Geenstijl

We hadden zeven jaar tijd om 1836 mensen te redden

Zeventig jaar na de watersnoodramp zijn we vooral aan het herdenken. Het liefst maken we romantische films waar een jonge moeder op zoek moet in alle chaos naar haar baby’tje. We zijn het persoonlijke leed alweer vergeten. Omdat er nauwelijks steden of industrie zijn overstroomd, heeft ons land die ramp financieel en economisch overleefd. De zee geeft louter nog rust, geen angst.

De officiële naam van dijkkring 14 is binnen de academische wereld “de badkuip”. Het is een stukje polder waar meer dan de helft van de Nederlanders wonen of werken. Het bevat ruwweg de onderste helft van Amsterdam, Den Haag en de bovenste helft van Rotterdam. Het kan vollopen vanuit de Rijn of de zee. Tijdige evacuatie is een illusie die dagelijks sterft tijdens de ochtendspits.

De laatste risicoanalyse uit 2010 gaf aanleiding om de kust bij Katwijk beter te verdedigen, maar bij Rotterdam zitten nog steeds dezelfde zwakke plekken bij het Drooglever Fortuynplein en de Nijverheidsstraat (PDF). De verkiezingscampagnes van Hoogheemraadschappen gaan over mooie flora en fauna in slootwater. Droge voeten is een impopulaire kostenpost zonder prestige.

Het ontgaat de beste idealisten dat je eerst keihard moet vechten tegen het water en daarna geld moet verdienen, voordat je belasting kunt afdragen ten behoeve van zulke linkse hobby's. Een sterke economie is de kurk waarop de rest drijft. De watersnoodramp was in 1946 voorspeld, de opdracht om de zeearmen van Zeeland af te sluiten werd twee dagen VOOR de ramp al gegeven.

De meeste duinen zijn Natura2000-gebieden en dat gaat onze dijkgraven in een spagaat brengen. Verhoog de duinen en je zult tijdens de bouw extra stikstof uitstoten of een zandhagedisje hinderen. Verwaarloos de zeewering, en je zult delen van Nederland teruggeven aan de natuur. De zee zal stijgen, de discussie is over de snelheid. Vissersdorpen weten het, de zee geeft, de zee neemt.

Het KNMI rekent graag of de zeespiegelstijging aan het einde van deze eeuw 30 of 120 centimeter is. Die voorspellingen worden gebruikt om af en toe een dijk op korte termijn een stukje te verhogen. Maar we bouwen vrolijk het vijfde dorp in het diepste stukje van de polder. Er bestaat een heilig geloof in dat het nooit mis zal gaan, dat dachten we in 1953 ook. De onvoorstelbaarheid is terug.

Het tempo waarmee de zeespiegel stijgt, wordt op lange termijn bepaald door ijs dat op land ligt. Hoe snel warmt deze planeet op? Hoe snel smelt dit ijs? Er ligt op Antarctica genoeg ijs om tientallen meters zeespiegelstijging te veroorzaken. Dan heeft Nederland eigenlijk een lange termijnvisie nodig om alleen nog op de Veluwe of daarachter te bouwen. De Randstad wordt vanzelf Atlantis.

Ik heb namelijk geen enkel vertrouwen dat we wereldwijd klimaatverandering kunnen afremmen of stoppen. Oorlog is wereldwijd meest milieubelastende hobby en echt het enige internationale project waar al een eeuw intensief wordt samengewerkt. Continue destructie in diverse proxyoorlogen leidt vanzelf tot destructie van de totale planeet.

Wat dat betreft zijn de hoge heren uit Davos slechts een domme kikker in een pan. Snelle oorlogsvoering met kernwapens is taboe, maar langzamere oorlogsvoering is interessant machtsspel waar je veel geld aan kunt verdienen. Ze missen het grotere plaatje. We slopen de planeet, landen blijven hangen in andere tijdperken of worden volledig kapotgeschoten.

We zagen de afgelopen jaren mensen demonstreren om te overleven. Boeren reden naar het Malieveld, klimaatactivisten lieten zich per honderden arresteren in een tunnelbak en coronabetogers streden voor onze burgerlijke vrijheden. Allemaal mensen met een focus op hun voortbestaan. Terwijl ze verzanden in details, zien ze niet hun gezamenlijke belangen.

Langzaam sterft de generatie die deze ramp heeft meegemaakt uit. Net zoals oorlog wordt het iets dat niet meer in ons collectieve geheugen zit, en daardoor geen politiek momentum krijgt. Niets legt beter uit wat zo'n ramp zeventig jaar later nog steeds met mensen doet, dan een lief omaatje die in de laatste minuut van een zorgvuldige documentaire een hakbijl op tafel legt. (42:51)

Zij is voorbereid, wij niet.