Geenstijl

Via onze vrolijk gebaarde huisislamoslim Dennis Honing kwamen wij op dit prachtige staaltje facebookproza van schrijver Ton van Reen die opgroeide onder de schaduw van het kruis in een klein dorp onder de rivieren. Het dagelijks leven werd volledig doodgeknuppeld door de kerk, die een soort Iran met meer worst en bier runde. Barre tijden. Barre tijden die dus nu weer terugkeren, dankzij de import van mensen die het jaar '68 terzijde schuiven en daarin gesteund worden door de linkse erfgenamen van de maatschappelijke revolutie. Sad times. 

Ik stop met mijn stukjes over het jaar 1953. Misschien tijdelijk. Misschien definitief. Ik moet er over nadenken.
Waarom? Ik leg het uit.

Ik krijg voor die stukjes veel bijval van oudere mensen, die de jaren veertig, vijftig en zestig bewust hebben meegemaakt. Het probleem zit bij de jongere mensen. Ze begrijpen de stukjes vaak niet, omdat ze zich geen voorstelling kunnen maken van de tijd waarin ik opgroeide. De tijd kort na de Tweede Wereldoorlog, waarin de tijd van de wederopbouw en het herstel van het gezag van voor 1940 werd gerestaureerd en katholieken weer als een grote kudde makke schapen mee moesten gaan lopen met parochieherders.

*In een 100% katholiek dorp zoals Helden werd het leven volledig gedomineerd door de katholieke kerk, die in 1953 'Honderd jaar Kromstaf' vierde, een feest omdat in 1853 de katholieken vrijheid van godsdienst kregen en er ook weer bisschoppen mochten worden benoemd, zoals Paredis in Roermond, een volstrekt halve gare aristocraat die alleen Frans sprak en zich in een draagstoel rond liet dragen. *

*De heren geestelijken hadden het geheel voor het zeggen. Als je op zondag niet in de kerk was geweest werd jouw naam bij de preek genoemd, en was je winkelier of schoenmaker, dan werd door de pastoor gezegd dat niemand meer bij je mocht kopen. In Maasbree werden twee mannen door de bliksem getroffen en toen zei de plaatselijke pastoor: ze zullen het er wel naar gemaakt hebben, god straft onmiddellijk. Mensen die financieel aan de grond zaten en zelfmoord pleegden, het gebeurde regelmatig door de schaalvergroting in de landbouw dat kleine boeren het niet meer zagen zitten en door niemand geholpen een einde aan hun leven maakten, kregen geen kerkelijke begrafenis en werden in ongewijde grond begraven. Hun nabestaanden hoorden van de pastoor dat hun man of vader in de hel zat. Meisjes die in verwachting raakten voor het huwelijk werden met de nek aangekeken, meestal uit het dorp verbannen, kwamen terecht in de katholieke vroedvrouwenschool in Heerlen, bij nonnen, waar hen hun kind werd afgenomen. Dit gebeurde niet alleen bij jonge meisjes, maar ook over jonge vrouwen, tot dertig jaar, kon worden beslist door de vader, de pastoor, de kapelaan en de dokter. Zelf hadden ze niks te vertellen. Vaak werden ze te werk gesteld in de wasserijen van de kloosters waar ze onbetaald bleven werken, vaak tot hun ouderdom, zoals tante Nora. En een gescheiden vrouw? Die verdween uit het dorp, volgens de pastoor ging ze rechtstreeks naar de hel. En vrouwen die werkten? Als ze trouwden werd werken hen verboden en de man werd boven hen gesteld als hoofd van het gezin. *

*Toen wij, alleen jongens van een jaar of veertien, in een hete zomer met bloot bovenlichaam op het veld aan het schoffelen waren, had de pastoor dat gezien en sprak op de preekstoel doem en verderf over ons uit omdat wij ons hadden overgegeven aan onkuisheid. De man was volkomen krankzinnig, maar wel besliste hij over het lot van veel mensen. Toen ik een jaar of elf twaalf was kwam een compleet waanzinnige kapelaan mijn moeder vertellen dat ik niet meer met buurmeisje Lientje mocht knikkeren. De man had daar rare gedachten bij, hij was volledig geobsedeerd door seks. Later werd hij toch pastoor. Een kapelaan die een kind had verwekt elders, het kind werd haar afgenomen (ik ken haar, haar leven is verwoest) werd toch bij ons benoemd tot kapelaan. Het heeft nog heel lang geduurd voordat de schandalen van de kerk boven water kwamen. *

