positie van de VS aangaande de staatsschuld en de overheidstekorten; ze vinden dat Amerika een beetje de regie lijkt te verliezen. Rijkelijk laat, want de S&P heeft dat jaren terug al gedaan. En als men op deze uiterst commercieel en politiek gedreven instanties moet afgaan, dan is dat een gegarandeerd recept voor ellende…

Nu zijn de rentelasten tussen 1983 en 1998 ook 14% of hoger geweest, dus het is niet zo dat de VS aan de vooravond staat van een faillissement (sorry, crypto crowd). Echter, de snelheid waarmee de schulden en rentelasten stijgen is wel degelijk ongekend in vredestijd. In combinatie met vele uitdagingen (aanstaande recessie, Groene transitie, heropbouwen oliereserves, oorlog Oekraïne, geopolitieke spanningen met China en de daarbijhorende wapenwedloop, vergrijzing, toename in arbeidsongeschiktheid (begint een dingetje te worden..), steeds hogere uitgaven aan pensioenen en ziektekosten van ambtenaren, afbrokkelende infrastructuur, de fentanyl horror, toenemende socio-economische spanningen, verdere politieke polarisatie, enz., enz.), ziet de toekomst er wat donker uit. Verder lijkt het er op dat deze ramingen eerder zullen verslechteren dan verbeteren gezien de inter-correlaties van voornoemde problemen. Wellicht dat AI het tij kan keren of ten minste wat kan verzachten (zie hier)…

Verder moet men wel beseffen dat Amerika de wereldreservemunt voert en dat het land daarmee met veel meer kan wegkomen dan andere landen. Één van de mogelijkheden die de VS achter de hand heeft, is de aandelenmarkten wereldwijd een duw geven zodat beleggers in paniek de veilige en meest liquide markt op zoeken: die van de Amerikaanse staatsobligaties. Hierdoor kan de VS zich verzekeren van genoeg vraag naar haar (nog uit te geven) staatsschulden (tegen lagere rentes dan nu). Maar dat zijn noodgrepen en zeker geen teken van sterkte.

Op een langere tijdlijn bekeken, is Amerika een wereldmacht in verval. Maar zoals eerder op dit blog beschreven, zal de dollar juist eerst aansterken en zal de VS alles opzuigen (Milk Shake Theory) voordat het ineen zal storten. Dit komt mede door het feit dat er geen enkel goed alternatief voor de dollar is (misschien dat CBDC’s daar verandering in gaan brengen?). Naar alle waarschijnlijkheid, zal de dollar pas vallen na een zeer grote (systeem-)crisis. De VS en de dollar hebben dus nog wel even, maar mooier wordt het er niet op.