Geenstijl

RIP

De vlag gaat uit bij vele economen en beleidsmakers, want de hoge inflatie is bijna weggewerkt. De personen die dit zeggen, zijn dan veelal dezelfde personen die zeiden dat er geen hoge inflatie zou zijn in 2021, en toen deze wel verscheen zeiden ze in koor dat het transitory (tijdelijk) was. U raadt het al, ze zitten er weer naast. Lang leve inflatie!

Het was dan ook mijn favoriete, “Nobel”-prijs winnende econoom, die van de week een feestelijk bericht op X plaatste. Zonder alle essentiële goederen en diensten, is er namelijk geen inflatie! Kijk, die kan zo de politiek in!

Met enorme Amerikaanse begrotingstekorten en de daarmee samenhangende toename in de staatsschulden en super lage werkloosheid, hoe kan men in godsnaam denken dat het inflatiemonster is bedwongen? Al dat geld wordt door de overheid uitgegeven en creëert dus een enorme vraag in de economie.

Aangezien deze overheidsuitgaven vooral gefinancierd worden met staatsleningen (en niet met belastinginkomsten), betekent het dus dat er toekomstig inkomen nu wordt uitgegeven, terwijl de aanbodzijde niet productie uit de toekomst naar nu kan halen, dus gaan prijzen van goederen stijgen. Ook is er nu een krappe arbeidsmarkt, en dat geeft extra druk op de lonen, vervolgens op de prijzen van goederen en diensten, en zo verder. Het overheidsbeleid zit het centrale bank beleid dus in de weg nu. Het zou zomaar kunnen zijn dat centrale banken nu te ver door schieten met verkrappen waardoor er een enorme klap voor de economie komt op het moment dat overheden besluiten op te houden met hun stimulerende uitgaven.

En denk maar niet dat de VS de enige is met dit probleem. In de EU/eurozone dreigt het ook mis te gaan, maar ook hier denkt men dat het inflatiemonster bedwongen is. Maar als men kijkt naar de begrotingstekorten en staatsschuldposities, dan lijkt dit optimisme misplaatst te zijn.

Zo heeft Italië allerlei uitgaven gepland die het begrotingstekort voor de komende twee jaar op respectievelijk 5,3% en 4,3% van het BBP zal brengen. En de andere grote jongen in de EU, Frankrijk, heeft een tekort van 4,4% voor 2024 voor ogen en deze is gebaseerd op belachelijk positieve economische aannames, dus zal waarschijnlijk hoger uitvallen.

En dat brengt ons op een precair punt: kijkende naar de overheidsuitgaven, zou je denken dat ze Keynesiaans aan het stimuleren zijn geslagen omdat de economie in een grote crisis verkeert. Maar dat is (nog) niet het geval. Die economische klappen die zullen snel komen, door instortende kredietvraag/aanbod, problemen op de commerciële vastgoedmarkt, leeg rakende spaarpotten, en inzakkende internationale handel. Wat zullen overheden gaan doen als de crisis zich ten volle manifesteert en de werkloosheid enorm oploopt? Zullen zij dan nog meer gaan uitgeven en dus nog hogere begrotingstekorten voeren? Of zullen ze precies op het slechtste moment vol op de rem moeten trappen en van een recessie een depressie maken?

Doorgaan op de huidige voet, lijkt uitgesloten want dan moeten we aan Argentijnse toestanden gaan denken. Als deze aanname klopt, dan zullen regeringen dus op de rem gaan trappen, en dan zal inflatie inderdaad inzakken en wellicht zelfs tot deflatie kunnen overgaan (executieverkopen zorgen voor dalende prijzen); Krugman kan uiteindelijk gelijk krijgen met lagere inflatie, maar niet met zijn opmerking dat dit “gedaan is” tegen zeer lage kosten… En het is nog maar de vraag, hoe lang de overwinning op het inflatiemonster gevierd kan worden.

Gezien de electorale spanningen die alsmaar oplopen, en bepaalde verkiezingscycli (bijvoorbeeld VS 2024), zullen overheden naar alle waarschijnlijkheid weer snel overstag gaan en aan fiscale stimulatie doen. En in deze situatie zullen ook de centrale banken weer gaan stimuleren. Dan loopt de vraag weer op, terwijl de aanbodzijde maar beperkte overcapaciteit heeft (veel is dan al gesaneerd in de crisis en er is geen capaciteit bijgebouwd), en gaat de inflatie weer oplopen, wat dan weer bestreden moet worden en zo verder. Wat ik eerder harmonica inflatie heb genoemd; een situatie waarbij snel oplopende inflatie wordt opgevolgd door desinflatie/deflatie, gevolgd door oplopende inflatie, et cetera. En de tussenliggende periodes tussen inflatie en desinflatie/deflatie, zullen steeds korter worden en de economische groei steeds zwakker (stagflatie momenten), totdat dit spel niet meer van de grond komt door te grote overheidstekorten, te hoge overheidsschulden, en afkalvend vertrouwen in de valuta. Dan zal het inflatiemonster pas echt haar gezicht laten zien…

Simpelweg bekeken, stimuleren centrale banken en overheden de vraag door de schulden te laten toenemen, uiteindelijk ontstaat er een schuldencrisis, die dan wordt opgelost met nog meer schulden, rinse repeat. Het is een piramidespel, en die kan best lang gaande gehouden worden, maar niet voor eeuwig…