'Andere prioriteiten'

Vrijwel heel Nederland is klaar met die klimaatdrammers op de A12 en nu is de Haagse burgemeester Jan van Zanen het ook zat. Niet dat hij hard ingrijpt, de Belgische waterwerper op standje vijf zet en de asfaltplakkers voor langere tijd in de cel smijt. Nee, in plaats daarvan geeft hij het simpelweg op. Na twee weken slepen met werkeloze hippies kwam vandaag de politie in eerste instantie niet meer opdagen. De volhardende demonstranten in de tunnelbak kregen vier inactieve agenten op een fiets toegewezen en mochten het verder uitzoeken. "Er komt een moment dat je de prioriteiten bij andere dingen gaat neerleggen", verduidelijkt een woordvoerder van de burgemeester bij Omroep West. Koren op de molen van de klimaatkleuters die direct hun volgers opriepen om zich aan te sluiten bij deze overwinning. Om de start van een klimaatcamping te voorkomen, verscheen meer dan een uur na de start van de demonstratie alsnog een lading politiewagens voor het afvoerproces, maar de toon is al gezet. De asfalthippies voelen dat de definitieve verovering van de weg dichterbij is dan ooit en zullen morgen met extra motivatie terugkeren. Welkom in Nederland, waar langdurige ongehoorzaamheid wordt beloond. Wat een land.
UPDATE: En de weg toch weer leeg. Morgen nieuwe kans.

Door professor doctor anders Sam Bal

“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet”, zei ooit een wijs man, althans zo doet de overlevering ons geloven. Het is een oude ethische leefregel, ook wel de Gulden Regel genoemd. Het komt voor in oude religies en in moderne levensovertuigingen. Het gaat om wederkerig rekening met elkaar houden. Oftewel: samenleven. 

In een zeer diverse samenleving als de onze is het soms lastig om vanuit het eigen perspectief de overwegingen van anderen te begrijpen. Om te voorkomen dat mensen elkaar gaan beperken, aanklagen, veroordelen of voor rechter gaan spelen, hebben we afspraken met elkaar gemaakt. 

Die afspraken noemen we wetten. Daar is iedereen aan gehouden, zonder uitzondering. En als iemand zich niet aan die wetten houdt, dan hebben we openbare (in plaats van private) aanklagers, en onafhankelijke rechters, in plaats van eigenrecht. Onlangs verscheen een interessante column van oud-minister Ronald Plasterk, over het risico op eigenrichting door toenemend extremisme rond het klimaat. Mensen zijn bereid de wet te overtreden om hun doelstellingen te behalen. Want, zo is hun argumentatie, het klimaat is zo’n urgent thema, dat overstijgt andere belangen, inclusief de wet. 

Columns zijn ervoor om te prikkelen, om debat aan te zwengelen. Dat is Plasterk goed gelukt. Maar het niveau van de reacties was bedroevend laag, zowel van klimaatactivisten als sommige journalisten.

Nu gaat het vooralsnog over relatief kleine overtredingen, zoals het blokkeren van snelwegen, het bekladden van kunst en het bezetten van gebouwen en vliegvelden. Het is verontrustend dat mensen bereid zijn om bewust de wet te overtreden in een voor hun ogen groter belang. Met het risico op een glijdende schaal: als we kleine overtredingen toestaan, scheppen we dan niet de voedingsbodem voor heftiger overtredingen zoals bedreiging, of geweld?

"Het getuigt eigenlijk van een zekere stupiditeit als je niet activistisch ben"

Dat klimaatactivisme hè, dat begint steeds meer te lijken op een een human centipede van prekerige zondvloedvrezers die heel vroom in elkanders kont kruipen omdat iedereen het doet, in de hoop dat de voorste wél weet waar het überhaupt heen moet. Als dat beeld niet uitnodigend genoeg is om je er achteraan bij aan te sluiten, dan heeft voormalig advocate, thans XR-activiste Bénédicte Ficq nog wel een argument voor je: je bent stupide als je geen activist wordt. Oh nee, nu zijn we om hoor! We willen niet stupide zijn, we willen in jóuw kamp, waar kunnen we ons aan de menselijke duizendpoot van deug en goedertierenheid laten vastnaaien?

