Geenstijl

Poen Cash Rendement

Crisis is kans. Niet alleen in het Chinees, ook in Nederland. Hoeveel kan je bijvoorbeeld verdienen aan coronatesten? Nou, best veel, leert onderzoek van GeenStijl in de jaarrekeningen van ziekenhuizen en laboratoria over 2020. Onder de streep blijft na aftrek van alle kosten soms zelfs meer dan de helft van de omzet over. En dat is dan niet eens bij de laboratoria waarvan je het zou verwachten. Want nadat Follow The Money vorig jaar voorrekende dat Jan Kluytmans (van het OMT) een ton of drie zou cashen met zijn belang in het Brabantse laboratorium Microvida, zochten we daar natuurlijk als eerst. Helaas: de jaarrekening is nog niet gedeponeerd.

Als een echte Sywert (maar dan een half jaar eerder) zei Kluytmans op tv dat hij de winst aan een goed doel zal schenken. Daar heeft hij werk van gemaakt: bij de GGD in west Brabant wordt een speciale commissie opgetuigd om een mooi goed doel uit te zoeken. Opsteker: de PCR-machines brengen Jan waarschijnlijk veel meer op dan FTM voorzag: tot wel 500.000 euro. 

Dat blijkt dus peanuts.

Kijk maar naar deze jaarcijfers van twee streeklaboratoria: Kennemerland en LabMicta, de samenwerkende labs in Twente en de Achterhoek. Daar geen ingewikkelde vennootschappen, maar de eerlijke euro's. En die liegen er niet om: bij LabMicta steeg de omzet met 24 miljoen(*), onder de streep bleef 16 miljoen over. Streeklab Kennemerland hield zelfs aan 29 euro extra omzet liefst 20 miljoen euro over(*). De winstmarge op de omzet daar is op een haar na 50 procent. In totaal kwamen daar 600.000 opdrachten binnen.

Niet van alle labs is zo goed inzichtelijk hoeveel er verdiend is op coronatesten. Veel ziekenhuizen tellen bijvoorbeeld de kosten voor de laboratoriumspullen en -personeel op bij alle 'patiëntgebonden kosten'. Daar zitten ook de miljoenen voor dure medicijnen bij. Zo is niet goed te achterhalen wat het Jeroen Bosch Ziekenhuis overhoudt aan 10 miljoen euro testomzet. Kluytmans' eigen UMC Utrecht noteert bij 'overige bedrijfsopbrengsten' een plus van 23 miljoen, op een omzet van bijna 1,4 miljard. Hoeveel daarvan uit testen komt wordt niet duidelijk, maar in het jaarverslag wel gesteld dat het testen een gunstig effect op de ziekenhuisportemonnee had. Het Erasmus MC haalde 18 miljoen euro extra omzet binnen, en zet daar 14 miljoen kosten tegenover. Maar daar wordt dan ook niet van dat lopendebandwerk gedaan. Marion Koopmans kijkt graag wat dieper in het glaasje van de microscoop, en ze is niet de enige daar.

De megawinsten van de twee streeklabs verdwijnen niet zomaar in iemands zakken, het zijn twee stichtingen. Labs die wel winst mogen uitkeren (in een BV) zijn vaak eigendom van ziekenhuizen, die verdelen de winst. Maar dat geld blijft wel in de zorg, want voor hen geldt een winstverbod. Een beetje Jan Kluytmans kan uit zo'n commercieel lab dus wel een graantje meepikken. Daarom moet je als lid van het OMT ook een belangenverklaring invullen.

De uitgaven aan PCR-labs omvatten het grootste deel van de testkosten, maar natuurlijk kosten die jongens en meisjes die met de strijkstokjes peuteren ook geld. De totale testuitgaven in 2020 bedroegen volgens de Algemene Rekenkamer 950 miljoen. Maar daar houden ze wel een flinke slag om de arm: de facturen waren soms wel erg hoog. Na het boekenonderzoek werden miljoenen verrekend. Hoe dat is gegaan, daar is nog een wereld te wobben. Maar dat wil Hugo niet.

De Algemene Rekenkamer heeft net als Hugo een coronadashboard gemaakt, maar dan eentje met euro's. Eerder stelden de telmachines daar al vast: in het begin van de pandemie werd op aandringen van het OMT slechts slechts een fractie van de beschikbare testcapaciteit gebruikt. Veel te lang hield deze club volgens de Rekenkamer de hand op de knip. Follow the Money ontdekte in het OMT een 'muur van eigenbelang'. De teller voor 2021 staat inmiddels op 5,5 miljard euro: bijna zes keer zoveel als in 2020. En dat is dan alleen nog maar wat de GGD'en en RIVM uitgeven. Het is goed voor een topnotering op het coronacashboard van de Rekenkamer.

Let wel: dit is dus enkel voor testen waarmee je GEEN coronatoegangsbewijs kan scoren. Dat moet bij het nog lucratievere Testen voor Toegang. Ook voor 2022 heeft Hugo op Prinsjesdag alvast 750 miljoen gereserveerd voor de verschillende soorten testen (pdf). Dit is toch niet meer voor 'n prikkie?

SLECHT NIEUWS VOOR ONDERNEMERS DIE EEN KANSJE RUIKEN: We hebben het even nagevraagd bij de grootste leverancier van PCR-machines, maar deze ruif zit er niet in. Want de levertijd voor een beetje uit de kluyten gewassen thermocycler (±400 snotstokjes) is al ruim een jaar. "Misschien heb je meer geluk in China."

Het ontbreekt in dit land aan kritische journalistiek. Zelfvoldane, innig met politieke partijen verweven publieke omroepen. Samenklittende uitgeverijen die door de staat betaald worden, onvoorwaardelijk links leunende journalisten die pluriformiteit niet herkennen als het in hun gezicht geslagen wordt en dus "het klimaat", "de migratie" of "de EU" als voldongen feiten behandelen die geen kritiek verdragen. Een overheid die onder de Rutte Doctrine alles zwart/wit weglakt in Wob-verzoeken, de burger het zicht op beleid belemmert en de soevereiniteit hoeksteen voor hoeksteen uitlevert aan supranationele "belangen".

Wat kunnen wij daar tegen doen? Niet alles. Maar wel iets. GeenStijl is een klein bedrijf met een groot bereik, dat surft op de waan van de dag. Onder die golven willen we naar parels duiken. De onderste stenen zoeken. Daar heb je duikers voor nodig, met expertise, tijd en geduld. Dat kost geld. Geld dat bij ons niet tegen de plinten omhoog klotst. Want geen staatssteun. Want niet woke. Want geen grote corporate suikerooms. Wil u meer, of minder onderzoek onder de oppervlakte? Dan kunt u dat regelen. U doet een duit in het zakje, wij zetten Wobbers en Duikers in.