Geenstijl

Het grootste piramidespel ooit!

Enkele dagen geleden gaf Lagarde tekst en uitleg over de nieuwe besluiten van de ECB. Zoals eerder beschreven in dit blog, zal de ECB zich nu ook bezig gaan houden met de Green Deal. Daarnaast gaat zij nu voor een inflatie van gemiddeld 2% (symmetrische doelstelling noemen ze dat in ECB taal) in plaats van net onder de 2 procent. Vrij vertaald betekent dit dat alle steunprogramma’s op volle toeren zullen blijven draaien, iets wat Lagarde dus verbaal bevestigde.

De rentes bleven ongewijzigd, maar de aankopen van staatsobligaties door de ECB onder het PEPP (Pandemic Emergency Purchasing Programme à raison de EUR 1850 miljard) blijven op een hoog niveau (hoger dan in het eerste kwartaal) plaats vinden. Op zich gek, want de economie herstelt zich nu (herwint wat verloren terrein), wat normaal zou moeten leiden tot het terugschroeven van de monetaire noodmaatregelen.

Echter, de ECB acht dit herstel dermate fragiel dat het naar de markt duidelijk wil zijn dat de rentes heel lang op dit niveau gehouden zullen worden (of zelfs lager!). Hierdoor zullen consumenten en bedrijven vertrouwen krijgen om geld te lenen om te consumeren en investeren, zo is de gedachte. Daarnaast, maar niet expliciet benoemd, zal de negatieve rente die banken moeten betalen wanneer zij geld stallen bij de ECB, steeds meer banken forceren om negatieve rente in rekening te brengen voor steeds meer spaarders. Dit stukje financiële repressie uit een Keynesiaanse droom, moet sparen ontmoedigen wat dus tot meer consumptie en investeringen zou moeten leiden.

Veel van het weggejaagde spaargeld gaat naar de beurs, crypto en vastgoed. Nu kan dit een effect hebben op de investeringen; goedkoper en meer geld op kunnen halen op de beurs door bedrijven en/of huizen upgraden en doorverkopen, leiden tot meer investeringen. Maar meer en meer is het speculatie wat de klok slaat. Huizen worden geflipt (kloddertje verf en doordouwen maar), aandelen worden blind gekocht en crypto beweegt wanneer een wiet rokende miljardair een grapje maakt.

Het is dus maar de vraag of het ECB beleid van nog meer schulden aan te moedigen een groot effect zal hebben op de echte economie. Echter, het effect op financiële waardes, dat lijkt alsmaar duidelijker te worden. De belofte van Lagarde om langer door te gaan met het ultra ruim monetair beleid, geeft in feite een perverse prikkeling aan mensen om geld te beleggen (door het aanwenden van spaartegoeden en/of het aangaan van nieuwe leningen). Dit lokt weer koopgedrag uit van mensen die nog aan de zijlijn staan en zo verder.

Maar als iedereen in het spel zit, waar moet dan de nieuwe koper gevonden worden? De ECB zal dus steeds meer geld moeten printen om daarmee een beurscrash te voorkomen. Het is dan ook de verwachting dat de ECB (en andere centrale banken) ETF’s (Exchange Traded Funds) zullen gaan opkopen. Deze ETF’s kopen blind mandjes van aandelen (de AEX ETF bestaat uit een AEX mandje, de olie ETF bestaat uit een mandje olieaandelen, etc.) en doen dat tegen minimale kosten. De Japanse centrale bank doet dit al een tijdje overigens. Gezien de ECB nu al meer dan de helft van alle staatsobligaties in de eurozone opkoopt, kan een dergelijke grote koper in ETF’s de aandelenmarkt nog hoger zetten.

Intussen wordt de bubbel alsmaar groter en zuigt het steeds meer onwetende mensen in het spel. De ECB is daarmee verantwoordelijk voor niet alleen het grootste piramidespel ooit, maar ook voor de veroorzaken van een van de grootste misallocatie van kapitaal ooit (kapitaal wat naar lange termijn investeringsprojecten zou moeten gaan, gaat nu naar korte termijn speculatie).

Maar elk piramidespel houdt ooit op. Het is dus zaak om het spel als eerste te verlaten (winst nemen, of als eerste je verlies te nemen afhankelijk van de omstandigheden). In een scene van de film Margin Call (absolute kijk tip) kwam een analist erachter dat een groot gedeelte van eigen de portefeuille verkeerd (te hoog) was geprijsd. De zakenbank besloot daarom om alles in één dag te verkopen aan anderen. Zij wist dus dat het waardeloze financiële producten waren en daarmee al haar klanten en concullega’s een loer draaide. Het frappante is dus dat Goldman Sachs nu net een groot gedeelte van haar portefeuille heeft geliquideerd. Zou dit het begin zijn van het einde? Of is het een zet wat alleen op korte termijn problemen veroorzaakt en weer het gewenste gedrag van de centrale bank uitlokt (meer stimulatie)?

Als ik moet gokken, dan is het een tussenzet; zolang de centrale banken niet en masse ETF’s hebben gekocht, kan het spel nog doorgaan. Aan u om wel of niet mee te doen, maar wees gewaarschuwd, want iedere bewuste deelnemer aan een piramidespel heeft de arrogantie dat hij het spel als eerste (dus met winst) zal verlaten. Maar deze arrogantie verbleekt dus bij die van de ECB, want die denkt dit piramidespel tot een goed einde te kunnen brengen. Dus terwijl de ECB over u zegt te waken, is de relevante vraag of we niet over de ECB moeten waken…