Geenstijl

Ohnee wacht het zijn jonge vvders?

Dus een marketinggast die al tien jaar voor de vvd werkt, een raadslid voor de vvd in een grote stad en een Belg gaan de vvd vernieuwen. Ze mochten met hun BKB-idee in Nieuwsuur. Ze verklaren zich tegen vvd-“dogma’s” zoals een kleine overheid en lage belastingen. De nieuwe garde vvd wil dus hogere belastingen en een grotere overheid. Hee, dat is precies wat de huidige regerende vvd ook al doet.

Als dit de toekomst is van de vvd, dan kunnen we er niets anders in ontdekken dan de geschiedenis van de huidige vvd: ontliberalisering, verd66’ing en corporate self-interest vermomd als “individuele vrijheid”, vertolkt door mensen die ontzettend tevreden met zichzelf zijn. Sommigen zouden hier “neoliberalisme” zeggen. Ze denken dat ze iets fris doen, maar het is lauwe MarCom cliché-diarree, die met name Mark Thiessen als campagnemedewerker het afgelopen decennium zelf mee heeft helpen opbouwen binnen de vvd.

De erfenis van tien jaar Rutte is dat Nederland als een afdeling van Ahold wordt gerund: steeds techno- en bureaucratischer bestuur op basis van marketingtruukjes en brand safety onder het blauw/oranje neon van een hip koffiebarretje, omdat de partij niet langer vanuit een dieper ideologisch standpunt durft op te komen voor het algemeen belang. Want “visie is als een olifant die in de weg staat”, zoals Rutte so famously met misplaatste trots zei.

**Nachtwakersstaat zonder frisse lucht
**Het door de vvd verloochende liberale kernprincipe is een overheid als nachtwakersstaat: Het betalen van belastingen in ruil waarvoor burgers veiligheid van de staat (defensie) en veiligheid op straat (politie en rechtsstaat) terug krijgen. Dat is het liberale sociale contract: een klein stukje vrijheid opgeven in ruil voor bescherming, op basis van minimale voorzieningen waarbinnen het individu zichzelf kan ontplooien. Vul dat aan met een sociaaldemocratisch vangnet en je hebt vrijheid en veiligheid verzekerd voor een kostprijs van behapbare collectieve lasten die gelijkwaardig verdeeld worden.

Tien jaar Rutte is precies het tegenovergestelde: ellende met de Nationale Politie (bezuining/centralisatie met grote tekorten en overwerkt, onderbetaald personeel), Defensie halfdood geknuppeld (tanks verkopen en daarna weer terugleasen, alle eieren in één JSF-mand, personeel verneuken met het Vlissingen-debacle), de rechtsstaat uitgehold (burgers moeizamere toegang geven tot het recht, en het hondscurrupte leed dat V&J heet), de belastingdienst vernieuwvernielen (meer “rendement” binnenhalen met minder mensen leidde tot falende systemen en een dodelijke toeslagenaffaire), en een verdubbeling van het aantal daklozen omdat er onvoldoende huizen zijn terwijl de koopkracht stagneert of zelfs afneemt. Weg liberale veiligheid, dag sociaal vangnet.

**Partijwortels ontworteld
**En wie gaan dat allemaal oplossen? Drie randstaddertigers die de wereld willen veranderen, one tweet at a time. Die zichzelf meer als “groen rechts” zien (wat Rutte over zichzelf óók zegt, dus wat is er dan nieuw aan?). Die 100 km/u prima vinden alsof snelwegsnelheden überhaupt iets met liberale principes te maken hebben. En die ongepast trots verkondigen dat ouwe boomer Wiegel niet meer namens hen spreekt, omdat ze denken dat partijwortels niet dieper hoeven gaan dan hun eigen generatie, alsof traditie en ideologische oorsprong er niet toe doen (en alsof Thierry Baudet niet precies het tegenovergestelde bewijst met zijn conservatievere ideeën over een “Renaissance” van het klassieke Europa, waarmee hij inmiddels de grootste ledenpartij van het land heeft opgebouwd, vol mensen die wél op zoek zijn naar oorsprong, wortels en de houvast die je daarin kan vinden).