*Op de lagere school was mishandeling door meesters normaal. Meester V van de tweede klas (nu groep vier) sloeg je keihard in het gezicht. De man kreeg elke dag woede-aanvallen. Meester W van de vierde en de vijfde klas draaide je wang om, trok stiekem haartjes uit je hoofd, gooide borstels naar je kop, zette kinderen die niet goed konden leren dagenlang op de knieën voor de klas, met de armen omhoog en als ze de armen lieten zakken kregen ze een klap of trap. Er waren geen speciale scholen, zoals LOM of BLO, dat kwam veel later pas. Je hoefde er thuis niet over te klagen, want je zou het er wel naar gemaakt hebben. Dat was de uitvlucht van ouders want ze hadden het lef niet om te klagen over meesters. Kinderen van toen waren heel andere kinderen dan de kinderen van nu. Ze hielden zich zo veel mogelijk gedeisd op school, want veel onderwijzers waren niet geschikt voor het onderwijs. *

De kapelaans en de paters van het klooster bezochten vooral mensen bij wie ze geld konden jatten. Zoals pater P. die flesjes Lourdeswater aan mijn moeder verkocht, hoewel ik zelf had gezien dat hij het water uit de pomp in de kloostertuin had gehaald. Voor vijf gulden kon hij een fles jenever en een doos sigaren kopen. Mijn moeder was een jonge knappe weduwe. Die zwartjurken kwamen altijd, om samen, geknield met haar, tegen betaling, hand in hand te bidden voor de zielerust van mijn vader. Hij is, voor veel geld, duizend keer de hemel in gebeden. Mijn moeder was bang van die zwarte mannen. Ze namen altijd de laatste centen van haar veel te kleine pensioentje mee.

*Ik was extra bang voor zwartrokken. Jongens die goed konden leren werden bestormd door tientallen ordes en congregaties, die ook mij binnen wilden halen. Witte Paters, Kruisheren, Scheutisten, Mill-Hillers, Salesianen en nog tientallen ander soorten. Tot mijn grote ergernis kwamen die ook allemaal op bezoek. En natuurlijk moesten ze allemaal mee-eten. En geld toe krijgen. *

*Ik kan hier nog een kilometer tekst aan toevoegen, voor jongere mensen maak ik die tijd niet meer begrijpbaar. Er zijn ook nog mensen van mijn leeftijd die alleen maar goede herinneringen hebben aan de jaren vijftig, de mensen van stand die het naast de kerk voor het zeggen hadden. En de tweede laag van tirannen vormden. De mannen met de hoeden, waar de mannen met de petten tegen op keken. Of ze wilden of niet. *

*In grotere plaatsen is de dictatuur van de kerk niet zo hevig geweest, maar bij ons, in de dorpen in de Peel en de Peelrand, hebben de gehersenspoelde zielzorgers, kapelaans die vooral spraken over onkuisheid en in de biechtstoel over niks anders wilden horen, veel leed berokkend.
Tussen de paters van het klooster waren ook veel aardige mensen, in hun geloofsopvatting waren ze kinderen van hun tijd, maar er zaten ook hardliners tussen die persoonlijk in gesprek waren met god. En al die missionarissen die ze hebben opgeleid, die met minachting voor de cultuur van anderen de mensen overal in de wereld moesten gaan leren dat iedereen zo moest worden zoals wij, net zo bekrompen, net zo gehersenspoeld, en net zo achterlijk, om samen met ons een kudde makke schapen te worden. *

*Ik ga de tuin schoffelen. De vogeltjes kwinkelen.
De katholieken zijn nu niet meer zo achterlijk. Maar in Blerick wordt nu een internaat gevestigd voor moslimmeisjes, om hen een degelijke islamitische opvoeding te geven. En een achternichtje mag niet meer naar het voetballen gaan kijken omdat haar vriendje, toevallig een moslimjongen, in het elftal voetbalt. Zijn ouders hebben hem omgang met haar verboden. In Helden herleven oude tijden. Hoewel een moslim uit Helden, nota bene voor het CDA, in de Tweede Kamer zit.
De 'andersdenkenden' met wie wij in Helden in de jaren vijftig niet mochten omgaan, dat zijn wij nu zelf. *