Maar serieuzer hè. Het neemt wendingen hoor, dat klimaatactivisme. Steeds vaker zien we mensen de suggestie wekken dat geweld wél een optie is. In Pakhuis de Zwijger stond het op de agenda. In de reacties op de laatste column van Plasterk (over de vraag wanneer een nieuwe Volkert opstaat onder de klimaatactivisten) zag je hoe betrapt sommigen zich voelen. En het staat ook gewoon letterlijk te lezen, zoals in deze tweet van een aspirant-politicus die "voor eigen rechter spelen in de strijd tegen klimaatverandering [...] moreel verantwoord" noemt:

Vol in zijn bakkes

We zagen de afgelopen jaren verschillende prachtige manieren waarop klimaatdemonstranten worden onderbroken. Het waterkanon blijft een klassieker, maar onderschat ook de kracht van een boze burger niet. Wegdragen is cliché, maar wegdragen met tafel en al was wel weer een leuke variatie. Lange tijd dachten we dat de medewerkers van de door activisten bezette showroom die de lichten en verwarming uitdeden en naar huis gingen de beste reactie hadden op deze ongewenste drammers, maar dat was voordat we deze video's zagen. Milieuactivisten in Zweden probeerden de live finale van de lokale Dancing with the Stars te verpesten, maar hadden niet gerekend op laagvliegende camera's. Het resulteert in een magnifieke botsing tussen productie en interruptie die in één klap alle energie uit de actie ramt. De vervelende verstoorders zijn een paar seconden later afgevoerd en uit beeld gezet terwijl de dansers geen stap misten. Heerlijk effectief. Dergelijk camerawerk verdient een Oscar.

Niet de eerste keer trouwens, wel de derde keer en wel de eerste keer voor het 'klimaat'

Vervelende lui. Maar nog veel erger: het zijn Italianen die zijn vergeten dat ze ongeacht de kwestie geen enkel spreekrecht hebben omdat ze aan het ontvangende eind van de door u betaalde transferunie staan terwijl Italië de op twee na grootste goudreserve ter wereld heeft en dat hun netto koopkracht hoger is dan die van ons, omdat EEN FUCKING KWART VAN HUN ECONOMIE zwart en daarmee onbelast is. Maar goed, iets met olie, het klimaat en het einde van de onze wereld, we kennen het inmiddels. 

Weet u wat trouwens minstens zo vervelend is als Italianen die hun plek niet kennen? Vinex-Spenglerianen die zich na een (1) Roger Scruton-alinea ineens aan het voorfront van een spirituele oorlog wanen en niet kunnen wachten tot een paus [niet de huidige want (s)links] **een nieuwe kruistocht afkondigt tegen alles behalve heel specifieke contrareformatie beeldhouwkunst. 

Want dat is ineens het summum of zo. Maar de energie en commentaren rondom dat sentiment, dat ideologische gretigheid vermomd als kunstzinnige verwondering, zijn zulke holle kitsch je die hele Beeldenstorm van weleer ergens ook wel begrijpt.

Niet te stoppen

Goed nieuws voor Ingeborg die haar naaktloopplan afgelopen zaterdag volkomen in de soep zag lopen door alerte agenten: ze kan het op 11 maart nog een keer proberen. De klimaatdrammers van Extinction Rebellion gaan zichzelf weer aan de A12 kleven en zoals gebruikelijk is iedere beroepsdemonstrant welkom. Bent u nog geen beroeps? Geen probleem, volg gewoon even de actietraining en u speelt binnen no time mee met de big boys! Voor u het weet ligt u tegen de troostende memmen van Ingeborg in een overvol arrestantenbusje, terwijl u uw zoon achterlaat in de menigte. Onderweg naar een cellencomplex met omstandigheden waar ze in Guantanamo Bay nog een puntje aan kunnen zuigen. "Ik zat vast met alsmaar muziek en keihard slaande deuren, een soort marteling", aldus onze stripteasespecialist. Het leven van een beroepsdemonstrant gaat niet over rozen. Gelukkig kan ze een maandje bijkomen voordat op 11 maart het bekende kat-en-muisspel met de politie een nieuwe ronde ingaat.

Eindelijk een klimaatactie die zin heeft

Rustig nu klimaatrakkers. We snappen dat jullie ook deze headline bij de Volkskrant zien en direct bedenken hoe jullie jezelf het beste aan de Nachtwacht kunnen bisonkitten. Dat jullie je aan een Mondriaan willen prittstiften, maar niet weten wat de bovenkant is. Dat de plannen om je vast te ketenen aan een lifeliner al klaarliggen, want een ambulance is beter voor het milieu dan een traumaheli en het leven van de aarde meer waard dan het leven van een mens. Allemaal niet nodig, want het komt wel goed met die paneelplaatsingen. De recente daling in de groei van het aantal zonnepanelen is geen gevolg van onwil of een afgenomen interesse, maar het resultaat van een overbelast elektriciteitsnet waardoor grote projecten (die aanzienlijk meer verschil maken dan een handvol zwarte plaatjes op uw dak) niet kunnen worden aangesloten. We wisten al lang dat dit ging gebeuren, maar het is makkelijker om anderen de schuld te geven tijdens een gezellig dagje met vrienden op Schiphol-asfalt dan daar daadwerkelijk iets aan te doen. Maar het is nog niet te laat voor een echte klimaatactie: was die lijm van je poten en hup dat klaslokaal in voor een omscholing tot elektrotechnicus, warmtepompinstallateur of laadpaalplaatser als je echt om deze planeet geeft. Zo niet, dan ben je gewoon een aandachtszoeker die zich drukker maakt om een schoon geweten dan een schone wereld.