Geenstijl

Bits of Freedom, de Piratenpartij, de Partij voor de Dieren, de SP, Forum voor Democratie, zelfs Amnesty International steunen een sleepwetreferendum. Maar daarmee zijn die krabbels nog niet binnen. Dus hier volgt een persbericht van Privacy Barometer.

De nieuwe sleepwet geeft geheime diensten verregaande bevoegdheden die niet effectief zijn in de  strijd tegen terrorisme. Wel zijn de bevoegdheden intimiderend en zelfs onrechtmatig. Om die reden is een referendum over de wenselijkheid van  deze sleepwet dringend noodzakelijk.   

Met de nieuwe sleepwet mogen de inlichtingendiensten grootschalig het internet afluisteren,  meekijken wat u doet op WhatsApp, Twitter of Facebook en deze  afgeluisterde gegevens drie jaar bewaren. Ze mogen gegevens die  bedrijven en (zorg-)instellingen van u hebben automatisch aftappen en  elektronische apparaten hacken zoals laptops, mobieltjes, slimme meters  en zelfs pacemakers. Al deze gegevens mogen aan elkaar gekoppeld worden en met profielen worden doorzocht. De gegevens mogen ook gebruikt worden  om misdrijven op te sporen en om met buitenlandse inlichtingendiensten  te delen.

Op dit moment worden 300.000 handtekeningen verzameld voor een referendum. Via een referendum zou de Nederlandse bevolking  zich kunnen uitspreken of we deze verregaande bevoegdheden in onze vrije  samenleving zien zitten. Dat is nodig vanwege de onderstaande grote  problemen met deze wet.

Niet effectief
Grootschalig afluisteren is niet  effectief. Bij de meeste aanslagen blijken de daders bekend te zijn bij  inlichtingendiensten of bekend te staan als jihadist. Potentiële aanslagplegers die al bekend zijn, hoeft men niet op te sporen door  grootschalig het internet af te luisteren. Ook onder de huidige wetgeving is het al mogelijk gericht verdachte personen op internet af te luisteren.

Bij de laatste aanslagen in Barcelona hebben de daders offline gecommuniceerd  juist om ontdekking te voorkomen. De aandacht voor dergelijke  dreigingen kan verslappen als de AIVD druk is met het afluisteren van de rest van Nederland.

De Raad van Europa heeft onderzoek gedaan naar grootschalig afluisteren en concludeert onomwonden dat "massasurveillance geen effectief middel is in de strijd tegen terrorisme of georganiseerde misdaad in vergelijking met traditionele, gerichte surveillance".

Ook het doorzoeken van gegevens met profielen om terroristen te vinden is niet effectief. De  Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid constateert: "Omdat elke terroristische aanslag uniek is, is het nagenoeg onmogelijk om een goed profiel te maken. In combinatie met een gering aantal aanslagen levert dit te hoge foutpercentages op."

Gebrekkig toezicht
Verregaande bevoegdheden verdienen extra goed toezicht. Dat ontbreekt in deze wet. Voor de bevoegdheden moet een speciale commissie toestemming geven, maar die mag niet alle  informatie inzien en kan daarom onmogelijk een afgewogen oordeel geven. Achteraf mag de toezichthouder CTIVD de inlichtingendiensten controleren, maar die mag weer geen bindende adviezen geven. Instanties  als de Raad van State, de CTIVD en de Autoriteit Persoonsgegevens hebben er op gewezen dat het toezicht onder de maat is. Met die kritiek is niets gedaan.

Intimiderend
Er gaat een intimiderende werking  van de wet uit. Grootschalig afluisteren van internet zal mensen  voorzichtiger maken. U weet immers nooit of de autoriteiten meekijken bij wat u op internet doet. Een onderzoek van de universiteit van Californië laat zien dat na de Snowden-onthullingen, pagina's met  terrorisme-gerelateerde onderwerpen 20% minder werden bezocht.  Een ander onderzoek laat zien dat 34% van de mensen terughoudender op  internet wordt door het grootschalig afluisteren. Volgens de  onderzoekster "dwingt de angst voor overheidscontrole tot een vorm van zelfcensuur die we normaal in politiestaten zien".

Economische schade
Volgens Nederland ICT, de  branchevereniging van de ICT sector die bijna € 30 miljard omzet en meer dan 250.000 medewerkers telt, is de nieuwe wet "funest" voor het internationale vertrouwen. "De economische schade door het verlies aan vertrouwen in digitale diensten [na de onthullingen door Snowden] was in de VS groot. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dit in Nederland anders zal zijn."

In strijd met mensenrechten
Ongerichte massa-surveillance is in  strijd met fundamentele mensenrechten. Afluisteren van mensen is alleen  toegestaan als het duidelijk is afgebakend, zowel in tijd als in  categorieën personen. Het Europese Hof heeft in 2008 het grootschalig  afluisteren door de Britse regering vanwege het abstracte begrip "nationale veiligheid" als onrechtmatig bestempeld.

Totalitaire infrastructuur
Met de nieuwe wet wordt een  infrastructuur opgetuigd om de gehele bevolking in de gaten te houden. Er komen aftappunten bij internetknooppunten en mogelijk bij (tech-)bedrijven of instellingen. Er komen grote opslagsystemen bij de  AIVD en software om alle gegevens van Nederlanders te koppelen en analyseren. Dit is de infrastructuur die je verwacht in totalitaire  regimes. Ook democratisch gekozen leiders kunnen die infrastructuur  inzetten voor eigen doelen, zoals bijvoorbeeld de Turkse situatie laat zien.

Teken ook voor een referendum
Nederland zou zich sterk moeten verzetten tegen deze ontwikkelingen, of zou in ieder geval mee moeten kunnen beslissen of we dit willen. Daarom  verdient deze wet een referendum. Vindt u ook dat burgers zich zouden moeten uitspreken over deze verregaande bevoegdheden van onze geheime  diensten? Tot en met 16 oktober 2017 kunt u de oproep voor een  referendum hier tekenen. U kunt ook direct uw handtekening naar de Kiesraad opsturen. Daarvoor kunt u hier het formulier en adres vinden.

PRIVACY BAROMETER