Geenstijl

Zonder loodgieters leven we in de stront

Na de totale obsessie deze week rond poppetjes, wordt het tijd terug te keren op de inhoud. Het mes gaat in het groeifonds, waar elke geïnvesteerde euro ruim vijf keer wordt terugverdiend. Dan ben je niet gericht aan het bezuinigen, maar aan het snijden in onze toekomst. Dat is een beetje dom, want onze economie moet sneller groeien dan onze begrotingstekorten, staatsschulden en beleidsfouten.

Mark Rutte gaf een paar miljard aan douceurtjes aan ASML om hen binnen te houden, in tegenstelling tot Shell of Unilever. Alleen kijken technische reuzen verder dan het belastingklimaat om een vestigingsklimaat te beoordelen. Geld klotst daar toch wel over de plinten. Beschikbaarheid van hoogopgeleid technisch personeel, woonruimte, bereikbaarheid en exportvergunningen zijn leidend.

Onze overheid maakte al een snelle draai rond de toelating en belastingvoordelen van kennismigranten. Helaas vergeet ons demissionaire kabinet zichzelf een belangrijke vraag te stellen. Waarom moet dat talent eigenlijk uit het buitenland komen? Hebben we die talentvolle jeugd zelf niet? De keuze voor technische profielen keldert, dat raakt onze welvaart, gezondheid en defensie.

Wie afgelopen woensdag naar de publicatie van n-termen keek, is zich kapotgeschrokken. VWO-examenkandidaten kregen bij wiskunde 1,1 punt cadeau, (bijvoorbeeld gratis van een 4,4 naar een 5,5). Een kernvak, anders waren velen direct gezakt. Bij natuurkunde 0,7 punt bonus, de schade van corona wordt onderschat. Er zit steeds meer leeswerk in examens, de diepgang daalt al decennia.

Keuzevakken zoals biologie, natuurkunde en scheikunde leveren binnenkort 30% lestijd in, dat wordt een nekschot voor de ontwikkeling van leerlingen en onze economie. Dan bereiken ze op school niet meer een basaal niveau waarmee ze iets leuks kunnen doen waar ze trots op zijn. Dan kunnen ze niet meer elkaar of de generatie na hen enthousiasmeren. Dan kiezen ze niet meer noodzakelijke studies.

De afgelopen jaren is door de politiek hard gedraaid aan de knoppen voor schooladviezen. De resultaten zijn zichtbaar. Zoveel minder naar het vmbo dat het mbo leegloopt en in financiële problemen komt. Netbeheerders hebben ondertussen te weinig monteurs om het energienet te onderhouden, uitbreiding voor nieuwbouwwijken of verzwaring voor de energietransitie kan niet.

Wat deze politici en ouders vergeten, is dat mensen in hun carrière uiteindelijk hun niveau wel vinden. Doorgroeien kan altijd nog. Wat zelden gerepareerd wordt, is een keuze voor de verkeerde sector. Dat kost omscholing en geeft jarenlange salarisderving. Voor onhandig opgeleiden is de schade beperkt zichtbaar, waarom zou je dat doen? Onze samenleving mist zo eigen ingenieurs en artsen.

Te vaak denken we als handelsland dat we wel kunnen kopen wat we zelf niet maken. Een stukje VOC-mentaliteit. Zolang deze planeet eventjes vredig is, zit daar een kern van waarheid in. Tijdens de laatste crisis konden we zelf geen mondkapjes maken of via cowboys in China kopen. We zijn de laagste bieder, hebben geen connecties en krijgen zelfs medicijnen nu niet meer tijdig geleverd.

China is al een tijdje bezig een eventuele Derde Wereldoorlog voor te bereiden. Ze hebben geleerd van hun rol als gastheer in de Tweede Wereldoorlog, dat gezichtsverlies, leed en schade willen ze nooit meer. Wie kijkt naar de toeleveringsketens van onze militaire industrie, ziet de olie uit de zandbak komen en de onderdelen uit China. De complete NAVO rust daarmee op drijfzand.

We zullen meer zelf onze broek moeten ophouden en meer zelfvoorzienend moeten zijn. We zullen ook meer moeten exporteren dan zuivel, eieren, bloemen en vlees. Handel begint met zelf iets te ruilen hebben, zoals medicijnen, we moeten niet aannemen dat de rest van de wereld blijft leunen op onze zakelijke dienstverlening of ons intellectuele eigendom zal blijven respecteren en betalen.

Als je iets goed wil doen, moet je het ook zelf kunnen doen.