Geenstijl

Werken bij de NOS, zo werkt het

He kijk nou. Weer een interne NOS-mail gelekt over het gedoe bij de NOS. En, mogen wij dat zeggen, ja dat mogen wij zeggen, het is een nogal brisante mail. Daarin vallen drie dingen op: ten eerste dat er dus kennelijk door NOS Nieuws al lang van tevoren een freelance onderzoeksjournalist (de opsteller van deze mail) is ingeschakeld om zich met de berichtgeving over interne kwesties te bemoeien. Dat heeft de NOS, bij ons weten, helemaal niet gemeld. Ten tweede dat er bij NOS Nieuws volgens NOS Nieuws dus een hoop 'nare verhalen' over ervaringen en de onmogelijkheid om die te melden bij NOS Nieuws rondgaan. En ten derde, de manier waarop ex-directeur van de NOS Jan de Jong (Champions League niveau volgens Jack van Gelder, in de echte wereld na minder dan twee jaar weg bij Feyenoord) omgaat met zijn oud-collega's. 

Een journalist die alleen maar een telefoontje pleegt ervan beschuldigen 'alle journalistieke normen en grenzen te overschrijden' voordat er ook maar één seconde tekst of beeld is verschenen, dát is intimidatie. Zeker als je vervolgens de baas van de journalist in kwestie belt, die jarenlang (van 2008 tot 2017) als lid van hoofdredactie onder jou heeft gefunctioneerd. Dat zijn Frans Klein praktijken. FUN FACT: Jan de Jong is tegenwoordig directeur van de Eredivisie CV, de club die dit weekend enthousiast meedoet aan de One Love aanvoerdersband actie van de KNVB. Enfin. Oordeelt u zelf. 

PS Onder aan de mail staat het verzoek deze niet te lekken, maar dat is toch gebeurd. Niet omdat wij per se de werkomgeving van de NOS onveilig willen maken, wel omdat wij de werkelijkheid willen tonen achter DIT SOORT LEUGENACHTIGE NIKS AAN DE HAND stukjes (en deze dus) van hoofdredacteur Giselle van Cann, die van ons belastinggeld de journalistieke geloofwaardigheid van de allerduurste NPO-organisatie te grabbel aan het gooien is. Stop gewoon met liegen, mevrouw Van Cann, dan stoppen die mailtjes misschien wel met lekken.

Beste [xx], [xx], [xx] en ook andere collega's,

Wat een heftige en indringende mails en ervaringen gaan er rond. Wat stoer en moedig dat jullie dit durven delen. Wat goed dat het gesprek hierover wordt gevoerd. Ik steun jullie van harte. 

In januari werd mij gevraagd om voor de binnenlandredactie een plan te maken over hoe we journalistiek zouden omgaan met het nieuws over de inventarisatie bij NOS sport. Praktisch, over wie we konden bellen voor reacties. En om ons vast voor te bereiden op dilemma's die in het verschiet lagen: noemen we wel of niet namen? Nemen we nieuws van anderen over? Hoe doen we dat? Hoe zorg je ervoor dat onze journalisten hun werk kunnen doen, zonder dat ze druk voelen van directie, communicatie of hoofdredactie. Etc. Bij het voorbereiden sprak ik veel verschillende collega's en tot mijn verbazing was er niet veel voor nodig om het ene na het andere nare verhaal te horen. Aanvankelijk voornamelijk over NOS sport, maar ook over NOS nieuws.

Van ervaringen van langer dan tien jaar geleden, die wel degelijk veel leken op ervaringen bij NOS sport, zowel op het gebied van de werkcultuur, zoals pesten, seksisme en discriminatie als heftige (seksuele) incidenten tot ervaringen vrij recent, Over ongepaste relaties van leidinggevende met ondergeschikten. Over een onveilige werkomgeving. Mensen die zich gediscrimineerd voelen. Over freelancers die zich onveilig voelen om zich uit te spreken, uit angst voor minder werk. Mensen uit de stafafdelingen die niet goed behandeld werden. Over meldingen die niet goed waren opgepakt door de leiding. En vooral ook heel veel collega's die met een 'nee' antwoordden op de vraag of ze zich veilig voelden om iets te melden als ze iets hadden meegemaakt. 

Dat mensen zich niet veilig voelen om iets te delen of melden, raakt me heel erg. Kennelijk voelen mensen zich niet veilig om dingen aan te kaarten en het zou kunnen dat hoe de leiding van de NOS, zowel de hoofdredacteuren als de directie hiermee omgingen in het verleden hier iets mee te maken hebben. Daarom wil ik ook een recente ervaring met jullie delen.

Afgelopen zaterdag stond ik te huilen op de nieuwsvloer, na een journalistiek telefoontje met oud NOS directeur Jan de Jong. Het was de bedoeling om te vragen wat hij in zijn tijd als directeur van de NOS had gedaan met signalen en meldingen over grensoverschrijdend gedrag. In dit gesprek van 7 minuten probeerde hij eerst door amicaal te doen ('zeg maar Jan hoor' en 'je kent me toch') de vragen te ontwijken. Toen dat niet werkte, sloeg de toon om en dreigde hij opeens met bellen van Giselle (van Cann, hoofdredacteur NOS Nieuws, GS), omdat ik 'alle journalistieke normen en grenzen had overschreden' en hij zich daardoor 'geïntimideerd voelde'. Het werd gevolgd door het dreigen met het indienen van een officiële klacht tegen mij en nogmaals de verzekering dat hij direct Giselle ging bellen. 

En zo geschiedde. Binnen drie minuten stond ik bij Bart (Leferink, adjunct-hoofdredacteur NOS Nieuws, GS), die op dat moment gebeld werd door Giselle. Zij was net daarvoor gebeld door Jan de Jong. Zo snel bleek dit lijntje te lopen.

Dit telefoontje met een oud NOS directeur was confronterend en raakt me, omdat ik opeens realiseerde hoe leidinggevenden in het verleden binnen de NOS kennelijk dachten te kunnen omgaan met eigen medewerkers die een hun onwelgevallige vraag stelden of melding deden. Als dit nu met mij gebeurde, na een nogal onschuldig telefoontje, wat is er dan gebeurd met medewerkers die zich vroeger bij hem/hen gemeld hebben? Het voelde bedreigend en intimiderend. Hij liet ook duidelijk merken nog contact te hebben met de hoofdredactie van NOS sport en de huidige directie. Was dit iemand die een einde kon maken aan mijn werkzaamheden voor de NOS?

Van collega's die hier al langer dan tien jaar werkten, hoorde ik afgelopen weken vaak: 'Vroeger was het hier veel erger, er is sindsdien veel verbeterd.' Dat lijkt zeker waar, maar is dat voldoende? Iemand uit de OR vertelde me dat diegene een minder leuk mens is geworden in de afgelopen 20 jaar sinds de start van het werken bij de NOS. 'De frustratie vrat me langzaam op, als een ziekte die zich langzaam door je lichaam verspreidde', zei een ander.

Het was een heftige week voor ons allemaal. Hopelijk brengt deze tijd ons verder. In ieder geval worden er nu stappen gezet om te zorgen dat collega's gehoord worden. Blijf met elkaar praten, steun elkaar, wees lief en betrokken,

Hartelijke groet,

[naam bekend bij Giselle van Cann]

PS Ook ik zou willen vragen deze mail niet te lekken. Niet omdat ik of wij iets te verbergen hebben, maar het ook belangrijk is om een veilige werkomgeving te hebben waar dingen ook vrij besproken kunnen worden.