Geenstijl

Dit krijg je dus als je je Macbook altijd maar dichtklapt in plaats van af en toe uitzet

Ollongren achter het stuur, IT tegen de muur. In de nasleep van de door defensie veroorzaakte blackout deze week schrijft de enige vrouw die bevoegd is over oorlog te praten:

"Externe adviezen en interne meldingen over problemen met IT-systemen en infrastructuur worden nauwelijks opgepakt (...). Bronnen melden Follow the Money dat er al enige tijd onrust heerst binnen het IT-bedrijf van Defensie, JIVC. Zo deelden militairen al in februari intern hun zorgen over het gebrekkige inzicht in de zwaktes van hun eigen ict-infrastructuur, en over de lappendeken die is ontstaan door de samenwerking met allerlei externe, private partijen.

Uit correspondentie die in handen van Follow the Money is, blijkt dat verschillende militairen daarover eerder aan de bel hebben getrokken, zowel bij de ambtelijke leiding (secretaris-generaal Maarten Schurink) als bij de politieke (voormalig staatssecretaris Christophe van der Maat, VVD)."

Zwaartepunt van het probleem lijkt te liggen bij "wankelende A-partner", het Franse Atos.

"In maart van dit jaar bleek dat Atos op omvallen stond. De Financial Times meldde dat de Franse overheid een deel van het bedrijf wil opkopen, om te voorkomen dat aandelen in buitenlandse handen vallen. In Frankrijk beheert Atos immers supercomputers die gebruikt worden voor ’s lands nucleaire programma, en beheert het beveiligde communicatietechnologie.

Op basis van hun contract zijn leveranciers verplicht Defensie al in een vroeg stadium te melden dat hun eigenaarsschap mogelijk verandert. Maar Atos waarschuwde Defensie niet. Waarom moesten zij dat in de krant lezen, wilden de militairen weten? Ook zagen ze de naam op de facturen veranderen, en vroegen zich af of Atos een doorstart had gemaakt."

En dat levert nationaal gedoe op met defensiepassen, processen-verbaal van de Marechaussee en flexibel werken.

"Maar er zijn ook grotere risico’s: volgens de opstellers van het bericht kan er dan niet meer worden ingelogd bij Amerikaanse wapenleveranciers (zoals die van de F35, de Chinook, de Apache en de Patriot-raketten). Versleutelde communicatie met de Amerikaanse en Duitse krijgsmacht is dan evenmin mogelijk. Dat raakt – vanwege de nauwe samenwerking – rechtstreeks aan het werk van de luchtmacht en de landmacht."

En dit euvel loopt dus al jaren.

"In 2020 waarschuwde de waakhond het ministerie voor de ‘complexiteit van de overeenkomsten’ met bedrijven en het gebrek aan regie over de uitvoering. In 2021 verzocht het Adviescollege Defensie ‘expliciet aandacht te geven aan de consequenties van opdrachtverstrekking’. In september 2023 volgde opnieuw de waarschuwing dat Defensie ‘de planning van het nieuwe grensoverschrijdende IT-systeem overlaat aan bedrijven,’ in plaats van zelf het voortouw te nemen. Het Adviescollege wees nadrukkelijk op het ‘ongefundeerd optimisme’ bij Defensie.

In alle gevallen beloofde de dienstdoende staatssecretaris beterschap, maar steeds moest het Adviescollege zijn waarschuwing herhalen. De meest recente waarschuwing is van afgelopen maart."

Zoals eigenlijk alles: uiteindelijk de schuld van managers:

"Ronald Prins, die als voormalig eigenaar van Fox-IT regelmatig aan tafel schoof met de overheid als opdrachtgever, ziet nog een ander probleem. ’Er zitten bij Defensie wel technische mensen met kennis van zaken, maar die krijgen in het inkoopproces een veel te kleine rol.’ Volgens Prins wordt de inkoop te veel gejuridiseerd. ‘Dan gaan de juristen van de leverancier en de juristen van defensie om tafel om afspraken te maken die helemaal los staan van de technische aspecten.’"

De boel is weer mooi.