Deze drie reclamejongens van de zijige tijdsgeest verlinksen en ontliberalen de vvd nog verder, terwijl ze tegelijkertijd de verkeerde vijanden aanwijzen. Niet alleen Wiegel, maar ook “de populisten”, dus Greet & Terry en internationaal The Donald en BoJo. Daarmee maken ze de kapitale fout die alle oudpolitieke inteelters al sinds Fortuyn maken: weigeren de oorzaak van de grote en groeiende populariteit van dat populisme te verkennen. Het is fout, en daarmee basta. Uit dit soort gemakzucht worden echt geen frisse nieuwe ideeën geboren - het is vooral meer van  hetzelfde, ditmaal uit de monden van een paar intrinsiek aan de vvd gebonden gasten die zichzelf “ongebonden” vinden omdat ze met een fles pils en een dure laptop podcasts maken en woorden als “geil” gebruiken.

**Onelinerdrones en facadebouwers
**Je kan geen oplossingen bedenken voor vraagstukken over “de problemen van deze tijd: klimaat, migratie, vergrijzing en technologisering” als je niet bereid bent om vanuit diepgewortelde grond- en kernwaarden harde (doel)stellingen te formuleren (bijvoorbeeld: “Hoeveel migratie kunnen we aan?”), maar juist blijft hangen in de marketingretoriek waar de vvd nota bene zo mentaal lui van geworden is: ’populisme is de vijand, Wiegel een dinosaurus, en een beetje groener is ook wel goed’. Gaap. Slappestengelsymboliek waar echt niemand ”geil” van wordt.

En als je vraagt wat ze nou precies willen, zeggen ze: luister maar naar onze podcasts. Ja zeg, júllie gaan de hemel bestormen - overtuig óns maar. Je begint en wint door je eigen verhaal te vertellen. Je eigen narratief te bouwen. Dat is wat Baudet dus ook doet en het doet er voor zijn volgers niet eens toe of het waar is wat hij zegt of niet, het is in ieder geval anders en nieuw. (News flash: of iets waar is of niet, maakt vvd-volgers ook niet uit, anders hadden ze onelinerdrone Dilan Yesildinges én facadebouwer Kees Berghuis al lang met pek en veren het Binnenhof uit gejaagd en vervangen door liberalen die nog wél het DNA van Thorbecke, Bolkestein en Wiegel dragen.)

**Doodgeboren bitterbal
**Maar deze drie luisketiers in de pels van de partij zijn juist uitgesproken tegen een Wiegeliaanse vvd. Toch willen ze “het liberalisme weer geil maken”, ook weer zo’n lelijk leeg onelinertje. Hun emotional support animal? Klaas Dijkhoff, die in Nieuwsuur z’n steun  en sympathie uitspreekt maar zelf juist de meest volgevreten, arrogante Dikke Ik in de moderne vvd is gebleken. Een klein Keizertje dat luidruchtig vastklampt aan zijn door god gegeven recht op wachtgeld. En dit nieuwe oude MarCom-trio wil dus graag zijn kleren aantrekken...

Enfin. Zonder schaduwsubsidie van Bert Koenders is dit Schokland II een doodgeboren bitterbal, al zullen ze zelf - schrandere campagneretorici als het zijn - roepen dat bovenstaande aandacht hun relevantie juist bewijst. Ach. Misschien houden ze er ooit een randstedelijk netwerkclubje voor studenten politicologie en Europese Studies aan over. Maar het ware liberalisme gaan ze echt niet reanimeren. Niet bij de vvd, en ook niet ergens anders. Al vinden ze zichzelf vast heel fris, dwars en vernieuwend - en daar gaat het om, want dat is (om het maar in een lege verkoopslogan voor Ahold huismerkbier te gieten) precies de smaak van nu.