Geenstijl

Het meest rechtse bolwerk van Nederland smeekt om herbouw van het middenschip van de linkse kerk.

Ze verwachten economische schade door gebrekkig onderwijs. Ondernemers die vanaf de knielbank bidden naar de kansel of hun zure belastingcenten kunnen eindigen bij een docent voor de klas. Het is inmiddels zo‘n intense puinhoop dat het socialisten en liberalen verenigt.

De helft van het binnenlands product verdwijnt onder de tucht van de fiscus in het collectebakje. 305 miljard euro belastinggeld in 2020. Daarvan gaat 39,1 miljard naar onderwijs, cultuur en wetenschap, volgens de website van de Rijksoverheid. 11 miljard richting voortgezet onderwijs, 9 miljard voor basisscholen. Bij elkaar 7% van de overheidsinkomsten, een paar procent van ons BBP.

In Education at a Glance (EAG 2017) wordt het salaris van leraren vergeleken ... De OESO concludeert ... dat het salaris op alle niveaus achterblijft bij werknemers met een gelijk opleidingsniveau. Kan je een carrière in het onderwijs nog wel verkopen aan je gezin, je partner of jezelf? Kan je er nog een huis mee kopen? Hoe gaan pubers opkijken naar een docent die vierhoog achter woont en uit een afgetrapt autootje stapt?

De inspectie van het onderwijs loopt met een bak boter op het hoofd door matig presterende scholen. Echt met alle vriendelijkheid proberen ze hulp te bieden, maar het is dweilen met de kraan open. De inspecteur en de rector weten beiden dat je met verbeterprocessen en intensievere samenwerking tussen docenten geen openstaande vacatures invult.

Op de lerarenopleidingen gaat het niet veel beter. De Hogeschool Rotterdam weigerde een Marokkaan voor de kopopleiding wiskunde. Deze eenjarige lerarenopleiding eist minimaal een hbo-opleiding wiskunde volgens de tabel verwante opleidingen. Volgens de hogeschool was zijn Marokkaanse universitaire opleiding wiskunde en Nederlandse hbo-ICT opleiding onvoldoende, het Nuffic en CHBO oordeelden anders. (PDF) Het was natuurlijk geen racisme, maar deze educatieve crisis geeft geen ruimte voor dergelijke administratieve formaliteiten.

Stikstof blijkt belangrijker dan scholing
Er zit helaas een plafond op de lerarenbeurs en een plafond op de zijinstroomregeling. Als je een tekort van 8000 docenten op basisscholen verwacht, waarom weiger je dan mensen? Binnen de stikstofcrisis kwam het kabinet ongekend snel in beweging met enorme bakken met geld. De bouw moest verder, boeren uitkocht en opgerot. Varkens- en kippenmest zijn belangrijker dan kinderen. 

Waarom is een verplichte opleiding niet een simpel opeisbaar arbeidsrecht? Waarom worden die helden niet aan 1 loket met gejuich ontvangen en klaargestoomd? Helaas gaan ook de andere routes niet over rozen. Voor beginnend docenten is er een aantal grote manco‘s in de CAO. Het document is simpelweg niet directief genoeg, de meeste leuke regelingen zijn nodeloos complex. 

Wat is er bijvoorbeeld gebeurd met het entreerecht op LC & LD? Nu kan je alleen doorgroeien als docent als je meegaat in verdere bureaucratisering van het onderwijs. Er mist een carrièreoptie richting verdere verbetering van het primaire proces voor de klas. Als je mensen veertig jaar voor de klas wilt houden, moet je ze veertig jaar laten groeien, ook in salaris. 

Poen bepaald door paniek
De grootste fout in de onderwijs-CAO is er voor studenten in de leraar-in-opleiding fase. Die staan hele dagen voor de klas, vaak zonder begeleiding. Als er sprake is van een dienstverband, dan regelt de CAO ongeveer minimumloon, op een manier die vaak verkeerd gelezen wordt, en dan wordt bijstand uitbetaald. Als dat dienstverband er niet is, dan krijgt de aankomend docent niets.

Het is een keuze van de school of en hoeveel er betaald wordt. Bij tekortvakken wordt de beurs getrokken (soms zelfs een reguliere aanstelling). Bij vakken waar de druk minder groot is, wordt niet betaald. Die studenten hebben dan twaalf contacturen met pubers, zo’n twaalf uur voor voorbereiding, vergaderen en nakijken om die lessen te kunnen draaien.

Daaroverheen komt nog een studieproces met reflectieverslagen, portfolio‘s en bijeenkomsten op de universiteit en een bijbaan om te kunnen eten, drinken, reizen en wonen. Kent u één andere CAO waarbij het nakomen van een artikel een keuze is van de werkgever?! En dan niet een of andere bonus, nee gewoon de keuze om überhaupt iets af te tikken. De wet op minimumloon is een vodje.

**Een rijbewijs is iets anders dan rij-ervaring
**Veel scholen komen er niet aan toe nieuwe docenten correct te begeleiden. Het is de bedoeling dat docenten na diplomering de eerste drie jaar serieus worden bijgestaan. Dat is zelfs het tweede deel van de opleiding. Je krijgt namelijk al een bevoegdheid als je START-bekwaam bent. Bekwaam genoeg om met een klasje te starten, om in de jaren erna bekwaam te worden.

Vergelijk het met autorijles. Na een aantal lessen heeft u de controle over het voertuig en kan je in eenvoudige situaties met het verkeer mee. Dit is het moment dat je binnen het hoger onderwijs al een diploma en bevoegdheid krijgt. Daarna wordt je losgelaten in de grote stad. Zonder een instructeur naast je die in noodgevallen aan het stuur trekt, wordt dat de ene ramp na de andere. 

Door personeelsgebrek blijft er van die begeleiding weinig over. Dat geeft bij startende docenten een enorme extra werkdruk, omdat ze voor ieder wissewasje het wiel opnieuw moeten uitvinden. Niet gehad tijdens de lerarenopleiding, niet gehad van de werkgever als handleiding en niet gehad als begeleiding. Regelmatig op het podium op je bek gaan en weer opstaan. 

**Een euro in het hoger onderwijs verdient zichzelf drie keer terug
**Die jonge docenten gaan twijfelen. Mooie cijferlijst op het hbo of universiteit, maar de praktijk is anders. Veel vrije tijd erin, weinig resultaat. Ze gaan denken geen talent te hebben, en verlaten de sector. Terwijl hen nooit op het HBO, WO of werk de juiste bagage en begeleiding is aangeboden. Bij jonge docenten is deze uitval tientallen procenten. (PDF)

Het salarishuis moet zeker op de schop, dat je ook als docent door kunt blijven groeien, zonder je krijtje aan de wilgen te hangen. Maar dat is niet het enige probleem. Een student die een uur lesgeeft zonder dat een andere docent achterin zit, hoort dat uur minimaal tegen minimumloon betaald te krijgen. Een startende docent die geen begeleiding krijgt, hoort daarvoor smartengeld te krijgen.

Een euro in het hoger onderwijs verdient zichzelf drie keer terug. (PDF)